Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Wolontariusze wyprowadzający na spacery psy ze schronisk muszą podawać swoje dane osobowe do specjalnej ewidencji
• Obowiązek taki wprowadza rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Niedopuszczalne jest jednak dowolne określenie w rozporządzeniu zakresu danych, które mogą być przetwarzane – musi on wynikać z ustawy
• Rozporządzenie MRiRW nie wykonuje ustawy, lecz wprowadza do obrotu prawnego treści w niej nieprzewidziane
• Rzecznik prosi Ministra o rozważenie podjęcia prac legislacyjnych w celu zmiany obecnych przepisów 
• AKTUALIZACJA 2.07.2024: Zagadnienie zostanie rozważone na etapie prac legislacyjnych zmierzających do wydania nowego aktu normatywnego regulującego wymagania dla prowadzenia schronisk dla zwierząt - odpisał resort

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek w sprawie regulacji prawnych dotyczących funkcjonowania schronisk dla zwierząt, zwłaszcza przepisów wprowadzających obowiązek prowadzenia przez schroniska ewidencji wyprowadzeń psów na wybiegi lub spacery. Spis ten zawiera bowiem oprócz daty i danych psa także dane osobowe osób wyprowadzających – co najmniej imię i nazwisko. Obowiązek ten wynika z przepisów rozporządzenia MRiRW.

O ile sama potrzeba przetwarzania tych danych przez schroniska w przypadku powierzania zwierząt osobom, które nie są zatrudnione w schronisku, ani związane ze schroniskiem umową wolontariatu, nie budzi wątpliwości, o tyle umiejscowienie tego przepisu w akcie rangi podustawowej (rozporządzeniu) wywołuje wątpliwości co do zgodności z art. 51 ust. 1 Konstytucji RP.

Zgodnie z Konstytucją ustawodawca musi uwzględnić wymaganie formy ustawowej zarówno dla przepisów regulujących pozyskiwanie danych, jak i dla tych, które dotyczą zasad i trybu ich gromadzenia oraz udostępniania. Przepisy Konstytucji wyrażają zatem prawo każdego człowieka  do ochrony danych osobowych, w zakres którego wchodzi m.in. wymaganie ustawowej podstawy nałożenia obowiązku ujawnienia przez daną osobę informacji jej dotyczących. Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji powinna określać ustawa.

Rzecznik przywołuje orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego z którego wynika, że niedopuszczalne jest dowolne określenie w rozporządzeniu zakresu danych, które mogą być przetwarzane – musi on wynikać z przepisów ustawy. TK wskazywał, że „ustawodawca może (…) przekazać do unormowania w drodze rozporządzenia niektóre sprawy szczegółowe i techniczne związane z przetwarzaniem danych osobowych”. Sprawy te nie mogą jednak wyznaczać, w oderwaniu od ustawy, podstawowych elementów określających zakres ingerencji w autonomię informacyjną jednostki. Dotyczy to w szczególności zakresu danych, które mogą być przetwarzane.

ZRPO Stanisław Trociuk zwraca uwagę, że upoważnienie z ustawy o ochronie zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, na podstawie czego minister wydał rozporządzenie, nie zawiera umocowania do uregulowania w rozporządzeniu kwestii umieszczania w ewidencji danych osobowych. Ten przepis rozporządzenia został wydany poza zakresem upoważnienia ustawowego. Wbrew art. 92 ust. 1 Konstytucji RP rozporządzenie w tym zakresie nie wykonuje więc ustawy, lecz wprowadza do obrotu prawnego treści w niej nieprzewidziane.

ZRPO prosi ministra Czesława Siekierskiego o stanowisko i rozważenie podjęcia prac legislacyjnych w celu zmiany stanu prawnego.

Odpowiedź Jacka Czerniaka, sekretarza stanu w MRiRW

Wymóg umieszczania w ewidencji wyprowadzeń psów na wybiegi lub spacery imienia i nazwiska osoby podejmującej się tej czynności jest wyrazem odpowiedzialności za powierzone tej osobie zwierzę. Potrzeba posiadania danych osobowych osoby sprawującej nad psem faktyczną opiekę nie powinna budzić wątpliwości, zwłaszcza, że opieka ta jest często sprawowana poza obiektem schroniska dla zwierząt.

Nowelizacja ww. rozporządzenia nie jest planowana, przy czym zagadnienie, na które zwrócił Pan Rzecznik uwagę zostanie rozważone na etapie prac legislacyjnych zmierzających do wydania nowego aktu normatywnego regulującego wymagania dla prowadzenia schronisk dla zwierząt.

Wydanie takiego aktu prawnego stanie się konieczne po wejściu w życie przepisów zaproponowanych w procedowanym obecnie projekcie ustawy o zdrowiu zwierząt, którego głównym celem jest przygotowanie rozwiązań prawnych służących stosowaniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie przenośnych chorób zwierząt oraz zmieniającego i uchylającego niektóre akty w dziedzinie zdrowia zwierząt („Prawo o zdrowiu zwierząt”).

Projekt ustawy, w obecnym brzmieniu, przewiduje bowiem m. in. uchylenie przepisu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt) stanowiącego podstawę prawną do wydania rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 stycznia 2022 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt, co będzie jednoznaczne z utratą mocy prawnej przez to rozporządzenie.

VII.501.65.2024