Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatel, który wniósł petycję do Senatu, skarży się na niemożność wzięcia udziału w obradach komisji, która ja rozpatruje 
• Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się do przewodniczącego Komisji Petycji Senatu RP o wprowadzenie zasady, że na obrady komisji rozpatrującej daną petycję wzywa się jej autora, z prawem do zabrania głosu
• AKTUALIZACJA: Wobec liczby napływających petycji (w 2022 r. komisja pracowała nad 156 petycjami, a w 2023 r. - 131) oraz obowiązków przy ich procedowaniu, trudno byłoby sprostać wnioskowi RPO co do każdorazowego wzywania podmiotu wnoszącego petycję i umożliwiania mu zabrania głosu - odpisał przewodniczący
• A wszelkie informacje dotyczące planowanych posiedzeń komisji w tym termin, porządek obrad oraz materiały do posiedzenia zamieszczane są na stronie internetowej Senatu z wyprzedzeniem i dostępne dla każdego zainteresowanego

RPO Marcin Wiącek napisał w tej sprawie do przewodniczącego komisji sen. Roberta Mamątowa.

Obywatel zasygnalizował RPO problemy z procedowaniem w Senacie petycji wniesionych w jego poprzedniej kadencji. Problemy te są możliwe także w obecnej kadencji.

Jak wskazuje obywatel, po złożeniu petycji podmiot ja wnoszący otrzymywał zawiadomienie o jej skierowaniu do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. W kadencji niedawno rozpoczętej będzie to odrębna Komisja Petycji. Zarazem jednak wnoszący petycję nie jest informowany przez Senat o terminie jej rozpatrzenia czy numerze posiedzenia, na którym do tego dojdzie.

Tym samym wnoszącym petycje uniemożliwia się uczestnictwo w posiedzeniu Komisji, na którym petycja ma być rozpatrywana. Dzieje się tak, mimo że art. 10 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego - który w związku z art. 15 ustawy o petycjach podlega odpowiedniemu stosowaniu do ich rozpatrywania - stanowi: „Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań".

Senat ani jego komisje nie są wprawdzie organami administracji publicznej, jednak art. 10 § 1 Kpa należy - jak wynika wprost z art. 15 ustawy o petycjach - stosować do rozpatrywania petycji „odpowiednio", czyli również z niezbędnymi modyfikacjami. Zatem obowiązek, który na gruncie art. 10 § 1 kpa spoczywa na organach administracji publicznej, w odniesieniu do petycji skierowanych do Senatu RP spoczywa na tej izbie bądź jego komisji.

Ponadto obywatel podkreśla,  że ze względu na art. 13 ust. 2 ustawy o petycjach, sposobu załatwienia petycji nie można zaskarżyć do sądu czy innego organu. Tymczasem - jak argumentuje wnioskodawca - zdarza się, że w dyskusji nad petycjami ich postulaty są rozumiane niepoprawnie czy nawet opacznie. A sprostowanie nie jest możliwe z uwagi na nieobecność podmiotu wnoszącego petycję na posiedzeniu komisji.

RPO zwraca się do przewodniczącego Komisji Petycji Senatu Roberta Mamątowa o zapewnienie skutecznej ochrony prawa do petycji i usprawnienia trybu ich załatwiania poprzez wprowadzenie zasady, że na obrady komisji, gdy dana petycja jest rozpatrywana, wzywa się podmiot ja wnoszący petycję i umożliwia mu się zabranie głosu w celu wyjaśnienia treści petycji.

Odpowiedź Roberta Mamątowa, przewodniczącego Komisji

Komisja Petycja działa w oparciu o uchwałę Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 listopada 1990 r. - Regulamin Senatu (M. P. z 2018 r. poz. 846 ze zm.) regulującą organizację wewnętrzną Senatu, porządek prac Senatu i jego organów, sposób wykonywania obowiązków określonych w Konstytucji i ustawach oraz tryb udzielania obywatelom informacji a także ustawę z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz. U. z 2018 r. poz. 870). Ustawa reguluje tryb rozpatrywania petycji, o którym stanowi art. 63 Konstytucji RP.

Przepisy nie obligują do informowania autora petycji o terminie rozpatrzenia petycji czy numerze posiedzenia, na którym komisja podejmie prace nad petycją. Wszelkie informacje dotyczące planowanych posiedzeń komisji w tym termin, porządek obrad oraz materiały do posiedzenia zamieszczane są na stronie internetowej Senatu z wyprzedzeniem i dostępne dla każdego zainteresowanego.

W przypadku skierowania petycji do rozpatrzenia przez Komisję Petycji autorzy petycji są pisemnie zawiadamiani o tym fakcie i informowani pod jakim numerem została zarejestrowana petycja oraz wskazywany jest odnośnik do strony internetowej Senatu umożliwiający śledzenie prac nad daną petycją.

W przypadku wniosku o osobiste uczestnictwo w posiedzeniu komisji przewodniczący komisji zwyczajowo umożliwiają udział zainteresowanym podmiotom, o ile warunki na to pozwalają. Przewodniczący komisji może zaprosić do udziału w posiedzeniu ekspertów, przedstawicieli środowisk i organizacji zainteresowanych przedmiotem pracy komisji oraz inne osoby (art. 60 ust. 6 Regulamin Senatu).

Jednocześnie podkreślam, że komisja w 2022 r. rozpatrywała petycje na 16 posiedzeniach, a w 2023 r. na 15 posiedzeniach, na każdym analizując kilka lub kilkanaście petycji, nad niektórymi petycjami prace prowadzone były na kilku posiedzeniach.

Z uwagi na ilość petycji napływających do Senatu (w pracach komisji w 2022 r. znajdowało się 156 petycji, a w 2023 r. 131 petycji) oraz obowiązki przy’ procedowaniu petycji trudno byłoby sprostać wnioskowi Pana Rzecznika co do każdorazowego wzywania podmiotu wnoszącego petycję i umożliwiania mu zabrania głosu w celu wyjaśnienia treści petycji.

VII.604.28.2023