Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Uzyskanie przez naukowców z niepełnosprawnościami odpowiednich kwalifikacji może okazać się niewystarczające do podjęcia pracy zgodnej z wykształceniem
• Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nie widzi potencjalnych barier i trudności, na jakie mogą  oni napotykać
• Siedziby uczelni często znajdują się w starych, niekiedy zabytkowych obiektach, które nie uwzględniają potrzeb osób z niepełnosprawnościami
• A formy pracy i jej czas trzeba dostosować do ich potrzeb  
• Dodatkową trudnością jest dostęp do materiałów dostosowanych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności
• AKTUALIZACJA: W obszernej odpowiedzi MEiN szczegółowo przedstawia instrumenty wspierania osób z niepełnosprawnościami na uczelniach  

Rzecznik Praw Obywatelskich występuje do ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka. Marcin Wiącek dziękuje za wyrażoną  6 grudnia 2022 r. - podczas osobistego spotkania nt. osób z niepełnosprawnościami na uczelniach - deklarację wsparcia pracowników naukowym i dydaktycznych w działalności naukowej i dydaktycznej. 

W przypadku naukowców z niepełnosprawnościami uzyskanie odpowiednich kwalifikacji może okazać się niewystarczające do podjęcia pracy zgodnej z wykształceniem. Przepisy Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce dostrzegają potrzebę ich wsparcia, m.in. poprzez system stypendialny i fundusz wsparcia osób z niepełnosprawnościami. Niestety, ustawa nie widzi potencjalnych barier i trudności, na jakie te osoby mogą napotykać. Istnieje zatem potrzeba analizy możliwych, dalszych form wsparcia.

Potrzeby pracowników z niepełnosprawnościami w pewnym zakresie pokrywają się z potrzebami i wyzwaniami, z jakimi mierzą się studenci i doktoranci, np. co do barier architektonicznych i sensorycznych. Uczelnie publiczne mają obowiązki wynikające z ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Określa ona wymagania minimalne służące zapewnianiu dostępności.  Należy jednak zwrócić uwagę na bariery dotyczące wyłącznie nauczycieli akademickich, tj. wejście na mównicę czy możliwość prowadzenia zajęć zza biurka na podwyższeniu. 

Potrzeba zapewnienia wsparcia młodym naukowcom z niepełnosprawnościami została dostrzeżona przez Komisję Europejską. Zgodnie z zaleceniem Komisji, grantodawcy lub pracodawcy zapewnią, aby warunki pracy naukowców, w tym naukowców z niepełnosprawnościami, były w miarę potrzeby na tyle elastyczne, aby osiągnąć efektywne wyniki badań naukowych zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi oraz krajowymi lub sektorowymi umowami zbiorowymi. Szczególną uwagę należy zwrócić m.in. na elastyczne godziny pracy, pracę w niepełnym wymiarze godzin, telepracę, urlop naukowy oraz niezbędne przepisy finansowe i administracyjne regulujące tego typu porozumienia.

O potrzebie wsparcia w prowadzeniu działalności naukowej i dydaktycznej mowa również w Strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Jednym z planowanych działań jest zapewnienie pełnego udziału w edukacji na poziomie szkolnictwa wyższego i badaniach naukowych.  Chodzi o zapewnienie warunków do pełnego udziału w procesie przyjmowania na uczelnię, kształcenia, w tym na studiach podyplomowych oraz prowadzenia działalności naukowej i dydaktycznej oraz awansu naukowego, a także pełnego udziału w życiu społeczności akademickiej. Zadanie to zostało powierzone MEiN i ma być zrealizowane do 2030 r.

