Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Nowa definicja skrzyżowania budzi wątpliwości nie tylko kierowców, ale także i policji - pisze Rzecznik Praw Obywatelskich do Ministra Infrastruktury
• Coś, co wcześniej nie było skrzyżowaniem, zostało za nie uznane przez prawo, np. połączenia międzyjezdniowe 
• Konsekwencją wątpliwości mogą być mandaty i punkty karne dla kierowców 
• Resort infrastruktury odpisał, że w związku z sygnałami o niejednolitym podejściu Policji do egzekwowania nowych przepisów, podjęto rozmowy z przedstawicielami MSWiA, którzy zobowiązali się do ujednolicenia praktyki postępowania funkcjonariuszy  

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek wystąpił w tej sprawie do ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka.  

Do BRPO docierają informacje o kontrowersjach związanych z nową definicją skrzyżowania. Chodzi zarówno o wnioski obywateli, jak i doniesienia mediów. Kierowcy są zaniepokojeni nie w pełni zrozumiałymi przepisami i zawiłością ich interpretacji.

Według poprzedniego stanu prawnego skrzyżowanie oznaczało ”przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową, z drogą stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze lub z drogą wewnętrzną”.

Po nowelizacji Prawa o ruchu drogowym od 17 września 2022 r. skrzyżowaniem jest „część drogi będącą połączeniem dróg albo jezdni jednej drogi w jednym poziomie, z wyjątkiem połączenia drogi o nawierzchni twardej z drogą o nawierzchni gruntowej lub z drogą wewnętrzną”. Według ekspertów oznacza to, że skrzyżowaniem stały się np. połączenia międzyjezdniowe. 

Wyjaśnień w całej sprawie portalowi etransport.pl udzielił rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury. Obszernie wyjaśniał, czym jest skrzyżowanie, zaznaczając, że przejazd i jezdnia do zawracania nim nie jest. Odniesiono się też do połączeń jezdni, zjazdów na parking, przejazdów awaryjnych wlotów i wylotów na skrzyżowaniu zwykłym lub skanalizowanym albo wlotu i jezdni na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym, dróg o nawierzchni twardej.

Również Komenda Główna Policji zwracała się do resortu infrastruktury z  wątpliwościami. Oficjalnego stanowiska ministra jeszcze nie opublikowano.

W ocenie RPO niezbędne jest zapewnienie zrozumiałych dla uczestników ruchu drogowego informacji i wyjaśnień co do nowych przepisów rzutujących bezpośrednio na ich sytuację prawną. Brak jednoznacznej interpretacji tak istotnych regulacji może powodować poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Rzecznik poddaje zatem pod rozwagę ministra upublicznienie stanowiska, które usunęłoby wątpliwości interpretacyjne.

Odpowiedź Rafała Webera, sekretarza stanu w MI

Nowa definicja skrzyżowania została wprowadzona do porządku prawnego w wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1768). Jak wskazano w uzasadnieniu do tej ustawy, celem zmian było częściowe ujednolicenie definicji „skrzyżowania” w ustawie - Prawo o ruchu drogowym i ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1693, z późn. zm.). Pełne ujednolicenie definicji w obu ustawach nie było możliwe, ze względu na fakt, że powodowałoby konieczność wprowadzenia zmian w organizacjach ruchu na bardzo dużej liczbie skrzyżowań, które dotychczas w rozumieniu ustawy - Prawo o ruchu drogowym nimi nie były. Z ugruntowanej praktyki i zasad ruchu drogowego nie wynikało, aby zmiana w tym zakresie była potrzebna.
Z uzasadnienia wynika zatem, że celem ustawy - wyrażonym wprost - nie było rozszerzenie rodzajów infrastruktury, która powinna stanowić skrzyżowanie, ani tym bardziej zmiana zasad ruchu drogowego. Celem tym było wyłącznie uporządkowanie nomenklatury i stosowanej w tym zakresie praktyki.

Nowa definicja skrzyżowania nie zmienia dotychczasowego sposobu klasyfikowania skrzyżowań, ani nie wpływa na stosowanie przepisów ustawy - Prawo o ruchu drogowym i aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie, z wyjątkiem przypadku połączenia dwóch lub większej liczby jezdni jednej drogi. W tym zakresie natomiast, wprowadzona klasyfikacja skrzyżowań likwiduje odmienne podejście przy uznawaniu danych połączeń jezdni jednej drogi jako skrzyżowań. Ma więc na celu uregulowanie materii, która z punktu widzenia przepisów prawa nie była dotychczas objęta regulacją. W konsekwencji pozwalała na odmienne podchodzenie do tego zagadnienia przez organy zarządzające ruchem, administrację drogową i działających na jej zlecenie projektantów, kierujących pojazdami, a ostatecznie również Policji.

Resort infrastruktury na bieżąco monitoruje efekty wejścia w życie ww. przepisów. Sygnały docierające do resortu w pierwszych tygodniach obowiązywania nowych przepisów były wynikiem szeregu artykułów pojawiających się w przestrzeni medialnej, z których wiele zawierało informacje nieprawdziwe i wprowadzające odbiorców w błąd. Blisko miesiąc przed wejściem w życie nowych regulacji w resorcie infrastruktury zostało zorganizowane spotkanie z przedstawicielami redakcji, na którym wyjaśnione zostały cele wprowadzonych zmian oraz na którym zwróciliśmy się do Autorów o podawanie w przekazach medialnych rzetelnych i sprawdzonych informacji. Po wejściu w życie nowych przepisów, resort infrastruktury odnosił się do każdej mylącej informacji, a stanowisko resortu w większości przypadków było publikowane w powszechnie dostępnych środkach komunikacji (i jest nadal dostępne). Większość mylących komunikatów wynikała w głównej mierze z braku odpowiedniego zapoznania się z nowymi przepisami lub miała charakter zapobiegawczy, typowy dla wprowadzania nowych regulacji.

Jednocześnie, w związku z docierającymi do resortu sygnałami o niejednolitym podejściu funkcjonariuszy Policji do egzekwowania przepisów ruchu drogowego po wejściu w życie ww. ustawy, podjęto rozmowy z przedstawicielami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, mające na celu uporządkowanie przedmiotowych kwestii. Spotkanie dotyczyło jednolitego podejścia Policji do stosowania przepisów ustawy - Prawo o ruchu drogowym w praktyce, w szczególności podejścia tych organów do stosowania przepisów w zakresie zakazów i ograniczeń ruchu na skrzyżowaniach w przypadku węzłów drogowych.

Nadrzędnym celem spotkania było ustalenie, że brak jest powodów do zmiany dotychczasowego postępowania Policji w ww. zakresie, które wynikałyby z nowelizacji ustawy - Prawo o ruchu drogowym wprowadzonej ustawą o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw. W konsekwencji ustaleń ze spotkania, przedstawiciele resortu spraw wewnętrznych zobowiązali się do podjęcia działań zmierzających do ujednolicenia praktyki postępowania policjantów podczas ujawniania naruszeń przepisów o ruchu drogowym.

Wyrażam nadzieję, że przedstawione powyżej wyjaśnienia stanowią wyczerpującą odpowiedź na poruszone przez Pana zagadnienia.

II.565.3.2022