Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Dziennikarce jadącej za autobusem z zatrzymanymi cudzoziemcami policja faktycznie uniemożliwiła wykonywanie obowiązków
• Została zatrzymana - ok. 12 km od strefy obowiązywania stanu wyjątkowego - wobec „możliwości popełnienia przestępstwa polegającego na jechaniu za pojazdami Straży Granicznej”
• W opinii RPO mogło dojść do naruszenia Prawa prasowego, które zakazuje utrudniania prasie zbierania krytycznych materiałów
• AKTUALIZACJA: Odpowiedź policji: funkcjonariusze nie wiedzieli, że w aucie są dziennikarze. Interwencję podjęto po sygnale Straży Granicznej, że za ich pojazdami jedzie samochód, którego pasażerowie prawdopodobnie obserwują działania SG. Sama kontrola trwała zaś ok. 20 minut

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich poprosiło komendanta wojewódzkiego policji w Białymstoku nadinsp. Roberta Szewca o informacje w tej sprawie.

Z doniesień medialnych RPO dowiedział się  o interwencji Policji wobec dziennikarki „Faktu”. Agnieszka Kaszuba zbierała  informacje do materiału o sytuacji cudzoziemców w pobliżu granicy polsko-białoruskiej. Cudzoziemcy mieli zostać zatrzymani przez Straż Graniczną nieopodal Zalewu Siemianówka, a następnie trzymani przy budynku straży w Michałowie.

Obecna tam dziennikarka relacjonowała o „dobywających się krzykach i płaczu” z grupy otoczonej przez uzbrojonych funkcjonariuszy. Następnie dziennikarka podążyła za autobusem, który zabrał cudzoziemców.

Jej samochód został jednak zatrzymany przez policjantów w związku z „możliwością popełnienia przestępstwa polegającego na jechaniu za pojazdami Straży Granicznej”. Interwencja zakończyła się wymierzeniem mandatu za brak trójkąta ostrzegawczego.

Jak relacjonowała dziennikarka, została ona zatrzymana ok. 12 km od strefy obowiązywania stanu wyjątkowego. Interwencja, która trwała prawie godzinę, uniemożliwiła jej zebranie materiału prasowego.

W świetle tej informacji mogło zatem dojść do naruszenia przepisów ustawy z 6 stycznia 1984 r. Prawo prasowe. Zgodnie z jej art. 6 ust. 4  nie wolno utrudniać prasie zbierania krytycznych materiałów prasowych. Przepis ten dotyczy wszystkich organów państwowych, w tym Policji.

Praca dziennikarzy jest praktyczną realizacją ustrojowej funkcji prasy, której ustawa zasadnicza gwarantuje wolność (art. 14 Konstytucji). Wolność prasy warunkuje zaś efektywne korzystanie przez obywateli z prawa dostępu do niezależnej informacji (art. 54 Konstytucji).

Wyjaśnienie sprawy jest konieczne z uwagi na powzięte, w świetle art. 8 ustawy o RPO, wątpliwości co do należytego poszanowania praw obywatelskich.

Odpowiedź KWP

Powodem kontroli drogowej samochodu była informacja od funkcjonariuszy Straży Granicznej, że za ich pojazdami jedzie samochód, którego pasażerowie z nieznanych powodów prawdopodobnie obserwują działania SG.W związku z powyższym dyżurny Komendy Miejskiej Policji w Białymstoku skierował patrol celem wyjaśnienia sytuacji.

Na drodze wojewódzkiej nr 676 za miejscowością Podsokołda policjanci zatrzymali do kontroli samochód marki Ford Escape, który przemieszczał się bezpośrednio za konwojem realizowanym przez funkcjonariuszy Straży Granicznej. Podstawą prawną kontroli był art. 129 ust 1. Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Podstawą faktyczną było zaś podejrzenie możliwości utrudnienia lub uniemożliwienia realizacji czynności służbowych funkcjonariuszom SG przez osoby poruszające się ww. samochodem.

Kontrola pojazdu została rozpoczęta około godziny 19:35. W chwili jej podjęcia policjanci nie wiedzieli, że zatrzymanym samochodem poruszają się dziennikarze, okazało się to w momencie wylegitymowania tych osób.

Podkreślenia wymaga fakt, że funkcjonariusz Policji jest uprawniony do kontroli, każdego pojazdu będącego w ruchu drogowym. Artykuł 129 ust. 3 Ustawy Prawo o ruchu drogowym wskazuje, że jedynie określonych czynności nie wykonuje się do ściśle wskazanej grupy osób tj.: szefów i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i misji specjalnych państw obcych oraz organizacji międzynarodowych, korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umów bądź powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych lub na zasadzie wzajemności, oraz do innych osób korzystających z tych przywilejów i immunitetów.

W kręgu osób, w stosunku do których czynności kontrolnych w związku z kierowaniem pojazdem nie wykonuje się, nie ma wymienionych dziennikarzy. W związku z powyższym policjanci wykonali niezbędne czynności służbowe związane z kontrolą drogową tj. wylegitymowali osoby poruszające się samochodem, sprawdzili wymagane wyposażenie pojazdu oraz zgodnie z § 11 ust. 3 Zarządzenia nr 30 Komendanta Głównego Policji z dnia 22 września 2017 r. w sprawie pełnienia służby na drogach dokonali sprawdzenia danych w policyjnych systemach informatycznych.

Z uwagi na fakt, że kontrola odbywała się w miejscu zalesionym transmisja danych odbywała się wolniej niż zazwyczaj. Pomimo tego przedmiotowa kontrola trwała ok. 20 minut czego nie można uznać za przesadnie długi czas, tym bardziej, że w jej trakcie został nałożony na kierującą mandat karny w wysokości 100 zł za brak obowiązkowego wyposażenia pojazdu.

VII.564.91.2021