Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Kolegium Związków Zawodowych ORLEN-ENERGA zwróciło się do RPO o interwencję w sprawie naruszenia praw reprezentowanych przez nie pracowników
• Władze spółki utworzyły nową funkcję – Rzecznika ds. Etyki, którzy mają stać na straży przestrzegania Kodeksu Etyki spółki
• W zasadach wyboru i funkcjonowania rzeczników jest wymóg, by wybrani kandydaci zawiesili członkostwo partyjne lub związkowe, składając jednocześnie oświadczenie o bezstronności
• Budzi to wątpliwości co do zgodności z art. 59 Konstytucji. Gwarantuje on wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, którą ograniczać można jedynie ustawą
• Marcin Wiącek pisze o tym do ministra aktywów państwowych Jacka  Sasina;  prosi również o kontrolę Państwową Inspekcję Pracy 
• AKTUALIZACJA: Minister Aktywów Państwowych, reprezentujący Skarbu Państwa jako akcjonariusza PKN ORLEN S.A. nie ma uprawnień do zajęcia stanowiska w przedmiotowej sprawie – głosi odpowiedź resortu

Wnioskodawcy ocenili w piśmie do RPO, że uznanie przynależności związkowej za ograniczającą bezstronność kandydata jest nadużyciem praw pracodawcy.

Związkowcy zwrócili ponadto uwagę, pracodawca w ten sposób pośrednio ingeruje w struktury związkowe, ponieważ wymaga od związków zawodowych utworzenia nowej procedury zawieszania członków. Takie rozwiązanie nie jest bowiem obecne w praktyce związków zawodowych.

Marcin Wiącek wskazuje w piśmie do ministra, że zgodnie z treścią art. 59 Konstytucji wolność zrzeszania się w związkach zawodowych może podlegać jedynie takim ograniczeniom ustawowym, jakie są dopuszczalne przez wiążące Polskę umowy międzynarodowe.

Tymczasem ograniczenia przewidziane w zasadach wyboru i funkcjonowania rzeczników ds. etyki nie mają umocowania ustawowego.

Rzecznik podkreślił, że wolność zrzeszania się w związkach zawodowych i inne wolności związkowe nie spełniałyby swojego przeznaczenia, gdyby nie towarzyszyła im swoboda działalności. Samodzielność oznacza uniezależnienie związku zawodowego od pracodawców. Tym samym wszelkiego rodzaju ograniczenia działalności związkowej, które nie mają źródła ustawowego, naruszają prawo.

Dlatego w ocenie Marcina Wiącka odpowiednim i zgodnym z konstytucyjnymi standardami sposobem na zapewnienie bezstronności rzeczników ds. etyki byłoby poprzestanie na zobowiązaniu ich do złożenia oświadczenia o bezstronności.

Odpowiedź Maciej Małeckiego, sekretarza stanu w MAP

Odpowiadając na pismo z dnia 21 grudnia 2022 r., znak: III.7044.61.2022.JP, dotyczące naruszenia praw pracowników zatrudnionych w Grupie Kapitałowej ENERGA w związku z wprowadzeniem z dniem 18 czerwca 2022 r. decyzją Zarządu ENERGA S.A. „Zasad wyboru i funkcjonowania Rzeczników ds. Etyki w Grupie ENERGA”, uprzejmie informuję, że zgodnie z przepisem art. 9b ustawy o działach administracji rządowej dział aktywa państwowe obejmuje sprawy dotyczące gospodarowania mieniem państwowym, w tym wykonywania praw majątkowych i osobistych przysługujących Skarbowi Państwa, jak również ochrony jego interesów, co w konsekwencji oznacza, że Minister Aktywów Państwowych reprezentuje Skarb Państwa w wyżej określonym zakresie.

Uprzejmie informuję, że w kwietniu 2020 r. Skarb Państwa zbył w wezwaniu giełdowym wszystkie posiadane akcje spółki ENERGA S.A. na rzecz PKN ORLEN S.A. W związku z powyższym kontrolę nad ENRGA S.A. oraz jej Grupą Kapitałową sprawuje obecnie PKN ORLEN S.A.

Minister Aktywów Państwowych wykonując prawa z akcji należących do Skarbu Państwa w spółce PKN ORLEN S.A. realizuje uprawniania wynikające z praw korporacyjnych, które są ściśle określone w przepisach prawa, w szczególności w Kodeksie spółek handlowych (dalej: KSH) oraz Statucie Spółki. Stosownie do regulacji art. 368 KSH prowadzenie spraw spółki należy do kompetencji Zarządu, a zgodnie z art. 3751 KSH Walne Zgromadzenie i Rada Nadzorcza nie mogą wydawać Zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Jak wynika z powyższego Minister Aktywów Państwowych, działając jako akcjonariusz Skarb Państwa nie ma uprawnień do ingerowania w prowadzenie spraw Spółki, także w zakresie kształtowania wewnętrznych relacji pracowniczych w Grupie Kapitałowej ENERGA.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny, uprzejmie informuję, że Minister Aktywów Państwowych, reprezentujący Skarbu Państwa jako akcjonariusza PKN ORLEN S.A. nie ma uprawnień do zajęcia stanowiska w przedmiotowej sprawie.

III.7044.61.2022