Biuletyn Informacji Publicznej RPO

20 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Uchodźcy. Został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2000 r. Upamiętnia siłę i odwagę ludzi, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju, aby uciec przed konfliktem lub prześladowaniami.

W tym roku tematem przewodnim Światowego Dnia Uchodźcy jest solidarność z uchodźcami i dążenie do budowy świata, w którym uchodźcy są mile widziani. Solidarność według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) oznacza pozostawienie naszych drzwi otwartych, docenianie pozytywnego wpływu, który uchodźcy mogą wnieść do społeczeństw przyjmujących oraz refleksję nad wyzwaniami, z którymi się mierzą.

Oznacza również znalezienie rozwiązania ich trudnej sytuacji – poprzez zakończenie konfliktów, aby mogli bezpiecznie wrócić do domu, zapewnienie im możliwości rozwoju w społecznościach, które ich przyjęły, oraz zapewnienie krajom przyjmującym zasobów potrzebnych do włączania i wspierania uchodźców.

120 milionów osób zmuszonych do ucieczki

Zgodnie z najnowszymi informacjami opublikowanymi przez UNHCR szacuje się, że pod koniec 2023 r. 117,3 mln osób na całym świecie zostało zmuszonych do ucieczki z powodu prześladowań, konfliktów, przemocy, naruszeń praw człowieka i zdarzeń poważnie zakłócających porządek publiczny. Szacuje się, że do końca kwietnia 2024 roku liczba ta przekroczyła 120 milionów osób.

Wzrost do 117,3 na koniec 2023 r. stanowi wzrost o 8,8 mln osób w porównaniu z końcem 2022 r. i kontynuuje serię wzrostów rok do roku w ciągu ostatnich 12 lat. Jedna na 69 osób, czyli 1,5 procent całej światowej populacji, musiała opuścić kraj pochodzenia. To prawie dwukrotnie więcej niż dekadę temu.

Działania RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich stale występuje w obronie praw uchodźców przebywających na terytorium Polski, wskazuje na systemowe problemy związane z ich pobytem i interweniuje w indywidualnych sprawach zgłaszanych do Biura RPO.

Rzecznik wielokrotnie zwracał uwagę na bardzo trudną sytuację na granicy polsko-białoruskiej. Na początku czerwca br. zastępca RPO Valeri Vachev oraz zastępca Rzecznika Praw Dziecka Adam Chmura wraz z przedstawicielami obu urzędów odbyli wspólną wizytę w obszarze przygranicznym. Przedstawiciele obydwu instytucji podkreślali konieczność przyjmowania przez Straż Graniczną wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej i wszczynania odpowiednich procedur wobec każdej osoby, która deklaruje wolę ubiegania się w Polsce o ochronę. Szczególnej uwagi wymaga także sytuacja małoletnich cudzoziemców, w tym podróżujących bez opieki.

W ostatnim czasie Rzecznik występował również w sprawie pomocy dla uchodźców z Ukrainy z niepełnosprawnością, w tym odnośnie do zwiększenia dostępności miejsc noclegowych dostosowanych do potrzeb uchodźców z niepełnosprawnościami, przewlekle chorych i wymagających opieki. Pytał także o zasady udzielania pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy w punkcie na dworcu i w centrach pomocy w Przemyślu, gdzie znalazły się m.in. osoby pochodzenia romskiego, dzieci i kobiety w ciąży.