Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Czy problem molestowania w „taksówkach na aplikację” był w zainteresowaniu Inspekcji Transportu Drogowego i prezydentów miast? Czy przeprowadzano kontrole film przewozowych? - pyta RPO w związku z wnioskami obywateli dotyczącymi zwiększenia  bezpieczeństwa pasażerek 
• AKTUALIZACJA: O swoich działaniach w tej kwestii informują prezydenci Warszawy, Krakowa i Łodzi
• AKTUALIZACJA2: Od 1 stycznia do 24 listopada 2022 r. Inspekcja Transportu Drogowego przeprowadziła 3322 kontrole pojazdów, którymi realizowano przewozy taksówkowe oraz okazjonalne przewozu osób. Wydano 255 decyzji administracyjnych w związku z naruszeniami ustawy o transporcie drogowym, nałożono 159 mandatów, zatrzymano 89 dowodów rejestracyjnych
• AKTUALIZACJA3: 21 lutego 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt zmian podnoszących poziom bezpieczeństwa pasażerów. Przewiduje on m.in. obowiązek weryfikacji kierowców przed rozpoczęciem współpracy pomiędzy przedsiębiorcą, a osobą wykonującą przewozy oraz wymóg ich niekaralności za określone przestępstwa - wynika z odpowiedzi KPRM

We wnioskach wpływających do RPO obywatele zwracają uwagę na potrzebę działań zwiększających bezpieczeństwo pasażerek korzystających z tzw. „taksówek na aplikację”.

Również w mediach pojawiały się doniesienia na temat przestępstw przeciwko wolności seksualnej popełnianych na pasażerkach przez kierowców świadczących tego typu przewozy. W skargach zwracano uwagę na niepokojącą skalę problemu dotyczącego kilkudziesięciu pokrzywdzonych w stosunkowo krótkim czasie.

W związku z tym zastępca RPO Valeri Vachev spytał głównego inspektora transportu drogowego Alvina Gajadhura, czy Inspekcja, do której zadań należy m.in. kontrola przestrzegania obowiązków lub warunków przewozu drogowego, interesowała się tym problemem. Prosi również o informację o liczbie kontroli w 2022 r. wobec przedsiębiorców wykonujących takie przewozy i ich wynikach.

Podobne pytania ZRPO kieruje do prezydentów największych miast: Warszawy, Krakowa i Łodzi - jako właściwych do udzielania zezwoleń na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego czy licencji na przewóz osób.

Odpowiedź prezydenta m.st. Warszawy 

W odpowiedzi na pismo V.7224.251.2022.Gh z dnia 15 listopada 2022r. informuję, że Prezydent m.st. Warszawy dba o bezpieczeństwo mieszkańców i turystów korzystających z taksówek. W celu zachowania właściwego standardu świadczonych usług, działając we współpracy ze służbami kontrolnymi: Policją, Strażą Graniczną, Inspekcją Handlową i Inspekcją Transportu Drogowego w I półroczu 2022r. prowadził działania kontrolne, które miały na celu sprawdzenie legalności prowadzenia przewozu osób samochodem osobowym i taksówką na terenie m.st. Warszawy oraz przestrzeganie przez przewoźników obowiązujących norm prawnych podczas wykonywania transportu drogowego.

Poniżej link do podsumowania współdziałań za I półrocze 2022r. https://um.warszawa.pI/-/stolica-sprawdza-kierowcow-taksowek-i-firm-przewozowych

Jednocześnie realizując ustawowo nałożone obowiązki, organ licencyjny od stycznia 2022r. zgodnie z ustawą o transporcie drogowym wysłał 594 wezwania i dokonał sprawdzenia w trybie nadzoru i kontroli 357 przedsiębiorców. Kontrole dotyczyły spełniania wymogów będących podstawą do posiadania udzielonej licencji bądź zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. W wyniku prowadzonych postępowań administracyjnych organ wydał:

• 293 ostrzeżenia,
• 306 decyzje o cofnięciu posiadanych uprawnień na transport drogowy,
• 336 decyzji o nałożeniu kary na podstawie art. 95a ustawy o transporcie drogowym.

