Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Cudzoziemcy skarżą się, że od ponad 6 miesięcy czekają na wydanie kart pobytu
• Niektórzy wraz ze zgodą na pobyt w Polsce dostali informację o planowanym terminie wydania karty, który nie został jednak dotrzymany - a po jego przekroczeniu nie wyznaczono nowej daty 
• Nie mając karty, cudzoziemcy nie mogą bez konsekwencji wyjechać z Polski.  A wielu z nich od kilku lat nie odwiedzało swych krajów ojczystych
• Brak karty jest szczególnie dotkliwy dla tych, którzy muszą odbywać zagraniczne podróże służbowe
• AKTUALIZACJA: W 2020 r. wydano 13 098 decyzji, w 2021 r. było ich już 26 236, a w 2022 r. - aż 52 043. W pierwszym półroczu 2023 r. wydano już 30 217 rozstrzygnięć. Konsekwencją tego wzrostu wydawanych decyzji jest zwiększona liczba wniosków wymagających wysłania zlecenia personalizacji karty pobytu - odpowiada urząd wojewody (całość odpowiedzi w załączeniu).
• AKTUALIZACJA2:  Po odpowiedzi wojewody Rzecznik występuje do MSWIA, wskazując że same działania kierownictwa UW nie mogą być skutecznym rozwiązaniem w dłuższej perspektywie czasowej
• AKTUALIZACJA: Długi czas oczekiwania na wydanie karty pobytu w Dolnośląskim UW nie jest spowodowany samą personalizacją dokumentów pobytowych, lecz czynnościami/elementami całego procesu wydawania cudzoziemcom tego dokumentu - odpowiada MSWiA

Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje u wojewody dolnośląskiego Jarosława Obremskiego. 

Do Biura RPO wpływają liczne skargi na długi czas oczekiwania na wydanie przez Wojewodę Dolnośląskiego karty pobytu po zezwoleniu na pobyt czasowy, stały lub rezydenta długoterminowego UE. Tylko od czerwca do połowy lipca 2023 r. wpłynęły co najmniej 44 takie skargi. 

Marcin Wiącek ma świadomość bardzo dużego obciążenia pracowników Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego i niewystarczających zasobów kadrowych. Zwracał na to uwagę w wystąpieniu do MSWiA z 27 czerwca 2023 r. 

Teraz wskazuje na podnoszone przez cudzoziemców kwestie związane z opóźnieniem w wydawaniu kart pobytu.
Ze skarg wynika, że wielu cudzoziemców oczekuje na to od ponad 6 miesięcy. Ostatnio w punkcie informacyjnym dla cudzoziemców odmówiono cudzoziemce sprawdzenia aktualnego statusu jej sprawy, argumentując, że obecnie wydawane są karty pobytu dla osób, które otrzymały zezwolenia na pobyt w grudniu 2022 r. Miała ona zostać powiadomiona, że dokument będzie gotowy do odebrania za 6-9 miesięcy, mimo że czeka na niego już ponad półtora miesiąca.

W niektórych przypadkach wnioskodawcy byli wprowadzani w błąd co do spodziewanego terminu. Wraz z decyzją pobytową otrzymali informację o planowanym terminie wydania karty pobytu, ale nie został on dotrzymany, a po jego przekroczeniu nie wyznaczono nowej daty. Większość cudzoziemców nie otrzymuje jednak informacji o planowanym terminie wydania dokumentu i napotyka trudności, chcąc skontaktować się z DUW.

Kilkumiesięczne opóźnienia w produkcji dokumentów znacząco wpływają na możliwość korzystania z uprawnień, które przysługują po zezwoleniu na pobyt. Karta pobytu potwierdza tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium RP oraz uprawnia go, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskiwania wizy. 

Cudzoziemcy, którzy dostali zezwolenie na pobyt, ale nie mają jeszcze karty pobytu, nadal zatem nie mogą bez konsekwencji wyjechać z Polski. A w wielu przypadkach są to osoby, które od kilku lat nie odwiedzały swoich krajów pochodzenia ze względu na przedłużające się wcześniej postępowania w sprawie legalizacji pobytu.

Brak karty pobytu jest także istotnym utrudnieniem dla pracowników, którzy ze względu na charakter swojej pracy muszą odbywać zagraniczne podróże służbowe. Cudzoziemcy wskazują ponadto, że przez ten czas ich możliwości rozwoju zawodowego są ograniczone, ponieważ nie mogą uczestniczyć w szkoleniach i konferencjach zagranicznych, co uniemożliwia im nawiązywanie międzynarodowych kontaktów i wymianę wiedzy.

Rzecznik zwraca się do Wojewody o odniesienie się do problemu, zwłaszcza o informację o jego skali oraz przyczyn opóźnień. Pyta również,  jakie działania podjęto wobec znacznie wydłużonego czasu oczekiwania na kartę oraz czy jest planowane usprawnienie jej wydawania.