RPO zwraca uwagę na potrzebę dostosowania formy oraz czasu pracy do potrzeb pracowników naukowych z niepełnosprawnościami. Szczegółowe zasady ustalania zakresu obowiązków nauczycieli akademickich, w tym wymiar zajęć dydaktycznych oraz innych obowiązków dla poszczególnych stanowisk, są określane w regulaminach pracy. Regulaminy te w wielu przypadkach powtarzają regulacje o przeciwdziałaniu dyskryminacji w zatrudnieniu i nie przewidują konkretyzacji uprawnień osób z niepełnosprawnościami. Jednocześnie uwzględniają możliwości obniżenia pensum dydaktycznego z różnych przyczyn, niezwiązanych ze stanem zdrowia, takich jak pełnienie rozmaitych funkcji w uczelni.

Część z regulaminów przewiduje możliwość obniżenia wysokości pensum w wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach po przedstawieniu przez nauczyciela akademickiego orzeczenia o niepełnosprawności, a w konsekwencji uzależnia możliwości uzyskania wsparcia od posiadania konkretnego orzeczenia. Różnicuje to sytuację pracownika naukowego z uwagi na miejsce pracy, gdyż w jednej uczelni będzie mógł skorzystać z niezbędnego wsparcia, a w innej nie. A posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności jest prawem, a nie obowiązkiem osób uprawnionych.

W ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wskazano, że czas pracy osoby z niepełnosprawnością zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Skrócone normy czasu pracy nie mają wpływu na wysokość wynagrodzenia za pracę. Osoba z niepełnosprawnością nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. 

W przypadku osób z niepełnosprawnościami nie jest możliwe ustalenie dobowego wymiaru czasu pracy lub norm czasu pracy przekraczających określone w tym przepisie granice.  W przypadku nauczycieli odpowiednie rozwiązanie zostało uwzględnione w Karcie Nauczyciela. Nauczycielowi z orzeczeniem o niepełnosprawności obniża się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć proporcjonalnie do obniżenia maksymalnego tygodniowego wymiaru czasu pracy. Podobnych rozwiązań odnoszących się do obniżenia rocznego wymiaru zajęć dydaktycznych brakuje jednak na gruncie ustawy prawo o szkolnictwie wyższym. 

Niewystarczające jest pozostawienie tego zagadnienia jedynie na poziomie indywidualnych porozumień bądź regulaminów pracy. Konieczne jest wprowadzenie odpowiednich regulacji dotyczących proporcji rocznego wymiaru zajęć dydaktycznych nauczycieli akademickich z niepełnosprawnościami, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia. 

RPO zwraca też uwagę na definicję młodego naukowca z Prawa o szkolnictwie wyższym. To osoba prowadząca działalność naukową, która jest doktorantem lub nauczycielem akademickim - i nie posiada stopnia doktora albo posiada stopień doktora, od uzyskania którego nie upłynęło 7 lat, i jest zatrudniona w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 Prawa o szkolnictwie wyższym. Regulacja ta nie uwzględnia sytuacji niektórych osób z niepełnosprawnościami.

Pomimo podejmowania licznych wysiłków, a także regulacji prawnych, osoby z niepełnosprawnościami w dalszym ciągu napotykają na bariery architektoniczne i komunikacyjne, które mogą znacznie utrudniać lub wręcz uniemożliwiać im korzystanie z zasobów uczelni i prowadzenie działalności naukowej. Siedziby uczelni wyższych bardzo często znajdują się w starych, niekiedy zabytkowych obiektach, które nie uwzględniają specyficznych potrzeb. Dodatkową trudnością jest dostęp do materiałów dostosowanych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. W świetle badań przeprowadzonych przez RPO, niektóre uczelnie wyższe blokują te działania, powołując się na ochronę praw autorskich. Szczególny typ dozwolonego użytku utworów na rzecz osób z niepełnosprawnościami został określony w art. 33 1 ustawy - o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W tym kontekście sytuacja dydaktyków i naukowców z niepełnosprawnościami wymaga uwzględnienia potencjalnych barier w wielu obszarach. Działania na rzecz wyrównania szans osób z niepełnosprawnościami powinny obejmować zarówno możliwość zmniejszenia wymiaru zajęć dydaktycznych, zapewnienia dostępności miejsca pracy, jak również uwzględniania trudności w uzyskaniu stypendium. 

