Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Od połowy lutego 2021 r. nikt nie orzeka w Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego w Sulęcinie
• To wynik m.in. decyzji Ministerstwa Sprawiedliwości o delegowaniu do sądu wyższej instancji prezesa tego sądu
• Był on w nim szefem Wydziału Cywilnego, gdzie orzekał wraz z dwoma innymi, którzy obecnie są na zwolnieniach  
• Narusza to prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji) 

Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę o wyjaśnienia. 

Do RPO zwrócili się sędziowie Sądu Rejonowego w Sulęcinie, wskazując na dramatyczną sytuację kadrową oraz znaczne obciążenie dodatkowym przydziałem spraw. Chodzi o decyzje podjęte przez prezesa Sądu Rejonowego Sebastian Petlika i podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Annę Dalkowską.

Z informacji sędziów wynika, że 15 grudnia 2020 r. Anna Dalkowska delegowała prezesa Sebastiana Petlika do pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie Okręgowym w Gorzowie Wlkp. od 1 stycznia 2021 r. Decyzja ta spowodowała, że faktyczna obsada w Sądzie Rejonowym w Sulęcinie zmniejszyła się ok. o 70 %. Sędzia Sebastian Petlik został jednocześnie zwolniony z funkcji przewodniczącego Wydziału Cywilnego. Kolegium Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. zwolniło go zaś  z obowiązku dokończenia spraw będących w jego referacie. Przydzielone one zostały przez system SLPS pozostałym dwóm sędziom.

Art. 47b § 5 Prawa o ustroju sądów powszechnych wymaga, aby kolegium sądu wzięło pod uwagę znaczną odległość od sądu macierzystego delegowanego do miejsca jego delegowania oraz stopień zaawansowania rozpoznawanych przez niego spraw. Kolegium powinno również zasięgnąć opinii prezesów właściwych sądów.

W opinii sędziów z Sulęcina Kolegium Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. nie wzięło pod uwagę stopnia zaawansowania spraw rozpoznawanych przez Sebastiana Petlika. Wśród spraw przydzielonych sędziom z jego referatu są i takie, które wymagały jedynie wydania orzeczenia. A sędzia Sebastian Petlik w dalszym ciągu jest prezesem Sądu Rejonowego w Sulęcinie - nie było zatem przeszkód, aby rozpoznał niektóre ze swych spraw.

Jednemu z pozostałych sędziów powierzono wykonywanie funkcji przewodniczącego Wydziału Cywilnego, a drugiemu - zastępowanie go pod jego nieobecność. Według sędziów decyzje te zapadły bez ich zgody i bez odpowiednich, należnych zgodniez przepisami dodatków oraz zmniejszenia przydziału spraw przez system SLPS.

Ponadto nie wsparto sędziów wobec dodatkowych obowiązków i zwiększenia spraw w referacie - poprzez przydzielenie asystenta sędziego oraz referendarza sądowego. Wszystko to doprowadziło do pogorszenia się stanu zdrowia obu sędziów. Obecnie przebywają oni na długotrwałych zwolnieniach lekarskich.

Sędziowie podkreślają, że w Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego w Sulęcinie - w związku z decyzjami kadrowymi prezesa oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - od połowy lutego 2021 r. nie orzeka nikt.

Z art. 178 ust 2 Konstytucji wynika, że sędziom winno się zapewnić takie warunki pracy, które odpowiadają godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Natomiast w myśl art. 8 p.u.s.p. działalność administracyjna sądów polega na zapewnieniu odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych oraz majątkowych funkcjonowania sądu i wykonywania przez sąd jego zadań oraz zapewnieniu właściwego toku wewnętrznego urzędowania sądu, bezpośrednio związanego z wykonywaniem przez sąd jego zadań. Stosownie zaś do art. 77 § 1 pkt 1 p.u.s.p. Minister Sprawiedliwości może delegować sędziego, za jego zgodą, do pełnienia obowiązków sędziego lub czynności administracyjnych mając na względzie racjonalne wykorzystanie kadr sądownictwa powszechnego oraz potrzeby wynikające z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów.

Niewątpliwie w związku z krytyczną sytuacją kadrową w tym sądzie decyzja Anny Dalkowskiej o delegowaniu Sebastiana Petlika przyczyniła się do pogorszenia warunków pracy  i sparaliżowała możliwość rozpoznawania spraw w Wydziale Cywilnym. Jednocześnie decyzja o podziale całego referatu sędziego Sebastiana Petlika, w związku z dalszym pełnieniem przez niego funkcji prezesa Sądu Rejonowego w Sulęcinie, jest całkowicie niezrozumiała.

W opinii Rzecznika taki stan rzeczy narusza prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, gwarantowane przez art. 45 ust. 1 Konstytucji.

RPO prosi Ministra Sprawiedliwości m.in. o wyjaśnienie, w jaki sposób zbadano racjonalne wykorzystanie kadr oraz potrzeby wynikające z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów - przed podjęciem decyzji o delegowaniu sędziego Sebastiana Petlika.

VII.510.21.2021