Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek powołał Radę osób z niepełnosprawnościami. Tworzą ją 33 osoby, w tym 31 osób z różnymi niepełnosprawnościami z całej Polski. Jest to Rada samorzeczników, nie organizacji pozarządowych. Zadaniem Rady, oprócz funkcji doradczo-konsultacyjnej, jest wspieranie Rzecznika w monitorowaniu wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.

W trakcie pierwszego spotkania Rady, które odbyło się 5 czerwca 2024 r. w Biurze RPO, Marcin Wiącek przypomniał, że Rzecznik Praw Obywatelskich jest organem, którego odpowiedzialność za ochronę praw osób z niepełnosprawnościami jest szczególna, gdyż jest organem odpowiedzialnym za monitorowanie wdrażania postanowień Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami.

- Naszym zadaniem i obowiązkiem jest obserwowanie otaczającej nas rzeczywistości i nieustanne apelowanie do władzy, organów państwa o odpowiednie wdrażanie postanowień Konwencji, ale i kierowanie się filozofią leżącą u podstaw Konwencji odwołującej się do godności człowieka, równych i niezbywalnych praw rodziny ludzkiej – mówił.

Przypomniał też, że jednym z podstawowych obowiązków władzy wynikających z Konwencji jest pełne włączenie osób z niepełnosprawnościami i organizacji reprezentujących ich prawa w procesy decyzyjne podejmowane na każdym szczeblu władzy publicznej.

- Od wielu lat można zaobserwować to, ze ten obowiązek nie jest realizowany – zauważył Rzecznik i wskazał, że osoby z niepełnosprawnościami nie są z odpowiednią uwagą wysłuchiwane.

- Jest to niezwykle krzywdzące i nie powinno mieć miejsca w nowoczesnym państwie demokratycznym, którego celem jest ochrona godności każdego człowieka – podkreślił.

Marcin Wiącek zwrócił uwagę, że właśnie dlatego urząd RPO od zawsze starał się być pośrednikiem między środowiskiem osób z niepełnosprawnościami a władzą. Adwokatem wzmacniającym głos tego środowiska.

- Wspólnie z współpracownikami odbywamy regularnie spotkania z przedstawicielami i przedstawicielkami środowisk osób z niepełnosprawnościami, organizacjami pozarządowymi, samorzecznikami. W naszym biurze pracują komisje ekspertów, opiniujemy projekt każdego aktu prawnego, który choćby pośrednio dotyczy praw osób z niepełnosprawnościami. Występujemy w postępowaniach sądowych, administracyjnych – tłumaczył Rzecznik i dodał, że korzysta z wszelkich kompetencji, jakie przepisy przyznają RPO po to, aby przypominać zarówno władzy jak i społeczeństwu, że niepełnosprawność jest cechą niektórych osób, taką samą jak płeć, pochodzenie narodowe, etniczne, stan zdrowia czy wiek.

- Zawsze podkreślamy, w każdym naszym wystąpieniu, że osobom z niepełnosprawnościami nie można mówić jak mają żyć, podejmować za nich decyzji. Należy ich zapytać jak chcą żyć i korzystać z dóbr współczesnego świata, jak chcą rozwijać aspiracje, czy realizować swoje marzenia – mówił Rzecznik i wskazał, że Biuro RPO kieruje się tą filozofią przystępując do każdej sprawy i realizując wszystkie zadania związane z ochroną praw osób z niepełnosprawnościami.

- Jako Rzecznik chciałbym uczynić wszystko co jest w mocy tego urzędu, aby tę rzeczywistość wprowadzić do naszego życia. Chciałbym, aby głos osób z niepełnosprawnościami był bardziej słyszalny i mocny. Dlatego zdecydowaliśmy się na zaproszenia państwa do stworzenia Rady osób z niepełnosprawnościami.