Dalsze działania wymagają analizy istniejących rozwiązań oraz konsultacji z osobami z niepełnosprawnościami. W rekomendacjach dla Polski z 2018 r. Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami podkreślił, że niezbędne jest zapewnienie aktywnego i pełnego uczestnictwa organizacji osób z niepełnosprawnościami oraz konstruktywnych konsultacji z różnymi organizacjami tych osób, przy wypracowywaniu nowych przepisów i strategii, by zapewnić, że ustawodawstwo będzie zgodne z Konwencją. 

Rzecznik zwraca się do MEiN o analizę tych postulatów oraz poinformowanie o  podejmowanych inicjatywach na rzecz wsparcia pracowników uczelni wyższych i nauczycieli akademickich z niepełnosprawnościami. 

Odpowiedź min. Przemysława Czarnka

Podkreślić należy, że ministerstwo, tworząc ramy prawne funkcjonowania uczelni i finansowania jej zadań, stara się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom i problemom osób z niepełnosprawnościami. W obszarze szkolnictwa wyższego od 2011 r. funkcjonują rozwiązania prawne, zgodnie z którymi uczelnie są zobowiązane do stwarzania osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału nie tylko w procesie przyjmowania na uczelnię w celu odbywania kształcenia oraz kształceniu, ale też i prowadzeniu działalności naukowej. Obecnie kwestię tę reguluje art. 11 ust. 1 pkt 6 lit. a-c ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, ze zm.), dalej: ustawa PSWN.

Należy jednak zwrócić uwagę na zagwarantowaną w art. 70 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej autonomię uczelni, powtórzoną w art. 9 ust. 2 ustawy PSWN. Ponadto zgodnie art. 9 ust. 5 ustawy, PSWN organy władzy publicznej mogą podejmować rozstrzygnięcia dotyczące uczelni tylko w przypadkach przewidzianych w ustawach. Wskazane powyżej uregulowania oznaczają, że minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki w odniesieniu do uczelni może podejmować działania jedynie na podstawie i w granicach określonych przepisami. Ten konstytucyjny, a następnie ustawowy podział kompetencyjny, jest rozumiany w środowisku akademickim jako zobowiązanie rektora do ponoszenia odpowiedzialności za kierowaną przez niego uczelnię, w tym podległych mu pracowników, studentów oraz doktorantów oraz dbanie o przestrzeganie prawa w uczelniach, w tym w zakresie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i kształcenia.

Ustawa PSWN poza ogólnymi zadaniami uczelni określonymi we wspomnianym wyżej art. 11 ust. 1 pkt 6 lit. a-c nie zawiera szczególnych uprawnień przysługujących pracownikom uczelni z orzeczoną niepełnosprawnością. Oznacza to, że w tej materii należy stosować przepisy ustawy z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510, z późn. zm.), dalej: kp, oraz w stosunku do osób niepełnosprawnych, w zakresie ich szczególnych uprawnień – ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100, z późn. zm.)., dalej: ustawa o rehabilitacji.

W art. 113 kp zawarte są normy o charakterze antydyskryminacyjnym, które zabraniają jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu, bezpośredniej lub pośredniej, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie w trybie art. 183b § 2 pkt 3 kp dopuszczalne jest stosowanie środków, które różnicują sytuację prawną pracownika, ze względu na ochronę rodzicielstwa lub niepełnosprawność. Zgodnie z komentarzem do Kodeksu Pracy pod redakcją A. Sobczyka, wydanie 6, przepis ten odnosi się do wewnątrzzakładowych źródeł prawa.

W myśl art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o rehabilitacji czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, zaś czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Przywołanych wyżej norm w stosunku do osób niepełnosprawnych nie stosuje się m.in., gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi na to zgodę. Wtedy osoba niepełnosprawna traktowana jest jak pracownik pełnosprawny.

