Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Grupa posłów zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego przepis o przynależności do izby adwokackiej/radców prawnych, właściwej dla  miejsca zamieszkania lub siedziby kancelarii
• Do postępowania przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich, wnosząc o jego umorzenie z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku
• Sprawa ma związek z prawem do skutecznej pomocy prawnej niezależnego prawnika dla obywatela i wiąże się z konstytucyjnym prawem obywatela do sądu oraz do obrony – co uzasadnia udział w niej RPO
• AKTUALIZACJA:  11 grudnia 2023 r. TK  jednogłośnie umorzył postępowanie w sprawie  (sygn. akt K 6/22), gdyż w związku z końcem kadencji Sejmu wygasły mandaty wnioskodawców  

Trybunał Konstytucyjny wszczął postępowanie w sprawie wniosku grupy posłów (sygn. akt K 6/22). Jego przedmiotem jest zgodność z Konstytucją RP regulacji dotyczących przynależności do izby adwokackiej lub izby radców prawnych na podstawie kryterium miejsca położenia siedziby zawodowej lub miejsca zamieszkania.

Chodzi o: 

• art. 38 ustawy z 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2017 r., poz. 2368 ze zm.) z art. 17 ust. 1, art. 20 w związku z art. 22 oraz z art. 65 ust. 1 w związku z art. 58 ust. 1 i w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP;
• art. 49 ust 1 i 3 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1870 ze zm.) z art. 17 ust. 1, art. 20 w związku z art. 22 oraz z art. 65 ust. 1 w związku z art. 58 ust. 1 i w związku  z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

RPO Marcin Wiącek zgłosił udział w tym postępowaniu. Wnosił o umorzenie postępowania w niniejszej sprawie na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK - z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku.

Uzasadnienie przystąpienia RPO  

Rzecznik podejmuje te sprawy, w których dochodzi ze strony organów władzy publicznej do naruszeń praw i wolności przysługujących jednostkom. Sprawa wniosku grupy posłów ma istotne znaczenie z punktu widzenia gwarancji ochrony praw i wolności obywateli.

Problematyka poruszona we wniosku pozostaje w związku z prawem do skutecznej pomocy prawnej ze strony niezależnego prawnika w postępowaniach sądowych i pozasądowych, a zatem wiąże się z prawem do sądu (art. 45 ust. 1) oraz prawem do obrony (art. 42 ust. 2). 

Rolą samorządów zawodów zaufania publicznego, takich jak radcowie prawni i adwokaci, jest zapewnienie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu, zagwarantowanie wysokiego poziom usług prawnych, świadczonych przez osoby odpowiednio przygotowane do zawodu, a także cechujących się nienaganną postawą moralną. 

Ograniczenie w jakikolwiek sposób możliwości skorzystania przez obywateli z zagwarantowanych im na mocy Konstytucji podstawowych wolności i praw musi być dokonywane jedynie wyjątkowo. Te zagadnienia uzasadniają udział Rzecznika w postępowaniu. 

Najważniejsze motywy rozstrzygnięcia TK

Zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK), wszczęcie postępowania przed Trybunałem następuje na podstawie wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej uprawnionego podmiotu. Podmioty te zostały enumeratywnie wskazane w art. 191, art. 192, art. 193 oraz w art. 79 Konstytucji.

W niniejszej sprawie wnioskodawcą była grupa posłów na Sejm IX kadencji (art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji).

Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 listopada 2023 r. (M. P. poz. 1208), pierwsze posiedzenie wybranego 15 października 2023 r. Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zwołano na 13 listopada 2023 r.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 Konstytucji, stanowiącym, że kadencja Sejmu rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji, 12 listopada 2023 r. zakończyła się IX kadencja Sejmu, skutkiem czego wygasły też mandaty posłów na ten Sejm.

Stosownie do treści art. 59 ust. 1 pkt 5 u.o.t.p.TK, obligatoryjną przesłanką umorzenia przez Trybunał postępowania w niezakończonych sprawach wszczętych m.in. na podstawie wniosku grupy posłów jest zakończenie kadencji Sejmu.

W związku z powyższym, postępowanie w niniejszej sprawie należało umorzyć w konsekwencji zaistnienia przewidzianych ustawą okoliczności.

VII.561.6.2022