Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Funkcjonariusz policji przebywający na zwolnieniu lekarskim zachowuje prawo do 80 proc. uposażenia. Dopiero, gdy zostanie stwierdzone, że zwolnienie lekarskie było wynikiem szczególnych warunków służby w policji, przysługuje mu 100 proc. uposażenia.
• Jednak jak pokazuje praktyka, uzyskanie zwrotu 20 proc. uposażenia nie jest łatwe.
• Rzecznik zajął się sprawą jednego z funkcjonariuszy w takiej sytuacji.

Historia funkcjonariusza

W sierpniu 2015 u policjanta podejrzewano chorobę nowotworową, jednak ostatecznie diagnoza ta się nie potwierdziła. W wyniku problemów ze zdrowiem przeszedł załamanie nerwowe. Na zwolnieniu przebywał około czterech miesięcy, po czym wrócił do służby. Po powrocie odbył badanie kontrolne w szpitalu MSWiA, w wyniku którego otrzymał zaświadczenie o braku przeciwskazań do dalszej służby. Następnie zwrócił się z prośbą o skierowanie do komisji lekarskiej w celu ustalenia związku schorzenia ze służbą w Policji.

W wyniku badania Rejonowa Komisja Lekarska uznała funkcjonariusza za niezdolnego do służby w policji. Stwierdzono jednocześnie związek schorzenia ze służbą w Policji. Niezdolność do służby nie wynikała jednak z przebytego schorzenia. U funkcjonariusza stwierdzono m.in. przewlekły zespół depresyjny upośledzający sprawność ustroju z zaburzeniami adaptacyjnymi. Rozstrzygnięcie to zostało następnie utrzymane w mocy przez Centralną Komisję Lekarską MSWiA. Na podstawie kolejnego skierowania Rejonowa Komisja Lekarska rozpoznała u funkcjonariusza inne schorzenie, które oznacza dla niego trwałą niezdolność do służby w policji. W ocenie RKL schorzenie to nie pozostaje w związku ze służbą w policji. Aktualnie funkcjonariusz odwołał się po raz kolejny do Centralnej Komisji Lekarskiej MSWiA. Sprawa pozostaje w toku.

Wątpliwości zgłoszone przez RPO

Rzecznik wystąpił do Komendanta Powiatowego Policji w oraz do Składu Orzekającego Centralnej Komisji Lekarskiej MSWiA o odpowiednie dokumenty. Wątpliwości Rzecznika budzi prawidłowość skierowania do Rejonowej Komisji Lekarskiej MSW w celu ustalenia związku choroby funkcjonariusza ze służbą w policji. Skierowanie Komendanta Powiatowego Policji dotyczyło ustalenia stanu zdrowia oraz ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej funkcjonariusza do służby, jak również związku poszczególnych chorób ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby. Nie został on jednak skierowany w trybie przepisów postępowania odszkodowawczego, który miał być właściwy w takich sprawach.

W opinii Centralnej Komisji Lekarskiej, w zakresie kompetencji ustawowych komisji lekarskich nie mieści się wprost orzekanie o związku chorób ze służbą uzasadniającym prawo do 100proc. uposażenia z powodu zwolnienia od zajęć służbowych, jak również orzekanie o związku chorób ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby niebędące elementem postępowania odszkodowawczego lub emerytalno-rentowego.

W tym zakresie wzór skierowania do komisji lekarskiej, ustalony rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych w zakresie ustalenia związku poszczególnych chorób ze szczególnymi warunkami lub właściwościami przekracza zakres kompetencji komisji lekarskich- w sytuacji, gdy nie zakreślono dodatkowo opcji ustalenia uszczerbku na zdrowiu lub inwalidztwa.

Mając na uwadze umożliwienie uprawnionym funkcjonariuszom uzyskanie potrąconej części uposażenia za okres choroby, Centralna Komisja Lekarska MSW zalecała do czasu dokonania zmian w przepisach, aby przedmiotowe sprawy kierowane, były do komisji lekarskich, jako sprawy w przedmiocie ustalenia uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorobą pozostającą w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z prośbą o zbadanie sprawy oraz odniesienie się do przedstawionych problemów.

Problem dostrzegany od kilku lat

Po wejściu w życie w 2014 roku rozwiązań dotyczących wysokości uposażenia funkcjonariuszy policji na zwolnieniach lekarskich Rzecznik Praw Obywatelskich informował Ministra Spraw Wewnętrznych o wątpliwościach związanych z brakiem trybu postępowania w sprawie wydawania orzeczeń o związku choroby ze szczególnymi warunkami służby u funkcjonariuszy przebywających na zwolnieniach lekarskich. Przyjęty wówczas mechanizm postępowania może wobec innych funkcjonariuszy służb mundurowych wywoływać efekt mrożący. Potencjalne ryzyko zwolnienia ze służby może bowiem skutecznie zniechęcać funkcjonariuszy do dochodzenia zwrotu 20 proc. uposażenia z tytułu przebywania na zwolnieniu lekarskim w sytuacji, gdy ich choroba faktycznie powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby.

WZF.7043.193.2017