Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Sędzia lub asesor, który chce się przenieść na inne miejsce służbowe, a jego wniosek nie został uwzględniony, może złożyć kolejny dopiero po trzech latach
• Na problemy z tego wynikające zwracają uwagę skargi wpływające do RPO
• Dlatego Rzecznik prosi resort sprawiedliwości o wyjaśnienia i wskazanie praktyki resortu w tym zakresie

Rzecznik Praw Obywatelskich występuje do Ministra Sprawiedliwości w związku ze skargą, która wpłynęła do Biura RPO, dotyczącą trzyletniego ograniczenia czasowego w możliwości składania przez sędziego/asesora sądowego kolejnego wniosku o przeniesienie - gdy wcześniejszy wniosek o przeniesienie na inne miejsce służbowe nie został uwzględniony.

Zgodnie z art. 75b ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.) wniosek sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe niespełniający wymogów określonych w ustawie pozostawia się bez rozpoznania. W przypadku nieuwzględnienia wniosku sędzia może złożyć kolejny wniosek o przeniesienie nie wcześniej niż po upływie 3 lat, chyba że przyczyną nieuwzględnienia wniosku był jedynie brak wystarczającej liczby wolnych stanowisk sędziowskich w odniesieniu do liczby wniosków. Wniosek złożony przed upływem tego terminu pozostawia się bez rozpoznania. Przepis ten ma zastosowanie również do asesorów sądowych.

W skardze wskazano, że przed wprowadzeniem art. 75b do u.s.p. wnioski sędziów o przeniesienie na inne miejsce służbowe były składane w formie pisemnej. Nie trzeba było też czekać na ogłoszenie o zamiarze obwieszczenia o wolnym stanowisku sędziowskim w sądzie, do którego planowało się przenieść. Skutkowało to dużą ilością wniosków o przeniesienie do sądów, które nie miały wolnych etatów i generowało to niepotrzebne czynności osób zatrudnionych w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Po wprowadzeniu przepisu art. 75b u.s.p. w czerwcu 2017 r. wniosek o przeniesienie składa się za pomocą systemu informatycznego i może on być złożony jedynie po ogłoszeniu o zamiarze obwieszczenia o wolnym etacie w danym sądzie, w 7-dniowym terminie. Zdaniem skarżącego jest to wystarczające ograniczenie lawinowego składania wniosków przez to, że wolne etaty sędziowskie, zwłaszcza w niedużych sądach, pojawiają się rzadko.

W piśmie do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik zwraca uwagę, że komentowany przepis został negatywnie oceniony m. in. przez Krajową Radę Sądownictwa. W ocenie Rady narusza to zasadę niezawisłości sędziowskiej, ponieważ daje Ministrowi Sprawiedliwości, w ramach jego swobodnej i niepodlegającej uzasadnieniu decyzji instrument umożliwiający wpływ na sędziów rozważających z jakichkolwiek przyczyn, w tym od nich niezależnych, zmianę miejsca zamieszkania uniemożliwiającą im właściwe wykonywanie obowiązków w dotychczasowym miejscu pracy. 

Zdaniem Rady odsunięcie możliwości ponownego skutecznego ubiegania się przez sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe aż o trzy lata nie znajduje żadnego uzasadnienia. Poza tym przepisy nie określają kryteriów oceny wniosków o zmianę miejsca służbowego, poza wolnym stanowiskiem w sądzie docelowym. Decyzja w tym przedmiocie ma więc charakter arbitralny i należy do Ministra Sprawiedliwości. 

Wprowadzone 3-letnie ograniczenie w możliwości złożenia wniosku o przeniesienie nie zostało zaś przez ustawodawcę należycie uzasadnione. Dodatkowo, zmiana ta wzbudziła kontrowersje w środowisku sędziów i została negatywnie oceniona już na etapie konsultacji publicznych. 

Jak wskazują skarżący, obecnie sędziowie i asesorzy mają możliwość składania wniosków przy użyciu systemu teleinformatycznego. Powinno to sprzyjać usprawnieniu procedury składania wniosków i eliminować problemy, które były podstawą wprowadzenia kwestionowanej regulacji.

Z tych powodów Marcin Wiącek prosi ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę o wyjaśnienia i wskazanie praktyki resortu co do rozpoznawania wniosków o przeniesienie sędziego/asesora sądowego na inne miejsce służbowe.

VII.510.75.2022