Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatele skarżą się na firmy podłączające szerokopasmowy internet, m.in. na niejasności w wyborze gospodarstw domowych do tych  inwestycji
• Zdarza się też, że przedstawiciele firm nie odpowiadają na kierowane do nich wiadomości, a przepisy ich do tego nie zobowiązują
• RPO prosi resort cyfryzacji o takie przepisy, które zapewnią równy dostęp do usługi wszystkim zainteresowanym
• AKTUALIZACJA: Na beneficjentów projektów zostanie nałożone zobowiązanie do obejmowania zasięgiem wszystkich gospodarstw domowych na obszarze inwestycji i zidentyfikowanych jako tzw. białe plamy – odpowiada KPRM
• Dzięki temu żadne gospodarstwo domowe, znajdujące się w bezpośrednim zasięgu realizowanych inwestycji, nie pozostanie bez dostępu do szybkiego internetu

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi obywateli dotyczące realizacji projektów dofinansowanych z programu „Polska Cyfrowa”.

Zgłaszają oni problemy z podłączeniem gospodarstw domowych do sieci szerokopasmowego internetu. Skarżą się na przypadki pomijania gospodarstw zgłoszonych do podłączenia do sieci, mimo że sąsiednie posesje są podłączone. Zwracają też uwagę na niedostateczną komunikację z firmami świadczącymi te usługi. 

Mimo próśb do firm, sytuacja nie poprawia się. Zdarza się, że przedstawiciele firm nie odpowiadają na kierowane do nich wiadomości, a przepisy ich do tego nie zobowiązują.

Z informacji od Centrum Projektów Polska Cyfrowa wynika, że beneficjenci programu, czyli wykonawcy prywatni świadczący usługi podłączenia do szerokopasmowego internetu, mają prawo do swobodnego wyboru gospodarstw do realizacji inwestycji. Wystarczy by spełniły określone w dokumentacji konkursowej tzw. minimum pokryciowe.

Obywatele nie mają możliwości domagania się objęcia inwestycją ich gospodarstw, mogą jedynie zgłosić zapotrzebowanie na usługę dostępu do internetu szerokopasmowego na stronie opracowanej przez Urząd Komunikacji Elektronicznej. 

Zgłoszenie takie nie jest jednak wiążące. Z informacji dostępnych na stronie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, dotyczącej programu „Polska Cyfrowa”, wynika, że obywatele mogą kontaktować się w tej sprawie bezpośrednio z operatorami. 

W wystąpieniu do sekretarza stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Janusza Cieszyńskiego zastępca RPO Stanisław Trociuk zaznacza, że mimo wykonywania usług przez podmioty prywatne, są one realizowane przy wsparciu środków publicznych, co stanowi usługę o charakterze publicznym. W związku z tym powinny zostać wprowadzone reguły minimalne, zapewniające sprawiedliwy i równy dostęp do usługi.

Rzecznik prosi o wprowadzenie kryteriów ograniczających w pewnym stopniu dowolność w wyborze gospodarstw objętych inwestycją. Ze skarg wynika, że dobrym rozwiązaniem byłoby zobowiązanie beneficjentów do wykonania przyłącza do gospodarstwa znajdującego się w pobliżu realizowanej inwestycji na koszt własny. Takie rozwiązanie nie wiązałoby się więc z dodatkowymi kosztami po stronie operatora.

RPO postuluje też rozważenie możliwości uwzględnienia w wymogach projektowych lub w odpowiednich przepisach zobowiązania operatorów do uwzględniania wniosków obywateli lub przynajmniej udzielenia terminowej odpowiedzi.  

Intencją Rzecznika nie jest podważenie założeń konstrukcji programu dofinansowań w ramach poprawy dostępu do szerokopasmowego internetu, opartej na współpracy z operatorami prywatnymi.

Odpowiedź Janusza Cieszyńskiego, sekretarza stanu w KPRM

W odpowiedzi na pismo z dnia 17 marca br. znak VII.7000.2.2021.CW, dotyczące pomijania gospodarstw domowych w ramach projektów budowy sieci szerokopasmowych, dofinansowanych ze środków Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020, dziękuję za przedstawiony przez Pana Rzecznika postulat, aby w przyszłych programach rządowych o podobnym celu i charakterze zjawisko to zostało ograniczone. 

Informuję, że jesteśmy świadomi tego niezamierzonego (ani przez administrację rządową, ani przez beneficjentów) aspektu realizowanych projektów, które z drugiej strony zapewnią dostęp do internetu dla ponad 2,1 mln gospodarstw domowych, podczas gdy pierwotnie planowanym celem PO PC było objęcie zasięgiem sieci zaledwie 726 tys. gospodarstw. 

Co więcej, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów wielokrotnie skutecznie interweniowała i będzie interweniować u beneficjentów w sprawie indywidualnych próśb o przyłączenie, zgłaszanych przez mieszkańców obszarów, na których realizowane są projekty – choć należy też stwierdzić, że skala takich zgłoszeń obecnie jest nieznaczna, pomimo istotnego zaawansowania realizacji projektów. 

Niezależnie od powyższych wyjaśnień informuję, że celem uniknięcia powtórzenia tego zjawiska, w interwencjach publicznych, które zorganizujemy w ramach Krajowego Planu Odbudowy oraz programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021-2027, na beneficjentów projektów zostanie nałożone zobowiązanie do wyczerpującego obejmowania zasięgiem sieci wszystkich gospodarstw domowych, znajdujących się na danym obszarze inwestycyjnym i zidentyfikowanych jako tzw. białe plamy. Dzięki takiemu zobowiązaniu żadne gospodarstwo domowe, znajdujące się w bezpośrednim zasięgu realizowanych inwestycji, nie zostanie już pozostawione bez dostępu do szybkiego internetu.
 
Wyrażam nadzieję, że z satysfakcją przyjmie Pan powyższe stanowisko - zakończył Janusz Cieszyński. 

VII.7000.2.2021