Prezydent m.st. Warszawy kilkukrotnie występował do Ministerstwa Infrastruktury z propozycjami zmiany przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. W wystąpieniach zwracano przede wszystkim uwagę na konieczność modyfikacji warunków wykonywania przewozów okazjonalnych oraz likwidację licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego osób pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą - ostatnio pismem z dnia 16.03.2022 r. do Pana Andrzeja Adamczyka Ministra Infrastruktury. Wprowadzenie zmian w tym zakresie wydatnie ułatwiłoby przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom przewoźników. 

W dniu 12 maja 2022 r., uchwałą nr LXIV/2102/2022 Rady m.st. Warszawy, został wprowadzony Program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli pn. „Polityka bezpieczeństwa m.st. Warszawy".

Omawiany zakres został ujęty w dziale „Bezpieczeństwo i Porządek Publiczny".

Podmiotami odpowiedzialnymi za ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego, na podstawie ustaw szczególnych, są jednak służby, straże i inspekcje podległe organom władzy rządowej.

Samorząd w tym zakresie ma ograniczone uprawnienia. Rolą samorządu jest przede wszystkim wsparcie służb w realizacji ich zadań oraz współpraca w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń, zjawiskom kryminogennym oraz współdziałanie w tym zakresie z organizacjami społecznymi.
Samorząd warszawski od wielu lat wspiera działania Policji przeznaczając środki finansowe, między innymi na zakup sprzętu specjalistycznego, środków transportu, zakup i utrzymanie koni służbowych Policji oraz przeznaczając środki na sfinansowanie ponadnormatywnych służb, również w celu zwalczania nieuczciwych praktyk dokonywanych przez przewoźników wykonujących transport drogowy osób taksówką na terenie m.st. Warszawy.

Ogólnie w latach 2007 -2022 samorząd warszawski na rzecz Komendy Stołecznej Policji przeznaczył ponad 188 min zł.

W ramach zawieranych porozumień pomiędzy Prezydentem m.st. Warszawy, a Komendantem Stołecznym Policji część z finansowanych przez m.st. Warszawę ponadnormatywnych służb Policji jest przekazywana dla policjantów z Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Stołecznej Policji, którzy na podstawie art. 129a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2022 poz. 988) dokonują kontroli ruchu drogowego, w tym przedsiębiorców realizujących przewóz drogowy osób w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. 2022 poz. 2021).

Tylko w 2022 r. na potrzeby kontroli przewozu osób taksówkami samorząd warszawski zaplanował do zrealizowania 405 służb ponadnormatywnych na sumę 129 600 zł.
Działania zwiększające poziom bezpieczeństwa pozostaje w zainteresowaniu władz miasta i będą kontynuowane w latach następnych.

Odpowiedź prezydenta Krakowa 

W odpowiedzi na korespondencję dotyczącą przestępstw przeciwko wolności seksualnej popełnianych na pasażerkach przez kierowców tzw. taksówek na aplikację informuję, że kwestia ta jest przedmiotem bieżącego zainteresowania tutejszego urzędu. Według danych Policji problem ten w Krakowie ma charakter incydentalny (odnotowano dwa zdarzenia, których mogli dopuścić się taksówkarze).

Miasto Kraków oprócz obligatoryjnych czynności podejmuje dodatkowe inicjatywy w obszarze sprawowanego nad taksówkarzami nadzoru. W strukturze Urzędu Miasta Krakowa od 2004 roku funkcjonuje Zespół ds. rozpatrywania postulatów środowiska krakowskich taksówkarzy. W jego skład wchodzą przedstawiciele krakowskich korporacji taksówkarskich, stowarzyszeń oraz reprezentanci platform pośredniczących przy przewozie osób (Uber, Bolt, Free Now), ponadto przedstawiciel Rady Miasta Krakowa, Wydziału Ewidencji Pojazdów i Kierowców, Wydziału Miejskiego Inżyniera Ruchu oraz Miejski Rzecznik Konsumentów. W posiedzeniach uczestniczą również policjanci, inspektorzy transportu drogowego oraz strażnicy miejscy. Spotkania odbywają się co najmniej dwa razy w roku. W ramach kontaktów z członkami tego Zespołu sygnalizowany był już eskalujący w Warszawie problem molestowania kobiet w taksówkach. Omówienie tej kwestii zapowiedziano na najbliższe posiedzenie Zespołu, które odbędzie się 16 grudnia br. Przedstawiciele platform pośredniczących przy przewozie osób nadesłały nam informacje na temat stosowanych już działań podwyższających standardy w zakresie bezpieczeństwa przewozu osób taksówkami, głównie kobiet. W krakowskim oddziale Uber-a odbyła się w listopadzie prezentacja tych procedur, a dodatkowo zostaną one przedstawione na posiedzeniu ww. zespołu. Pozostali przedstawiciele platform (Bolt i Free Now) również zaprezentują swoje inicjatywy na rzecz poprawy bezpieczeństwa. Jednym z celów tego spotkanie jest wypracowanie wspólnego stanowiska platform pośredniczących i przyjęcie przez nich jednakowych zasad w zakresie szczegółowej weryfikacji kierowców przed uzyskaniem dostępu do aplikacji mobilnej.

