Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rozporządzeniem Rady Ministrów dostawcy usług telefonicznych zostali zobowiązani do przekazania danych o abonentach Głównemu Urzędowi Statystycznemu
• Cel pozyskania przez GUS tak szerokiego zakresu danych nie został precyzyjnie określony 
• Ma to ułatwiać pracownikom GUS wykonywanie zadań nie mających bezpośredniego związku z badaniami statystycznymi w obszarze telekomunikacji
• Tymczasem mogą być one realizowane bez danych osobowych abonentów, także na podstawie danych, którymi GUS już dysponuje - wskazuje RPO
• AKTUALIZACJA: Obecnie nie ma możliwości zwolnienia dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych z cyklicznego przekazywania danych dotyczących abonentów – poinformował prezes GUS Dominik Rozkrut (pismo w załączniku)
• AKTUALIZACJA2: Ministerstwo Cyfryzacji, w ramach uzgodnień międzyresortowych, dokona analizy projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2024, biorąc także pod uwagę zastrzeżenia zgłoszone przez przedstawicieli rynku telekomunikacyjnego do programu badań statystycznych za rok 2023 (pismo w załączniku)

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek zwraca się w tej sprawie do premiera, ministra cyfryzacji Mateusza Morawieckiego.

RPO przekazano pismo Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji do Prezesa GUS. To odpowiedź na zobowiązanie dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych - w trybie rozporządzenia Rady Ministrów z 19 listopada 2021 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2022 - do przekazania GUS danych o abonentach tych usług według stanu na 31 grudnia 2022 r.

Według rozporządzenia przekazywane dane obejmują:

1)    Imię;
2)    Drugie imię;
3)    Nazwisko;
4)    Numer PESEL - w przypadku obywatela polskiego;
5)    Numer identyfikacji podatkowej (NIP) - w przypadku obywatela polskiego prowadzącego działalność gospodarczą, jeżeli jest dostępny;
6)    Przydzielony numer abonenta z planu numeracji krajowej dla publicznych sieci telekomunikacyjnych związany ze świadczoną usługą połączeń głosowych (numer abonencki);
7)    Numer telefonu kontaktowego, jeżeli jest dostępny;
8)    W przypadku abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej - adres miejsca zamieszkania;
9)    W przypadku abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej - adres do korespondencji, jeżeli jest on inny niż adres miejsca zamieszkania;
10)    W przypadku abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej - adres miejsca, w którym znajduje się zakończenie sieci udostępnione temu abonentowi.

Z prośbą o interwencję do RPO w tej sprawie wystąpiła także Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji.

I KIGEiT, i PIIT, są zaniepokojone pozyskiwaniem od przedsiębiorców telekomunikacyjnych szczegółowych danych osobowych abonentów usług telefonicznych - a więc danych osobowych milionów obywateli Polski i innych państw, którzy wykupili usługi u polskiego operatora.

Zgodnie z art. 35b ust. 5 ustawy o statystyce, przekazanie służbom statystyki publicznej danych osobowych z katalogu danych, o których mowa w art. 35b ust. 1 tejże ustawy, przez dostawców usług telekomunikacyjnych nie stanowi naruszenia tajemnicy komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych, o której mowa w art. 159 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego. Celowe jednak wydaje się  pytanie o słuszność i celowość takiego wyłączenia, i o jego konieczność w demokratycznym państwie prawnym.

Niepokojące - w ocenie obu  podmiotów - wydaje się, że nie określono precyzyjnie celu pozyskiwania przez GUS tak szerokiego zakresu danych. Z dostępnych informacji wynika bowiem, że dane te są pozyskiwane w celu stworzenia przez GUS tzw. operatu statystycznego - bazy danych wykorzystywanej do prowadzenia innych, niezwiązanych z telekomunikacją, badań statystycznych. Dane te zatem służą jako narzędzie ułatwiające pracownikom GUS wykonywanie zadań nie mających bezpośredniego związku z badaniami statystycznymi w obszarze telekomunikacji.

Rodzi to duże zastrzeżenia nie tylko obu tych podmiotów,  ale także Rzecznika. Takie zadania mogą być bowiem z powodzeniem realizowane bez danych osobowych abonentów, także na podstawie danych, którymi GUS już dysponuje.

Marcin Wiącek zwraca się do premiera o wyjaśnienia. Chodzi zwłaszcza o zasadność rozszerzenia katalogu, o którym mowa w art. 35b ust. 1 ustawy o statystyce. Wobec otrzymania przez premiera wystąpień obu podmiotów RPO prosi także o przekazanie odpowiedzi na ich postulaty.

Ponadto RPO podkreśla, że zapoznanie się z przebiegiem procesu legislacyjnego rozporządzeń zmieniających powołany akt normatywny nie jest możliwe z uwagi na brak właściwych informacji na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego. Tworzenie takiego dokumentu i jednoczesne kierowanie do podpisu Prezesa Rady Ministrów w tej samej dacie czyni iluzorycznym proces legislacyjny, a także obowiązki z nim związane.

VII.501.34.2023