- Chciałbym, żebyśmy na forum Rady dyskutowali o tematach, które powinny wybrzmieć z tego gmachu w kierunku parlamentu, rządu, samorządów czy jakiejkolwiek innej instytucji – zaznaczył i dodał, że zamierzeniem BRPO jest konsultowanie z Radą wszystkich zagadnień podejmowanych w biurze, które dotyczą sytuacji osób z niepełnosprawnościami. - Chciałbym, żeby państwo służyli nam swoją radą kiedy będziemy apelować do władzy i oceniać jej działania, zwłaszcza w obszarze wdrożenia Konwencji – dodał.

- Każdy państwa głos znajdzie odzwierciedlenie w działalności tego urzędu. To jest moja obietnica – podkreślił Marcin Wiącek.

- Państwo dzisiaj stają się częścią naszego urzędu. Serdecznie za to dziękuję i poczytuję to jako ogromny zaszczyt – zakończył swoje wystąpienie Rzecznik.

W dalszej części spotkania uczestnicy przedstawili priorytety swoich działań Radzie i dyskutowali o inicjatywach i poszerzaniu świadomości społecznej w związku z Miesiącem Dumy Osób z Niepełnosprawnościami, który przypada w lipcu. Dokonano również wyboru przewodniczącego Rady: Bartosza Radomskiego i wiceprzewodniczących Rady: Ewę Furgał, Macieja Kowalskiego i Olgę Białokozłowicz.

Spotkanie prowadziła pełnomocniczka RPO ds. praw osób z niepełnosprawnościami Monika Wiszyńska-Rakowska.

Skład Rady osób z niepełnosprawnościami

• Jakub Gietka;
• Olga Białokozłowicz;
• Wioleta Jóźwiak;
• Łukasz Orylski;
• Anna Drabarz;
• Krzysztof Kurowski;
• Monika Serkowska;
• Anna Alicja Lisowska;
• Patrycja Polczyk;
• Malwina Łapińska;
• Tomasz Grabowski;
• Wojciech Stanios;
• Katarzyna Parzuchowska-Tercz;
• Oskar Wiśniewski;
• Agnieszka Szeliga;
• Anna Michalska;
• Maciej Kowalski;
• Grzegorz Kozłowski;
• Krzysztof Wostal;
• Monika Dubiel;
• Katarzyna Heba;
• Jacek Zadrożny;
• Andrey Tikhonov;
• Bartosz Radomski;
• Anna Rozborska;
• Natalia Cencora;
• Joanna Piotrowska;
• Ewa Furgał;
• Maciej Oksztulski;
• Maciej Ryszawy;
• Monika Dąbrowska;
• Krzysztof Czechowski;
• Anna Nowak.

O Radzie osób z niepełnosprawnościami

Głównym celem Rady jest włączenie osób z niepełnosprawnościami w monitorowanie przez Rzecznika Praw Obywatelskich wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami. Rada pełni funkcję opiniodawczo-doradczą w zakresie praw osób z niepełnosprawnościami i zapewnia Rzecznikowi wsparcie w realizacji zadań w zakresie monitorowania wdrażania postanowień Konwencji.

Do zadań Rady należy w szczególności:

1. identyfikowanie obszarów, w których istnieje potrzeba podjęcia działań na rzecz wdrażania Konwencji;
2. przedstawianie Rzecznikowi Praw Obywatelskich rekomendacji systemowych działań w obszarze praw osób z niepełnosprawnościami wynikających z Konwencji;
3. opiniowanie i wspieranie działań na rzecz dostępności Biura Rzecznika Praw Obywatelskich;
4. proponowanie tematów niezależnych badań, o których mowa w art. 17b pkt 2 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich;
5. inicjowanie akcji społecznych mających na celu:
   1. podniesienie świadomości społeczeństwa w sprawach dotyczących osób z niepełnosprawnościami;
   2. wzmacnianie poszanowania praw i godności osób z niepełnosprawnościami;
   3. promowanie dobrych praktyk dotyczących ochrony praw osób z niepełnosprawnościami;
   4. zwalczanie stereotypów, uprzedzeń i szkodliwych praktyk wobec osób z niepełnosprawnościami, w tym związanych z płcią i wiekiem, we wszystkich dziedzinach życia.