Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W Bydgoszczy zróżnicowano sytuację osób z niepełnosprawnościami co do opłat za parkowanie w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności
• O identyfikator darmowego parkowania w Strefie Płatnego Parkowania może się tam ubiegać osoba mająca kartę parkingową, wydaną wyłącznie na podstawie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności
• Rzecznik Praw Obywatelskich występuje w tej sprawie do prezydenta Bydgoszczy Rafała Bruskiego
• AKTUALIZACJA: Wyodrębnienie osób mogących ubiegać się o wydanie identyfikatora wynika z konieczności ograniczenia ilości osób korzystających z niego. Dedykowaną grupą osób mających prawo do parkowania na obszarze całej SPP w Bydgoszczy są osoby niepełnosprawne mające szczególną trudność w poruszaniu się - odpowiada Rafał Grzegorzewski z Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej 

Do Rzecznika wpłynął wniosek ws. Regulaminu Strefy Płatnego Parkowania, załącznika do uchwały Rady Miasta Bydgoszczy z  27 października 2021 r. w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania oraz wysokości opłat za parkowanie i sposobu pobierania tych opłat. Wnioskodawca pisze, że w sposób nieuzasadniony zróżnicowano sytuację osób z niepełnosprawnościami, które mogą wnioskować o wydanie  identyfikatora osoby niepełnosprawnej, uprawniającego do darmowego parkowania w Strefie Płatnego Parkowania.

Przyjęto, że osoby z niepełnosprawnością z kartą parkingową mogą bezpłatnie parkować na tzw. kopertach. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku zasad ich parkowania na pozostałym obszarze strefy - Regulamin zobowiązuje je bowiem do wyrobienia dodatkowego dokumentu w postaci tzw. identyfikatora osoby niepełnosprawnej. Może go uzyskać osoba mająca  kartę parkingową, ale wydaną wyłącznie na podstawie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności z kodem przyczyny 05-R lub 10-N.

Dochodzi tym samym do różnicowania osób z niepełnosprawnością, której wyznacznikiem jest rodzaj i stopień niepełnosprawności. Osoby ze znaczną niepełnosprawnością z kodem przyczyny 05-R lub 10-N mogą bezpłatnie parkować w miejscach, gdzie np. osoby z niepełnosprawnością znaczną, która powstała na skutek innych przyczyn zdrowotnych lub osoby z niepełnosprawnością z kodem przyczyny 05-R lub 10-N, jednak w stopniu umiarkowanym, muszą ponosić opłatę.

Zgodnie z Prawem o ruchu drogowym osobom z niepełnosprawnością znaczną lub umiarkowaną, mającym znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, osobom z niepełnosprawnością, które nie ukończyły 16 roku życia, mającym znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się oraz placówkom zajmującym się opieką, rehabilitacją lub edukacją wyżej wskazanych osób przysługuje możliwość uzyskania karty parkingowej. Korzystać z niej mogą również kierujący pojazdami przewożącymi osoby niepełnosprawne, które mają kartę parkingową czy pojazdami należącymi do placówek.

Uzupełnienie zawiera ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zawęża ona katalog osób z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym, które mogą się ubiegać o wydanie karty parkingowej do osób, u których przyczyna niepełnosprawności oznaczona została symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu), 10-N (choroba neurologiczna) lub 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia). 

Dzięki karcie parkingowej osoby z niepełnosprawnościami z jednej strony mogą nie stosować się do określonego katalogu znaków drogowych, z drugiej - są zwolnione z opłat, co nie obejmuje prawa m.in. do  bezpłatnego parkowania. Zasady kosztów parkowania w strefach przekazano bowiem do uregulowania samorządom.

Wprowadzając opłaty abonamentowe oraz opłaty zryczałtowane za postój pojazdów w strefie płatnego parkowania, rada gminy dysponuje znaczną swobodą regulacyjną, jednakże nie może tego zrobić w sposób dowolny. Musi mieć bowiem na uwadze m.in. zasadę równości (art. 32 Konstytucji), z której wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów znajdujących się w zbliżonej sytuacji oraz zakaz różnicowania w tym traktowaniu bez przyczyny znajdującej należyte uzasadnienie w przepisie rangi ustawowej. 

Dyskryminacja oznacza natomiast nieakceptowalne tworzenie różnych norm prawnych dla podmiotów prawa, które powinny być zaliczone do tej samej klasy albo nierówne traktowanie podobnych podmiotów prawa w indywidualnych przypadkach, gdy zróżnicowanie nie znajduje podstaw. Dla oceny danej sytuacji jako dyskryminacji istotne jest określenie kryterium zróżnicowania, a także ocena zasadności jego wprowadzenia.

