Biuletyn Informacji Publicznej RPO

- Piotrków jest ważnym miastem dla krzewienia praw człowieka - powiedział Adam Bodnar na spotkaniu w Piotrkowie.  Spotkaliśmy  się w Ośrodku Działań Artystycznych. Tak jak w Skierniewicach przyszło około 20 osób reprezentujących różne organizacje pozarządowe.

Prawa osób starszych

Zaczęliśmy od spraw osób starszych, na rzecz których działa prężna organizacja "Mam sąsiada" (jej działania opublikowaliśmy w Złotej Księdze Dobrych Praktyk na rzecz osób starszych, brała też ona udział w programach Latarników Polski Cyfrowej wspierających umiejętności cyfrowe osób po 50. roku życia).

Największym problemem jest brak dostępu do bezpłatnej pomocy prawnej. Kryterium przyznające tę pomoc dopiero powyżej 65. roku życia jest arbitralne. - Kolejny sygnał skłania rzecznika do wystąpienia w tej sprawie - powiedział Adam Bodnar.

Osoby starsze są też najsłabszymi uczestnikami rynku, najbardziej narażonymi na nieuczciwe praktyki. Brakuje pomocy i wsparcia dla nich.

Rolą Rzecznika Praw Obywatelskich jest wspieranie wszelkich działań, tworzenie publikacji i poszerzanie społecznej wiedzy o prawach i potrzebach osób starszych

Służba zdrowia: kolejki do lekarzy

W Piotrkowie zgłoszono nam problem z dostępem do lekarza pierwszego kontaktu. Brakuje lekarzy, a ludzie raz na miesiąc muszą odnawiać recepty. Stosują więc podstępy, wzywają pogotowie - ale co mają robić? Pielęgniarki teoretycznie mają już uprawnienia do wypisywania recept, ale nie miały szkoleń i nie mogą tego robić. Poza tym dodanie im dodatkowych zadań przy tak niskich zarobkach wydaje się głęboko niesprawiedliwe.

Dostęp do informacji publicznej

Problem zaczyna się gdy organizacja pozarządowa korzystająca ze wsparcia samorządu chce sprawdzić działanie tego samorządu (np dlaczego osoba, z którą pracuje się nad tym, by kontynuowała naukę, jest wzywana do urzędu w czasie lekcji?). Wniosek o dostęp do informacji publicznej traktowany jest jak działanie agresywne, konfliktowe. Na tym oczywiście działalność społeczna straci, więc może nie warto ryzykować składania zapytań?  (słyszeliśmy o tym problemie także w Łomży i Kielcach).

- Rzeczywiście wielu samorządowców nie traktuje pytania w trybie o dostęp do informacji publicznej jako działania na rzecz dobra wspólnego. W takiej sytuacji warto zwiększać krąg osób, które się pytają (żeby nie pytała tylko jedna osoba), a także korzystać z pomocy organizacji zewnętrznych (np WatchDog Polska) - mówił Adam Bodnar.

RPO może też zaproponować władzom samorządowym (w tym władzom Piotrkowa) szkolenie z realizacji prawa dostępu do informacji publicznej a także z prawa do petycji.

Wyrównywanie szans

Rozmawialiśmy też o młodych ludziach, którzy  muszą daleko dojeżdżać do szkoły, a jednocześnie nie widzą dla siebie perspektyw (jedyna przyszłość to "będę pracował/a w Irlandii").

Czy samorząd nie powinien wspierać ich szans na rynku pracy? Jak pomagać tym młodym ludziom, których rodzice nie są w stanie inwestować dowożąc ich do tzw. dobrych szkół w dużych miastach? Zdaniem uczestników spotkania przydałby się cykl szkoleń właśnie w tych lokalnych szkołach.

Rzecznik zaprosił zebranych na jutrzejszą debatę w Łodzi o prawie do pracy. Właściwa edukacja, zapewnianie umiejętności społecznych, to także część tego problemu.

Działkowcy

Tak jak w Skierniewicach wróciła sprawa ogródków działkowych. - Moje wystąpienie wynikało z tego, że nie możemy zakładać, że nie mamy problemu ludzi, dla których alternatywą jest, albo domek na działce, albo schronisko dla bezdomnych.

Ale u nas tego problemu nie ma - podkreślili zebrani. - Bardzo nam zależy, by proceder mieszkania w zieleni na koszt innych działkowców się nie poszerzał. Ludzi w potrzebie jest może 1 procent.

Prawa obywatelskie

Członkowie KOD w Piotrkowie obawiają się zatrzymań i przeszukań. - Jak mamy w tej sytuacji reagować? Jak się odwoływać?

Adam Bodnar zwracał uwagę, że nie tylko sprawy Trybunału Konstytucyjnego powinny zwracać uwag obywateli. Także ustawa o służbie cywilnej, medialna, zmiany w prokuraturze, planowana reorganizacja sądów, muszą budzić pesymizm.

- Ale właśnie teraz możemy się przekonać, czym są wartości demokratyczne i od czego zależy ich zachowanie. Co robić? Trzeba się ujmować za każdą kolejną dotkniętą zmianami grupą, pamiętając jednak, że nie wszystko, co było przedtem, było idealne. Nasza rozmowa tutaj dobrze to zresztą pokazuje. Bo jak można zostawić 18-latka z perspektywą "tylko Irlandia"? Jednak to nie znaczy, że należy demontować wszystkie instytucje państwa - mówił Adam Bodnar.

- A ochrona praw obywatelskich to moje zadanie - podkreślił.