Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich ma wątpliwości wobec wsparcia ze środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej dla m.in. fundacji Lux Veritatis, Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej, Ochotniczej Straży Pożarnej i CBA
• Adam Bodnar prosi Ministra Sprawiedliwości o wskazanie, jaka działalność tych podmiotów uzasadniała przyznanie im środków z państwowego funduszu
• Jego celem jest pomoc pokrzywdzonym przestępstwami, przeciwdziałanie przestępczości oraz pomoc postpenitencjarna – przypomina Rzecznik

RPO napisał w tej sprawie do ministra Zbigniewa Ziobry.

Wskazał, że przedmiotem jego stałego zainteresowania pozostaje Fundusz, którego zasady funkcjonowania uległy w 2017 r. istotnym zmianom, Chodzi o modyfikację art. 43 Kodeksu karnego wykonawczego oraz rozporządzenie Ministra  Sprawiedliwości z 13 września 2017 r. w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej - Funduszu Sprawiedliwości.

Na skutek zmian art. 43 ust. 8 Kkw rozszerzono katalog celów, na które mogą być przeznaczone środki z Funduszu. Ich lista pozostaje jednak w dalszym ciągu katalogiem zamkniętym, zaś same cele należy określać w świetle art. 43 ust. 2 Kkw. Wskazuje on, że „Fundusz jest państwowym funduszem celowym ukierunkowanym na pomoc pokrzywdzonym i świadkom, przeciwdziałanie przestępczości oraz pomoc postpenitencjarną”.

Art. 43 ust. 19 pkt 4 Kkw pozostawia Ministrowi Sprawiedliwości do określenia w rozporządzeniu m.in. „szczegółowe zadania, na które przeznaczane są środki Funduszu”. Zgodnie z Kkw minister ma uwzględniać skuteczne i racjonalne wykorzystanie środków Funduszu w celach, dla których go utworzono. Rozporządzenie ministra winno zatem zapewniać m.in., aby środki z Funduszu trafiały w istocie na cele określone w art. 43 ust. 8 Kkw. Funkcję tę pełni rozdział rozporządzenia odnoszący się do pokrzywdzonych i świadków, osób pozbawionych wolności, zwalnianych z zakładów karnych i aresztów śledczych.

Zasadnicze wątpliwości RPO budzi rozdział rozporządzenia pt. „Pozostałe zadania finansowane ze środków Funduszu Sprawiedliwości”. I tak środki Funduszu mogą być przeznaczone m. in. na: 

• finansowanie robót budowlanych, w tym przygotowania do realizacji tych robót, a w szczególności - kosztów opracowania dokumentacji projektowej, przygotowania gruntu pod budowę, ekspertyz, świadectw, operatów, prac geologicznych
• zakup urządzeń i wyposażenia
• zakup wartości niematerialnych i prawnych
• zakup środków transportu i wyposażenia

Katalog celów wskazanych w tym rozdziale  jest otwarty. Rozporządzenie dopuszcza zatem wykorzystanie środków z Funduszu także na inne cele, wybrane przez ministra, a niewymienione w rozporządzeniu. Daje to ministrowi daleko idącą swobodę i szeroki margines uznaniowości w lokowaniu środków z funduszu. Stanowi też kontrast względem katalogu celów Funduszu, określonego w art. 43 ust. 8 Kkw, który ma charakter zamknięty – wskazuje Rzecznik.

Jak wynika z doniesień medialnych oraz informacji publikowanych przez resort sprawiedliwości na stronie internetowej, środki z Funduszu przeznaczane są m.in. na cele takie, jak: „modernizacja zaplecza sportowo-rekreacyjnego” Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, wsparcie dla fundacji Lux Veritatis i Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, zakup sprzętu dla jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej (na co resort zamierza przeznaczyć ponad 100 milionów zł),  czy też na ustawową działalność Centralnego Biura Antykorupcyjnego (13 milionów zł).

W świetle tych informacji pojawiają się uzasadnione wątpliwości, czy środki z Funduszu Sprawiedliwości w istocie przeznaczane są na cele, o których mowa w art. 43 ust. 2 i 8 Kkw.

Dlatego RPO zwrócił się do ministra o przedstawienie pełnego wykazu podmiotów, które otrzymały środki z Funduszu w 2017 r.  Wystąpił też o wskazanie, jaka faktyczna działalność tych podmiotów uzasadniała przyznanie im funduszy w świetle wymogów wypływających z art. 43 ust. 8 Kkw. Poprosił ponadto ministra o przedstawienie wyników konkursów już rozstrzygniętych w 2018 r. - ze wskazaniem działalności wygrywających podmiotów, która uzasadnia przyznanie im środków z Funduszu Sprawiedliwości.

II.518.3.2018