Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Działacz Armii Krajowej represjonowany przez NKWD za działania niepodległościowe zginął w czasie tych działań. Walczył tam,  gdzie się urodził i mieszkał. Zginął w 1948 roku na terytorium Białorusi, kilkanaście kilometrów od nowej granicy z Polską. Jego najbliżsi nie mają prawa do  odszkodowania, ponieważ żołnierz w chwili śmierci nie był w Polsce. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości.

W ocenie Rzecznika takie pomijanie osób, które zmarły w wyniku represji radzieckich organów państwowych na terenach utraconych przez Polskę po 1946 r., nie jest uzasadnione.  Związek tych ludzi z Polską nie pozostawia żadnych wątpliwości. Ginęli za nią, a wcześniej często narażali nie tylko siebie, ale także swoich bliskich. Tymczasem o tym, czy rodzinom należy się rekompensata, decyduje przebieg granic ustalony po wojnie.

Stosowanie przesłanki miejsca zamieszkania (domicylu) wobec polskich obywateli walczących o niepodległość kraju, którzy po przesunięciu granic kontynuowali tę działalność i zginęli poza terytorium Polski, narusza konstytucyjną zasadę równości wobec prawa. W efekcie rodziny partyzantów, którzy walczyli w jednym oddziale, są przez prawo różnie traktowane.

Rzecznik poprosił  (II.513.17.2014) Ministra Sprawiedliwości o informacje, czy podjął działania, by zmienić przepisy ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.