W zakresie takich przewoźników jak taksówkarze kompetencje do ich kontroli w ruchu miejskim posiadają funkcjonariusze Inspekcji Transportu Drogowego oraz Policji.

Samorząd może przeprowadzić wyłącznie wcześniej zapowiedzianą kontrolę, która polega na sprawdzeniu formalnych wymogów, niezbędnych do prowadzenia działalności przewozowej. Takich kontroli pracownicy Urzędu Miasta Krakowa wykonali w 2022 roku blisko 1100 (w tym ponad 700 taksówkarzy). Nie wykazały one nieprawidłowości wykluczających z zawodu taksówkarza. 

Dodatkowo przed przeprowadzeniem takiej kontroli, powtórnie zweryfikowana została informacja o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Na 648 zapytań w 2022 roku do KRK trzech kierowców okazało się być karanymi. Pozbawiono ich możliwości wykonywania pracy na stanowisku kierowcy taksówki ( na 511 zapytań w 2021 roku karanych było siedmiu kierowców).

Aby działania samorządu były bardziej skuteczne konieczna jest zmiana przepisów ustawowych, dotyczących w szczególności skutecznego badania dobrej reputacji kierowców pochodzących spoza Unii Europejskiej. Postulaty w tym zakresie miasto Kraków skierowało już w ubiegłym roku do Związku Miast Polskich, który miał je następnie przedstawić jako inicjatywę legislacyjną.

Niezależnie od tego informuję, że na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowany jest już projekt zmiany Ustawy o transporcie drogowym wprowadzający pewne regulacje, adresowane do platform pośredniczących przy przewozie osób. Nakładają one na tych przedsiębiorców obowiązki podejmowania działań, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pasażerów podczas przewozu, poprzez rzetelną weryfikację osób przed dopuszczeniem do wykonywania zawodu kierowcy taksówki.

Odpowiedź prezydenta Łodzi 

W odpowiedzi na pismo z dnia 15 listopada 2022 r., znak sprawy: V.7224.251.2022.GH uprzejmie informuję, iż do chwili obecnej nie wpłynęła do Urzędu Miasta Łodzi żadna interwencja w zakresie nadużyć przeciwko wolności seksualnej i obyczajności popełnionych na pasażerach przez kierowców wykonujących transport drogowy w zakresie przewozu osób taksówką, realizujących zlecenia za pośrednictwem aplikacji internetowej.

Urząd Miasta Łodzi realizując zadania wynikające z art. 84 ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2022 r., poz. 2201), systematycznie przeprowadza czynności kontrolne w zakresie spełniania wymogów będących podstawą do wydania uprawnienia oraz prawidłowości pobierania opłat za przewóz osób w stosunku do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób taksówką, zarówno w stosunku do przedsiębiorców rozliczających przewozy przy użyciu aplikacji mobilnej oraz za pomocą zalegalizowanego taksometru.

Ponadto, na bieżąco dokonywane jest sprawdzanie dostosowania oznaczeń pojazdów przez przedsiębiorców do wymogów Uchwały nr XXXIII/860/16 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 31 sierpnia 2016 r. w sprawie wprowadzenia przepisów porządkowych dotyczących przewozu osób i bagażu taksówkami osobowymi oraz dodatkowych oznaczeń identyfikujących taksówkę osobową na terenie Miasta Łodzi (Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego z 2016 r., poz. 4037).

Kontrole, we wskazanym wyżej zakresie, pracownicy Urzędu Miasta Łodzi przeprowadzają również przy współudziale przedstawicieli Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego w Łodzi oraz Policji.