Natomiast zgodnie z art. 127 ust. 1-4 ustawy PSWN nauczyciela akademickiego obowiązuje system zadaniowego czasu pracy, w ramach którego określone jest tzw. pensum dydaktyczne uwzględniające czas na realizację obowiązków dydaktycznych. Ustawa PSWN określa maksymalny wymiar pensum, który mieści się w limicie od 180 do 540 godzin dydaktycznych w zależności od tego jakie stanowisko zajmuje dany nauczyciel akademicki 
i do której grupy pracowniczej jego stanowisko zostało przypisane. Z kolei zasady ustalania zakresu wszystkich obowiązków nauczycieli akademickich dla poszczególnych grup pracowników i rodzajów stanowisk, rodzaje zajęć dydaktycznych objętych zakresem tych obowiązków, w tym wymiar zajęć dydaktycznych oraz innych obowiązków dla poszczególnych stanowisk oraz zasady obliczania godzin dydaktycznych, określa regulamin pracy uczelni.

Stosownie do art. 115 ust. 2 ustawy PSWN, poza zadaniami dydaktycznymi nauczyciel akademicki jest obowiązany do uczestniczenia w pracach organizacyjnych i stałego podnoszenia kompetencji.

Ustawa PSWN nie określa norm czasu pracy, co oznacza, że zastosowanie ma tu przepis art. 129 kp, w związku z jego art. 140. Zgodnie z tym, zakres obowiązków nauczycieli akademickich powinien być tak ustalony, aby ich realizacja przez pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy możliwa była w granicach normy wynoszącej 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Stosownie do art. 116 ust 6 ustawy PSWN szczegółowy zakres obowiązków nauczyciela akademickiego, określa rektor, do którego należy kwestia, które spośród zadań nauczyciela akademickiego należy ograniczyć, by sprostać wymaganiom ustawy o rehabilitacji w przypadku przekroczenia określonych przez nią limitów godzin, bądź kwestia ta powinna wynikać z regulaminu pracy, w którym uczelnie w ramach autonomii mogą uregulować szereg rozwiązań, dostosowując obowiązki pracownicze do osób z niepełnosprawnościami.

Jak wynika z powyższego, rektor jako pracodawca jest odpowiedzialny za przestrzeganie obowiązujących przepisów prawa pracy, a także zobligowany do wyeliminowania ewentualnych przeszkód, w celu zapewnienia pełnego udziału w życiu uczelni osób niepełnosprawnych zapewniając im funkcjonowanie na zasadzie równości z innymi osobami.

Należy także wskazać, że w celu realizacji obowiązku dostosowania stanowiska pracy do potrzeb pracownika z niepełnosprawnością pracodawca może skorzystać ze wsparcia oferowanego np. przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) w ramach strumieni finansowych:
https://www.pfron.org.pl/pracodawcy/adaptacja-stanowisk-pracy/
https://www.pfron.org.pl/pracodawcy/wyposazenie-stanowisk-pracy/
https://www.pfron.org.pl/pracodawcy/zatrudnienie-pracownika-wspomagajacego/

Ponadto warto zwrócić uwagę, że uchwałą nr 27 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2021 r.  w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030 (M.P. z 2021 r. poz. 218) Ministerstwo Edukacji i Nauki zostało wskazane jako koordynator działania III.2.7 Zapewnienie warunków do pełnego udziału w edukacji na poziomie szkolnictwa wyższego oraz badaniach naukowych wymienionego w Priorytecie III EDUKACJA. Natomiast jako podmioty współpracujące wskazano Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. W powyższym kontekście istotna wydaje się być informacja o organizowanych przez NCBiR w latach 2019-2021 trzech edycji konkursu pt. „Uczelnia Dostępna”, finansowanego ze środków Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER). Z posiadanych informacji, otrzymanych od NCBiR 27 lipca  2023 r. wynika, że w ramach ww. konkursu projekty realizowały 202 uczelnie publiczne oraz niepubliczne, pozyskując łączne dofinansowanie w wysokości ponad 685 mln zł.

