Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Pani P. komornik ściąga z konta kilka tysięcy zł. To dług rodziców, którzy kilka lat temu nie płacili czynszu za mieszkanie i właściciel domu wygrał sprawę o czynsz.
• Sprawa sądowa zakończyła się prawomocnie w 2015 r. Właściciel pozwał całą rodzinę, w tym panią P., która w owym czasie była jeszcze dzieckiem.
• Pozwani nie stawili się na rozprawie mimo wezwania, więc wyrok zapadł zaocznie. Sąd przeoczył, że wyrok dotyczy też dziecka.
• RPO składa więc wniosek o wznowienie postępowania i oddalenia powództwa wobec dziecka, które przed sądem nie było w tej sprawie należycie reprezentowane.

Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, że sprawa nie musi być naprawiana ścieżką specjalną - poprzez skargę nadzwyczajną. Zwrócił się do sądu w C i wskazał, że osoba małoletnia w chwili wniesienia pozwu nie miała zdolności procesowej. Sąd miał zatem obowiązek wezwać powoda do wskazania przedstawiciela ustawowego (jednego z rodziców albo ustanowić kuratora). Skoro zaś tego nie zrobił i wydał wyrok zaoczny w stosunku do pozwanej, to postępowanie w tym zakresie jest dotknięte nieważnością (art. 379 pkt 2 k.p.c.).

RPO argumentuje, że sąd z naruszeniem wymogów procedury sądowej uznał, iż istnieją podstawy do wydania wyroku zaocznego wobec małoletniej, niereprezentowanej należycie.

Zarzutu braku należytej reprezentacji  - w ocenie Rzecznika - nie niweczy fakt, że w postępowaniu, obok dziecka uczestniczyli także jego rodzice jako współpozwani.

Zgodnie z art. 14 pkt 4 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, może on żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu - na prawach przysługujących prokuratorowi. Rzecznik podejmuje takie działanie, gdy poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela, w tym zasady równego traktowania.

Rzecznik zdecydował się wnieść skargę o wznowienie tego postępowania, ponieważ w jego ocenie brak zdolności procesowej po stronie osoby niepełnoletniej i brak jej należytej reprezentacji stanowi naruszenie praw chronionych w Konstytucji, tj. prawa do sądu, zasady zaufania do państwa i bezpieczeństwa prawnego oraz praw majątkowych.

RPO wnosi jednocześnie o orzeczenie przez sąd zwrotu pozwanej wyegzekwowanego przez komornika sądowego świadczenia (w kwocie kilku tysięcy zł) z uwagi na fakt, że zgodnie z art. 688 (1) § 1 k.c. osoba ta nie jest zobowiązana do zapłaty tego świadczenia.

IV.511.172.2020