W bieżącym roku zostało wystosowanych do przedsiębiorców posiadających uprawnienia na wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób taksówką blisko 100 zawiadomień o zamiarze wszczęcia kontroli przedsiębiorcy posiadającego licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób taksówką oraz około 500 ostrzeżeń na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o transporcie drogowym.

W stosunku do przedsiębiorców, u których w wyniku kontroli stwierdzono uchybienia zostały wyciągnięte sankcje, o których mowa w ww. ustawie.

Po zapoznaniu się z tymi odpowiedziami RPO skierował pytania również do władz Białegostoku, Wrocławia i Gdańska. 

W związku z podjęciem prac w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów nad nowelizacją ustawy Prawo o ruchu drogowym, w celu poprawy bezpieczeństwa pasażerów w środkach transportu zamawianych przez aplikacje, RPO poprosił o informację o stanie prac.

Odpowiedź Janusza Cieszyńskiego, sekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji

Minister Cyfryzacji w porozumieniu z Ministrem Infrastruktury, przygotował zestaw zmian podnoszących poziom bezpieczeństwa pasażerów przy realizacji przewozów drogowych. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (numer UD426, link do ostatniej wersji projektu: https://legislacja.rcl.gov.p1/projekt/12363202/katalog/12904386#12904386) został w dniu 21 lutego br. przyjęty przez Radę Ministrów, a zatem już niebawem będzie przedmiotem prac parlamentarnych.

Najistotniejsze zmiany zawarte w przedmiotowym projekcie ustawy dotyczą:

• wprowadzenia obowiązku weryfikacji kierowców przed rozpoczęciem współpracy pomiędzy przedsiębiorcą, a osobą wykonującą przewozy. Zgodnie z projektem, przedsiębiorca prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób będzie obowiązany do weryfikacji w zakresie:
  1.    tożsamości,
  2.    posiadania odpowiedniego uprawnienia do kierowania pojazdem samochodowym,
  3.    niekaralności za określone przestępstwa.
  Weryfikacja będzie odbywała się przez okazanie odpowiednich dokumentów, w trybie osobistego stawiennictwa. Dokonanie weryfikacji przedsiębiorca potwierdzi przez wykonanie zdjęcia osoby weryfikowanej oraz odwzorowanie cyfrowe ww. dokumentów;
• zobligowania przedsiębiorcy do sprawdzenia, czy osoba faktycznie wykonująca przewóz jest osobą, za którą się podaje w trakcie świadczenia samej usługi przewozu. W takim przypadku, na żądanie przedsiębiorcy, kierowca będzie obowiązany wykonać zdjęcie swojej twarzy i przesłać je do przedsiębiorcy, by wykazać, że to rzeczywiście on w tym momencie prowadzi pojazd. Wskazane zdjęcie obejmować będzie wyłącznie wizerunek kierowcy wykonującego aktualnie przewóz, co pozwoli na sprawdzenie czy przewóz wykonuje osoba uprzednio zweryfikowana przez przedsiębiorcę i jest to faktycznie osoba, za którą się podaje podczas przewozu. Wykonanie zdjęcia dotyczyło będzie wyłącznie kierowcy i nie zagraża ujawnieniu wizerunku pasażerów. Taka weryfikacja kierowcy ma się odbywać z częstotliwością niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu osób, jednak nie rzadziej niż raz na 100 przewozów;
• wprowadzenia przepisu, na mocy którego przedsiębiorca prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób będzie uprawniony, na wniosek innego przedsiębiorcy prowadzącego pośrednictwo przy przewozie osób, do przekazania temu przedsiębiorcy informacji o kierowcach, które sam przetwarza. Będzie mógł to uczynić jedynie w celu zapewnienia bezpieczeństwa przewozu osób. Informacje przedsiębiorca przekaże w postaci elektronicznej za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
• zobligowania przedsiębiorcy do przetwarzania informacji, które dotyczą osób wykonujących przejazdy, przez 5 lat (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym kierowca zakończył współpracę z danym przedsiębiorcą). Wymóg dotyczył będzie danych gromadzonych w toku weryfikacji, ale również w trakcie współpracy przedsiębiorcy z danym kierowcą.

V.7224.251.2022