Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Wprowadzania psów do Ogrodu Krasińskich zakazała w 2014 r. Rada Miasta Stołecznego Warszawy
• Tymczasem z orzecznictwa sądów wynika, że nie można uchwalić takiego generalnego zakazu, a  tylko zobowiązać właściciela zwierzęcia do pilnowania go i sprzątania po nim 
• Rzecznik Praw Obywatelskich występuje w tej sprawie do prezydenta Rafała Trzaskowskiego 
• To kolejna interwencja w sprawie takiej uchwały samorządu

Do RPO wpłynęła skarga mieszkanki Warszawy, która kwestionuje zgodność z prawem zakazu wprowadzania psów do Ogrodu Krasińskich. 

Z załączonej dokumentacji wynika, że zakaz ustanowiono w przepisach prawa miejscowego. § 4 pkt 7 Regulaminu korzystania z ogrodu, który jest załącznikiem do uchwały Nr LXXXV/2187/2014 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z 3 lipca 2014 r. zabrania  wprowadzania psów, z wyjątkiem psów asystujących, o których mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym w kompetencjach rady gminy wynikających z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie mieści się wprowadzenie całkowitego zakazu wprowadzania wszelkich zwierząt domowych na określone tereny i do określonych miejsc. 

Przepis ten upoważnia radę gminy jedynie do ustalenia postępowania ze zwierzętami domowymi w taki sposób, aby ich pobyt na tych terenach nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom (por. wyrok NSA z 29 lipca 2020 r., sygn. akt II OSK 921/20, wyrok WSA we Wrocławiu z 22 kwietnia 2021 r., sygn. akt II SA/Wr 41/21 i wyrok WSA w Łodzi z 17 marca 2020 r., sygn. akt II SA/Łd 54/20). 

Ustanowienie tak daleko idącego zakazu nadmiernie ogranicza swobodę poruszania i przebywania w określonym miejscu właścicieli zwierząt domowych i wykracza poza materią określoną w ustawie (por. wyrok NSA z 21 czerwca 2017 r., sygn. akt II OSK 991/17 i wyrok WSA w Poznaniu z 5 lutego 2020 r., sygn. akt IV SA/Po 1022/19).

W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się także, że skoro art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zobowiązuje organ samorządu gminnego do ustalenia obowiązków właścicieli zwierząt domowych celem zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniem terenów wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Ten przepis obejmuje bowiem tylko takie sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej. 

W świetle orzecznictwa należy zatem stwierdzić, że postanowienia § 4 pkt 7 Regulaminu korzystania z Ogrodu Krasińskich w Warszawie są sprzeczne z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Nie uprawnia on bowiem rady gminy do ustanowienia całkowitego zakazu wprowadzania psów na określone tereny.

Przytoczone regulacje nie mogą znajdować oparcia również w art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, ponieważ obowiązki właścicieli zwierząt domowych powinny zostać ustanowione w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. 

Zastępca RPO Maciej Taborowski zwraca się do prezydenta Warszawy o stanowisko.

V.604.17.2020