Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Trzynastu sędziów okręgu sądowego w Piotrkowie Trybunalskim sędziowski rzecznik dyscyplinarny wezwał do złożenia wyjaśnień
• Podpisali oni bowiem list do Dyrektor Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE, w którym wyrazili niepokój w związku z planowanymi na10 maja 2020 r. wyborami korespondencyjnymi na prezydenta RP
• Według RPO trudno uznać, by wypełniało to przesłankę "działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów”

Rzecznik Praw Obywatelskich podjął tę sprawę na podstawie informacji prasowych.

W ocenie rzecznika dyscyplinarnego zachowanie sędziów wypełnia przesłankę „prowadzenia działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów” określoną w Prawie o ustroju sądów powszechnych jako podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Według RPO takie działania mogą prowadzić do wywołania wśród sędziów tzw. „efektu mrożącego”, polegającego na zniechęceniu do wyrażania swoich opinii oraz postępowania zgodnie z własnym przekonaniem.

Swoboda wypowiedzi sędziego ograniczana jest z uwagi na obowiązki i status sędziego. Sędzia powinien strzec powagi stanowiska i unikać wszystkiego, co mogłoby przynieść ujmę godności sędziego i osłabiać zaufanie do jego bezstronności.

A sędziowie z całego kraju wyrazili niepokój w związku z planowanymi wyborami korespondencyjnymi, w czasie gdy epidemia koronawirusa nie wygasała, a przede wszystkim brak było jeszcze podstawy prawnej do przeprowadzenia wyborów w takiej formie. Takie działanie sędziów należy uznać za przejaw troski o dobro obywateli i próbę zwrócenia uwagi jak poważne skutki dla życia i zdrowia społecznego miałoby przeprowadzenie tych wyborów.

Trudno zatem uznać, by podpisanie listu do OBWE wypełniało przesłankę „działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów”.

Rzecznik przypomina, że 29 kwietnia 2020 r. Komisja Europejska skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia w związku z uchwaleniem tzw. „ustawy kagańcowej” z  20 grudnia 2019 r. KE zwróciła uwagę, że zwiększa ona liczbę przypadków, w których treść orzeczenia sądowego może być uznana za przewinienie dyscyplinarne. W ocenie KE środki dyscyplinarne mogą być wykorzystywane jako system kontroli politycznej nad orzeczeniami sądowymi.

Zastępca RPO Stanisław Trociuk prosi Annę Gąsior-Majchrowską, zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, o wyjaśnienie, co przemawiało za wezwaniem trzynastu sędziów okręgu piotrkowskiego do złożenia wyjaśnień i jaki jest stan tych postępowań.

VII.510.73.2020