Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Opiekun osoby z niepełnosprawnością, który nie ma wobec niej obowiązku alimentacyjnego​, jest pozbawiony pomocy ze strony państwa. Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar wystąpił o usunięcie takiego ograniczenia do przewodniczącej sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny Beaty Mazurek.

Komisja pracuje nad projektem nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz innych ustaw. Dotyczy ona m.in. wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r., ujednolicenia świadczeń należnych opiekunom oraz rozszerzenia zakresu osób uprawnionych do świadczeń opiekuńczych. Sprawą zajmuje się obecnie podkomisja ds. osób z niepełnosprawnościami.

TK uznał w 2014 r., że zróżnicowanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego opiekunów osoby z niepełnosprawnością ze względu na moment powstania niepełnosprawności jest niezgodne z konstytucją. Mimo zalecenia Trybunału, iż wyrok wymaga niezwłocznych działań ustawodawczych, prawa dotychczas nie zmieniono.

„Środowisko opiekunów sprawujących pieczę nad bliskimi niepełnosprawnymi oczekuje kompleksowych i pilnych rozwiązań w obszarze świadczeń opiekuńczych” - dodał Bodnar. Z zadowoleniem przyjął podjęcie prac legislacyjnych. Podkreślił, że nadal otrzymuje skargi od obywateli, że mimo wyroku Trybunału nie mogą oni uzyskać należnych świadczeń.

W piśmie RPO zwrócił również uwagę na kolejny problem, zgłoszony mu przez uczestników spotkań regionalnych. Chodzi o wykluczenie z grona uprawnionych do ubiegania się o świadczenie opiekuńcze osób, które nie mają obowiązku alimentacyjnego wobec podopiecznego.

Ograniczenie to powoduje, że nawet faktyczny opiekun, na którym nie ciąży względem osoby z niepełnosprawnością obowiązek alimentacyjny, jest pozbawiony pomocy ze strony państwa - wskazał RPO. Jego zdaniem konieczne jest umożliwienie uzyskania świadczenia osobie nawet niespokrewnionej i nieobciążonej obowiązkiem alimentacyjnym, której opieka byłaby najodpowiedniejsza z punku widzenia praw osoby z niepełnosprawnością.

„Nie do zaakceptowania jest bowiem sytuacja, gdy z powodu braku osób zobowiązanych do alimentacji jedyną alternatywą dla osoby wymagającej całodobowej opieki byłby pobyt w domu pomocy społecznej” - napisał RPO.

III.7064.35.2018