Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Jak pracuje Rzecznik? Nie jest częścią parlamentu ani rządu, nie zmienia więc prawa, nie dysponuje funduszami publicznymi. Ale może apelować do władz i przedstawiać merytoryczne argumenty. Od prawie 30 lat Biuro Rzecznika też zbiera wiedzę i korzysta z doświadczeń kolejnych rzeczników, dlatego wystąpienia RPO mogą – i często są – skuteczne.

Spotkanie w Filii nr 13 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Grudziądzu, na które przyszło 5 listopada prawie 60 osób, Adam Bodnar  zaczął od przybliżenia obecnym, na czym polega praca RPO. – Bardzo dużo wiemy, ale ciągle się uczymy. Mam nadzieję, że dzięki temu spotkaniu uda się zdobyć nową wiedzę, ale także przekazać Państwu informacje o tym, co się w danej sprawie dzieje.

Sytuacja osób z niepełnosprawnościami

Syn już czwarty rok czeka na orzeczenie niepełnosprawności i przyznanie renty przez sąd, bo  sąd czeka na wydanie opinii przez lekarza-specjalisty. Ciągle obowiązuje orzeczenie o niskim stopniu niepełnosprawności. Tymczasem choroba postępuje i syn nie może pracować, nie ma z czego żyć, nie jest też objęty żadną pomocą dla osób z niepełnosprawnością.

Władze samorządowe skupiają się na pomocy tylko osobom z niektórymi formami niepełnosprawności. – Uważam to za dyskryminację – mówiła uczestniczka spotkania.

- Problem dostępności biegłych z zakresu medycyny to teraz w Polsce bardzo poważny problem. Proszę pamiętać o możliwości złożenia skargi na przewlekłość postępowania. W takiej sytuacji sąd nie może się tłumaczyć brakiem biegłego, i można uzyskać odszkodowanie.

Rzecznik zajmuje się też sprawą tego, że osoby z lekką niepełnosprawnością nie mają wsparcia w rehabilitacji. Pani zgłoszenie będzie dla nas kolejnym powodem do ponowienia starań w tej sprawie, bo pomimo wielu pism niewiele udało się Rzecznikowi uzyskać – mówi Adam Bodnar.

Prawa opiekunów osób z niepełnosprawnościami

Jak to możliwe, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego uznający za niekonstytucyjne różnice we wsparciu dla opiekunów w zależności od tego, czy niepełnosprawność powstała w dzieciństwie czy w wieku dorosłym.

- To prawda, minęły dwa lata od tego wyroku. Rzecznik z tej okazji zaapelował o wykonanie go do premier Beaty Szydło. Skoro jednak nic się w sprawie nie dzieje, warto rozważyć wykorzystanie takiego narzędzia jak roszczenie odszkodowawcze za bezczynność państwa. I ciągle trzeba pamiętać o obywatelskim nacisku w tej sprawie – tłumaczył RPO.

- Ale mamy sygnały, że niektóre gminne ośrodki pomocy społecznej wypłacają już równe, wyższe świadczenia dla wszystkich.

Rzecznik uznał ten sygnał za ciekawy, koniecznie trzeba sprawdzić, na jakiej podstawie GOPS i MOPS prowadzą taką politykę.

Prawa seniorów

W Toruniu i Bydgoszczy są bezpłatne przejazdy dla seniorów, w Grudziądzu – nie. To jest niesprawiedliwe.

Na spotkaniu okazało się jednak, że Grudziądz też wprowadził takie zniżki, tylko nie wszyscy o tym wiedzieli.

Seniorzy zgłaszali też, że rząd nie traktuje ich dobrze, bo np. w Niemczech nie płaci się podatków od emerytury, a w Polsce – tak. Do tego waloryzacja emerytur jest groszowa.

Adam Bodnar tłumaczył, że system emerytalny nie działa tak, że emerytury wypłacane są z oszczędności emerytów. Świadczenia płaci się na bieżąco z tego, co wpłacają w podatkach pracujący teraz obywatele. Trudno też polskie rozwiązania porównywać do niemieckich, skoro Niemcy są dużo bogatsze od Polski.

Warto pamiętać, że do RPO można się zgłosić  z problemem emerytury, ale nie w sprawie generalnej ich wysokości, lecz np. tego, czy została dobrze wyliczona w konkretnym przypadku. Tu Rzecznik może pomóc.

Pomaga też propagując dobre wzory organizowania pomocy dla seniorów (np. publikacja ważna dla samorządów pt. „System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania” czy "Przestrzeń Publiczna Przyjazna Seniorom. Poradnik RPO)

Sprawy mieszkaniowe

Opłaty w mieszkaniach komunalnych (ADM) stale idą w górę, nie wiadomo, na jakich zasadach. Do tego wszędzie widać oszczędności, wyłączanie ogrzewania na klatkach itp. Na pytania, władze miasta odpowiadają zdawkowo. Dlaczego tak jest?

Rzecznik może sprawdzić dokumenty i sprawdzić, czy zachowanie ADM mieści się w granicach prawa. Teraz nie może tej sytuacji ocenić.

Plany zagospodarowania przestrzennego

Zmiana planów zagospodarowania sprawiła, że przestał istnieć wjazd na moją działkę.

- Znowu, to jest sprawa dla prawników Biura. Ale potrzebne są dokumenty. 

Prawa kobiet, prawo kobiet do decyzji

Jakie środki prawne będzie miała teraz kobieta, żeby się domagać badań prenatalnych?

Trzeba o przypadkach odmowy powiadamiać Rzecznika Praw Pacjenta. Drugim narzędziem jest potencjalna odpowiedzialność odszkodowawcza lekarza.

Konsekwencje rekomendacji Komitetu Praw Człowieka ONZ

Jakie będą skutki dla Polski ogłoszonych 4.11 rekomendacji? - pytali zebrani.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych jest dla Polski niezwykle ważnym dokumentem od momentu ratyfikacji w 1977 r. To było narzędzie, do którego odwoływała się w czasach PRL polska opozycja demokratyczana – tłumaczył Adam Bodnar.

Rekomendacje tworzy zespół wybitnych prawników – profesorów prawa. Ich klasę i doświadczenie można porównać tylko do najwybitniejszych lekarzy – tyle przypadków i spraw widzieli i analizowani. Ich praca to swoista mapa drogowa dla każdej osoby zainteresowanej tym, jak w Polsce przestrzegane są prawa człowieka. I choć nie przekłada się na konkretne działania, to ma ogromne znaczenie dla wizerunku Polski i jej znaczenia w ONZ.

- Najważniejsze jest to, co my z tego raportu zrozumiemy, jak będziemy go używać i jak się na niego powoływać – podkreślił Adam Bodnar.

• Na spotkanie przyszło bardzo wiele osób ze  swoimi osobistymi sprawami, po to by uzyskać pomoc lub poradę prawną. Ponieważ na spotkaniu byli też grudziądzcy działacze i samorządowcy, mieli okazję poinformować, gdzie w mieście udzielana jest bezpłatna pomoc prawna.