Wydaje się zatem, że jeżeli samorząd podejmuje inicjatywę wprowadzenia tzw. zerowego abonamentu w stosunku do osób z niepełnosprawnościami z kartą parkingową, to powinien objąć nią osoby, które na mocy przepisów ustawowych są uprawnione do jej otrzymania. Nie wolno przy tym zapominać, że chodzi o grupę o szczególnych potrzebach w zakresie m.in. transportu do podmiotów leczniczych, placówek rehabilitacji czy oświatowych - nierzadko oddalonych od miejsca zamieszkania.

Zastępca rzecznika praw obywatelskich Valeri Vachev zwraca się do prezydenta Bydgoszczy o wyjaśnienie powodów zróżnicowania sytuacji osób z niepełnosprawnościami ze względu na rodzaj ich niepełnosprawności przy ustalaniu katalogu osób uprawnionych do  identyfikatora osoby niepełnosprawnej.

Odpowiedź z Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej

Kwestie płatnego parkowania zostały uregulowane w ustawie z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 645 z późni, zm.) oraz w obowiązującej Uchwale Rady Miasta Bydgoszczy Nr XLV/956/21 z dnia 27 października 2021 r. w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania oraz wysokości opłat za parkowanie i sposobu pobierania tych opłat (Dz. Urz. Woj. Kuj. Pom. 2021 poz. 5585 z późni, zm.).

Na terenie miasta Bydgoszczy, zgodnie z Regulaminem SPP, który stanowi załącznik nr 7 do w/w Uchwały Rady Miasta Bydgoszczy osoby niepełnosprawne posiadające kartę parkingową mogą parkować w SPP bezpłatnie wyłącznie na miejscach dla nich przeznaczonych czyli na tzw. „kopertach" (oznakowanych znakiem poziomym i pionowym), pod warunkiem czytelnego wyłożenia karty parkingowej w pojeździe).

Informuję, że do bezpłatnego parkowania w całej strefie płatnego parkowania w Bydgoszczy uprawnia identyfikator osoby niepełnosprawnej wydany do karty parkingowej i na określony pojazd ( wydany przez ZDMiKP w Bydgoszczy). Identyfikator może uzyskać osoba posiadająca kartę parkingową wydaną na podstawie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności z kodem przyczyny niepełnosprawności 05-R lub 10-N będąca właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu, której prawo własności potwierdzone jest wpisem w dowodzie rejestracyjnym bądź będąca użytkownikiem pojazdu na podstawie umowy cywilno-prawnej potwierdzonej przez notariusza.

Identyfikator osoby niepełnosprawnej może również uzyskać, po złożeniu wniosku wZDMiKP dyrektor placówki zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych, posiadający ważną kartę parkingową.
W mieście Bydgoszcz o w/w identyfikator mogą ubiegać się również wszyscy opiekunowie niepełnoletnich osób niepełnosprawnych, posiadających niebieską kartę parkingową oraz orzeczenie o niepełnosprawności bez określonego stopnia i kodu przyczyny niepełnosprawności.

Wyjaśniam, że obowiązująca w 2011 roku uchwała Rady Miasta Nr XVII/319/11 dawała uprawnienia do uzyskania identyfikatora każdej osobie posiadającej kartę parkingową, bez względu na schorzenie.

Na mocy uchwały Rady Miasta Bydgoszczy Nr XXXV/718/12 z dnia 28 listopada 2012 roku wprowadzono zmianę zasad wydawania identyfikatora. O wydanie w/w dokumentu mogły ubiegać się osoby niepełnosprawne mające problem z poruszaniem się posiadające orzeczenie w stopniu znacznym z kodem przyczyny 05-R (upośledzenie narządu ruchu) oraz 10-N (choroby neurologiczne). Powyższe zmiany zostały podyktowane z uwagi na bardzo dużą ilość wydawanych kart parkingowych i związaną z tym liczbę osób korzystających z tych dokumentów, niestety często do tego nieuprawnionych. Pragnę nadmienić, że po spełnieniu wymogów formalnych o identyfikatory mogą również ubiegać się osoby spoza Bydgoszczy, co zwiększa ilość osób korzystających z bezpłatnego parkowania w SPP w Bydgoszczy.

Wobec powyższego, wyodrębnienie osób mogących ubiegać się o wydanie identyfikatora, wynika z konieczności ograniczenia ilości osób korzystających z tego dokumentu. Dedykowaną grupą osób mających prawo do parkowania na obszarze całej SPP w Bydgoszczy są osoby niepełnosprawne mające szczególną trudność w poruszaniu się.

XI.816.2.2023