Dzięki powyższej inicjatywie i rządowemu Programowi Dostępność Plus w wielu ośrodkach akademickich w całej Polsce powstały przyjazne serwisy internetowe dla kandydatów na studia, a studenci – stosownie do swoich potrzeb – mogą korzystać ze wsparcia doradcy edukacyjnego lub asystenta dydaktycznego oraz rozmaitych rozwiązań informatycznych i cyfrowych. Mogą też liczyć na indywidualne podejście w procesie kształcenia, dostosowanie form zaliczeń i egzaminów do swoich potrzeb, a także wsparcie psychologiczne. Uczelnie powołały stanowiska ds. dostępności, np. na poziomie pełnomocnika rektora ds. osób z niepełnosprawnościami a większe podmioty utworzyły jednostki organizacyjne , tj. biura ds. osób z niepełnosprawnościami. Zadbano również o podnoszenie kompetencji, ale i świadomości kadry akademickiej w obszarze niepełnosprawności. Wielka praca została wykonana także w zakresie dostosowań architektonicznych. W wielu ośrodkach wprowadzono właściwe oznaczenia korytarzy i pomieszczeń, odpowiednio przystosowano windy. Także w bibliotekach i domach akademickich, coraz częściej organizowanych zgodnie z zasadami planowania uniwersalnego, studenci mogą się rozwijać w wybranym kierunku. Uwzględniane są również potrzeby uczelnianej kadry z niepełnosprawnościami.

Przedsięwzięcie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem ze strony uczelni a efekty projektów są naprawdę imponujące. W związku z powodzeniem programu NCBR zaplanowało kontynuację działań w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej,  z uwzględnieniem zdobytych doświadczeń i rekomendacji z badania ewaluacyjnego dotyczącego konkursów „Uczelnia dostępna” oraz „Centrum wiedzy o dostępności” (https://www.gov.pl/web/ncbr/zrealizowane, „Ocena realizacji i pierwszych efektów konkursów PO WER Działania 3.5 „Uczelnia dostępna” oraz „Centrum wiedzy  o dostępności”, 2022). Na działania z obszaru dostępności i usług dla osób z niepełnosprawnościami w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) Centrum przeznaczy 860 mln zł.

Pierwsze dwa nabory konkurencyjne zostaną ogłoszone jeszcze w bieżącym roku – w IV kwartale. Działania będą służyć dalszej poprawie dostępności szkolnictwa wyższego i nauki dla osób z niepełnosprawnościami. Będą nakierowane przede wszystkim na dostosowanie struktur uczelnianych i doskonalenie procedur zapewniających studentom i pracownikom uczelni – osobom z niepełnosprawnościami adekwatne uwzględnienie ich potrzeb w procesie dydaktycznym. Istotne jest także dostosowanie materiałów dydaktycznych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, zapewnienie możliwości technologicznych do prowadzenia zajęć, w tym seminariów, ćwiczeń, konwersatoriów itp. tak, by w jak najwyższym stopniu zapewnić możliwość pełnego i aktywnego korzystania z oferty uczelni, ale też instytutów prowadzących szkoły doktorskie.

Wsparcie będzie również zmierzać do zwiększania świadomości kadry podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki w zakresie potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz kompetencji dydaktyków w obszarze dostępności oferty edukacyjnej, w tym korzystania z dostępnych w uczelniach i w instytutach udogodnień technologicznych. Działania podnoszące świadomość nt. dostępności, akceptacji różnorodności studentów oraz doktorantów i wartości edukacji włączającej, obejmą również osoby decyzyjne, które powinny być liderami opinii i zmiany. Promowane będą szkolenia kadry w zakresie „pierwszej pomocy psychologicznej”, podstaw dialogu motywującego – w tym umiejętności rozpoznawania oznak kryzysów i zaburzeń psychicznych, reagowania w sytuacjach trudnych (np. przypadki agresji lub autoagresji).