Pismo do min. Mariusza Kamińskiego

Problem długiego oczekiwania na wydanie przez Wojewodę Dolnośląskiego karty pobytu na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE Rzecznik sygnalizował MSW w wystąpieniu z  27 czerwca 2023 r.  Dotychczas nie otrzymał odpowiedzi, wobec czego ponawia prośbę o przeanalizowanie wskazanych kwestii.

W odpowiedzi do RPO Wojewoda wskazał, że w Wydziale Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców zdecydowano o zmianach organizacyjno-technicznych i skierowano pracowników merytorycznych do wysyłania zleceń personalizacji kart pobytu w godzinach nadliczbowych. Do Wydziału zostali oddelegowani pracownicy z innych komórek organizacyjnych, a do pomocy zaangażowane są także osoby zatrudnione w ramach Projektu Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz stażyści i praktykanci.

Wprowadzono tzw. „wieczory informacyjne" i „soboty informacyjne", podczas których umożliwiono cudzoziemcom odbiór dokumentów, uzyskanie informacji w sprawie czy uzupełnienie materiału dowodowego. Pracownicy merytoryczni w godzinach nadliczbowych wspomagają też proces wydawania kart pobytu.

Jak podkreślono, zarówno za wzrost wydawanych rozstrzygnięć, jak i obsługę procesu związanego z personalizacją i wydawaniem kart pobytu, odpowiada ten sam skład osobowy. W ostatnim czasie Dolnośląski Urząd Wojewódzki nie otrzymał dodatkowego wsparcia kadrowego pomimo zlecenia mu dodatkowych zadań,

Biorąc pod uwagę duże obciążenie pracą, należy uznać, że poziom zatrudnienia jest niewystarczający i nieadekwatny do rzeczywistych potrzeb, a obecne zasoby kadrowe nie są w stanie zapewnić sprawnej i terminowej realizacji zadań. Działania  kierownictwa Urzędu nie mogą być skutecznym rozwiązaniem w dłuższej perspektywie czasowej. Dodatkowo pracownikom decydującym się na pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze, czego efektem są absencje pracowników, a duża ilość pracy może ostatecznie prowadzić do ich zniechęcenia i rezygnacji z pracy, co pogłębi problem.

RPO prosi zatem Ministra o odniesienie się do problemu oraz o poinformowanie:

• czy planowane jest wzmocnienie kadrowe Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim we Wrocławiu?
• od czego zależy i jaki jest aktualny czas oczekiwania na personalizację kart pobytu przez Centrum Personalizacji Dokumentów w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji?
• czy rozważano powołanie większej liczby jednostek, których zadaniem byłaby personalizacja dokumentów pobytowych i podróży dla cudzoziemców?

Odpowiedź Pawła Szefernakera, sekretarza stanu w MSWiA

Odpowiadając na wystąpienie z 21 sierpnia 2023 r. (sygn. XI.541.186.2023.KM) na wstępie pragnę zaznaczyć, że wyjaśnienia dotyczące m.in. kwestii zatrudnienia w komórkach właściwych w sprawach cudzoziemców w urzędach wojewódzkich zostały przedstawione w odpowiedzi na Pana pismo z 27 czerwca 2023 r. (sygn. XI.541.31.2021.KM).

Jednocześnie pragnę poinformować, że opisywana przez Pana Rzecznika sytuacja dotycząca długiego czasu oczekiwania na wydanie karty pobytu w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim nie jest spowodowana samą personalizacją dokumentów pobytowych , lecz czynnościami/elementami całego procesu wydawania cudzoziemcom tego dokumentu.

Zgodnie ze stanowiskiem CPD MSWiA, jego priorytetowym zadaniem jest utrzymanie możliwe najkrótszych czasów personalizacji dla najważniejszych dokumentów wydawanych obywatelom polskim tj. dowodu osobistego oraz paszportu. W tym miejscu warto nadmienić, że do CPD MSWiA tylko w pierwszym półroczu 2023 r. wpłynęło prawie 2 787 000 wniosków na personalizację dokumentów dla obywateli polskich oraz cudzoziemców, z czego około 255 000 stanowiły wnioski dla dokumentów personalizowanych na blankiecie karty pobytu.

Średni czas personalizacji w 2023 r. dla dokumentów sporządzanych w Centrum, liczony od daty wczytania wniosku do systemu informatycznego do momentu wypocztowania, wynosi niecałe 5 dni. Natomiast średni czas personalizacji karty pobytu, liczony od daty wczytania wniosku do systemu informatycznego CPD MSWiA do momentu wypocztowania dokumentu z Centrum, w 2023 r. wynosi około 8,5 dnia.

XI.541.186.2023