Wsparcie na rzecz osób z niepełnosprawnościami odbywa się także w ramach corocznie przyznawanych dotacji na inwestycje uczelni. Dotyczy to nie tylko budowy nowych budynków, ale także przebudowy, rozbudowy, nadbudowy budynków istniejących. Przystosowywanie tych budynków do korzystania przez osoby z niepełnosprawnościami stanowi istotny element tych inwestycji.

Odnosząc się do podniesionej przez Pana Rzecznika kwestii definicji „młodego naukowca” w art. 360 ustawy PSWN, należy stwierdzić, że przepis ten nie dyskryminuje osób niepełnosprawnych przy ubieganiu się o stypendium. W szczególności funkcjonują odpowiednie rozwiązania prawne (art. 360 ust. 3 PSWN), które wydłużają status młodego naukowca o przerwy w działalności naukowej spowodowane m.in. chorobą czy rehabilitacją.  Warto nadmienić, że w ostatnich latach do ministerstwa nie wpłynęły żadne sygnały w zakresie utrudnień w ubieganiu się o to stypendium przez osoby z niepełnosprawnościami.

Natomiast Narodowe Centrum Nauki (NCN) w ogłaszanych konkursach wprowadziło następujące udogodnienia dla młodych naukowców z niepełnosprawnościami:

• W konkursach MINIATURA, SONATINA, SONATA oraz SONATA BIS, gdzie jednym z warunków jest posiadanie stopnia naukowego doktora uzyskanego w określonym czasie, istnieje możliwość wprowadzenia informacji o przerwach w karierze, które przedłużają okres kwalifikowalności do danego konkursu o czas przebywania w tym okresie na długoterminowych (powyżej 90 dni) udokumentowanych świadczeniach rehabilitacyjnych w związku z niezdolnością do pracy. Podobne udogodnienie wprowadzone jest w przypadku osób, które ubiegają się o zatrudnienie etatowe na stanowisku typu postdoc.
• W konkursach OPUS, PRELUDIUM, PRELUDIUM BIS, SONATA, SONATINA, SONATA BIS oraz MAESTRO NCN wprowadziło również udogodnienia w zakresie okresu  z jakiego przedstawiany jest dorobek naukowy. Należy wykazać do 10 najważniejszych prac naukowych opublikowanych lub przyjętych do druku w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem, a w przypadku działalności naukowej z zakresu twórczości i sztuki, wykaz do 10 najważniejszych dokonań artystycznych i artystyczno-naukowych o znaczeniu międzynarodowym lub krajowym. Dodatkowo, należy podać informacje o kierowaniu projektami badawczymi lub innym uzyskanym finansowaniu w ramach konkursów NCN oraz informacje o projektach w ramach konkursów krajowych lub międzynarodowych realizowanych w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem. Okres ten może zostać przedłużony o czas przebywania w tym okresie na długoterminowych (powyżej 90 dni) świadczeniach rehabilitacyjnych w związku z niezdolnością do pracy.

Istotnym i niezwykle ważnym aspektem na rzecz wsparcia naukowców z niepełnosprawnościami było wprowadzenie od 2022 r. w ramach konkursu SONATINA dodatku w wysokości 3 tys. zł na każdy miesiąc pobytu w miejscu realizacji stażu dla opiekuna kierownika projektu, o ile posiada on orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym. Ponadto, w konkursie prowadzonym we współpracy z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej (NAWA) tj. PRELUDIUM BIS podobny dodatek obowiązuje dla opiekuna doktoranta realizującego projekt.

Przekazując powyższe, pragnę zapewnić, że w kierowanym przeze mnie resorcie przywiązywana jest duża waga do wszystkich otrzymywanych sygnałów dotyczących problemów osób z niepełnosprawnościami oraz postulatów poprawy ich sytuacji, a gdy jest to zasadne, podejmowane są także – w ramach posiadanych kompetencji i możliwości finansowych – działania w kierunku doskonalenia obowiązujących w tym obszarze przepisów prawa. 

XI.7033.1.2023