Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Na 2023 r. w tym samym terminie zaplanowano konkurs na aplikację uzupełniającą sędziowską oraz egzamin adwokacki i radcowski
• Wyznaczenie daty testu na aplikację na pierwszy dzień egzaminów zawodowych powoduje, że chętni stracą rok lub też całkowicie utracą możliwość kształcenia w Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, gdzie wiek kandydatów jest ograniczony
• Rzecznik Praw Obywatelskich występuje do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, by rozważył zmianę terminu egzaminu na aplikację uzupełniającą sędziowską
• AKTUALIZACJA: Przepisy nie zawierają regulacji umożliwiającej zmianę wyznaczonego terminu naboru na aplikacje prowadzone w KSSIP, a wyznaczenie innego terminu przyszłorocznych egzaminów adwokackiego i radcowskiego nie wydaje się uzasadnione – odpowiada MS

Do Rzecznika wpłynęła skarga na kolizję terminów konkursu na aplikację uzupełniającą sędziowską z planowanymi  egzaminami zawodowymi - adwokackim i radcowskim w 2023 r.

Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury ogłosił 18 listopada 2022 r., że konkurs na aplikację uzupełniającą sędziowską ma zostać przeprowadzony w formie testu sprawdzającego wiedzę 25 kwietnia 2023 r. Ministerstwo Sprawiedliwości powiadomiło zaś 9 września 2022 r., że datę egzaminów adwokackiego i radcowskiego wyznaczono na 25-28 kwietnia 2023 r.

Do konkursu na aplikację uzupełniającą sędziowską mogą przystąpić asystenci sędziego i asystenci prokuratora z co najmniej dwuletnim stażem pracy, a do egzaminu adwokackiego i radcowskiego - jeśli mają co najmniej czteroletni staż pracy. Skarżąca wskazuje, że wiele osób zatrudnionych na stanowiskach asystentów sędziego i asystentów prokuratora zamierza przystąpić i do konkursu, i do egzaminu zawodowego. Kolizja terminów pozbawia ich takiej możliwości.

Wyznaczenie daty testu na aplikację uzupełniającą sędziowską na pierwszy dzień egzaminów zawodowych powoduje, że chętni bądź stracą rok i czas konieczny do przygotowania się, bądź całkowicie stracą możliwość podjęcia kształcenia w KSSIP (gdzie nabór obwarowany jest ograniczeniami co do wieku kandydatów).

W myśl art. 17 ust. 1 ustawy z 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury „Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze zarządzenia, w zależności od potrzeb kadrowych sądów i prokuratury, nabór na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską oraz aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską prowadzone w formie aplikacji uzupełniających i jednocześnie wyznacza limity przyjęć na te aplikacje. Wyznaczając limity przyjęć na aplikację prokuratorską i aplikację prokuratorską prowadzoną w formie aplikacji uzupełniającej, Minister Sprawiedliwości zasięga opinii Prokuratora Krajowego. Dyrektor Krajowej Szkoły zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 2176 oraz z 2021 r. poz. 1598 i 1641), zwanym dalej "Biuletynem Informacji Publicznej", a także na stronie internetowej Krajowej Szkoły, zarządzenie Ministra Sprawiedliwości, o którym mowa w ust. 1 (ust. 2)”.

Stosownie zaś do art. 78a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze, „Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Naczelną Radą Adwokacką/ Krajową Radą Radców Prawnych zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej, nie później niż na 90 dni przed terminem egzaminu adwokackiego, ogłoszenie o egzaminie adwokackim”.

RPO Marcin Wiącek zwraca się do ministra o stanowisko oraz rozważenie zmiany terminu egzaminu na aplikację uzupełniającą sędziowską.

Odpowiedź Katarzyny Frydrych, podsekretarz stanu w MS

Minister Sprawiedliwości wykonuje szczegółowo określone w przepisach zadania związane zarówno z naborem na aplikacje prowadzone przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, przeprowadzaniem egzaminów sędziowskiego i prokuratorskiego, jak również z przeprowadzaniem egzaminów wstępnych na aplikacje adwokacką, radcowską, notarialną i komorniczą oraz przeprowadzaniem egzaminów adwokackich, radcowskich, notarialnych i komorniczych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. z 2022 r. poz. 217, dalej: „u.k.s.s.p.") Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze zarządzenia, w zależności od potrzeb kadrowych sądów i prokuratury, nabór na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską oraz aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską prowadzone w formie aplikacji uzupełniających i jednocześnie wyznacza limity przyjęć na te aplikacje. Wyznaczając limity przyjęć na aplikację prokuratorską i aplikację prokuratorską prowadzoną w formie aplikacji uzupełniającej, Minister Sprawiedliwości zasięga opinii Prokuratora Krajowego.

Termin przeprowadzenia konkursu na ww. aplikacje ogłasza Dyrektor Krajowej Szkoły stosownie do art. 17 ust. 3 u.k.s.s.p. w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 marca 2018 r. w sprawie przeprowadzania naboru na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską (Dz. U. z 2018 r. poz. 602 ze zm.).  Wyznaczenie konkretnego terminu konkursu lub jego poszczególnych etapów jest determinowane datą ogłoszenia zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeprowadzenia naboru oraz dostępnością obiektu spełniającego wymogi w zakresie powierzchni, infrastruktury, bezpieczeństwa i komunikacji oraz specjalne parametry techniczne.

W związku z zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 listopada 2022 r. w sprawie naboru na aplikację uzupełniającą sędziowską i aplikację uzupełniającą prokuratorską w 2023 roku (Dz. Urz. Min. Sprawiedl. poz. 205), Dyrektor Krajowej Szkoły w komunikacie nr 43/2022 z 18 listopada 2022 r. ogłosił, że nabór na aplikację uzupełniającą sędziowską w 2023 r. odbędzie się w dniu 25 kwietnia 2023 r.

Nabór na aplikację uzupełniającą prokuratorską rozpocznie się w dniu 1 lutego 2023 r. Zasady organizacji ww. naboru określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lipca 2019 r. w sprawie przeprowadzania konkursu na aplikację uzupełniającą prokuratorską (Dz.U. z 2021 r. poz. 1242).

W przesłanym do wiadomości Pana Rzecznika piśmie z 30 listopada 2022 r. Dyrektor Krajowej Szkoły słusznie wskazał, że przepisy u.k.s.s.p. oraz ww. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeprowadzenia naboru na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską nie wprowadzają obowiązku koordynacji terminów przeprowadzania konkursów na aplikacje organizowane przez Krajową Szkołę z innymi egzaminami prawniczymi. Odnosząc się do sygnalizowanego postulatu stwierdzić należy, że przepisy te nie zawierają również regulacji umożliwiającej zmianę wyznaczonego terminu przeprowadzenia naboru na aplikacje prowadzone w Krajowej Szkole.

Zasady związane z ogłoszeniem terminu egzaminów adwokackiego i radcowskiego uregulowane zostały zaś w art. 78a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1184) oraz art. 362 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1166). Na podstawie ww. przepisów Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z odpowiednio Naczelną Radą Adwokacką i Krajową Radą Radców Prawnych zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej, nie później niż na 90 dni przed terminem egzaminu adwokackiego/radcowskiego, ogłoszenie o egzaminie adwokackim/radcowskim, w którym podaje w szczególności termin przeprowadzenia każdej części egzaminu adwokackiego/radcowskiego. Zgodnie z praktyką wypracowaną w latach ubiegłych, ogłoszenia publikowane są w ustawowym terminie, zbliżonym do jego końcowego etapu, zwyczajowo w roku przeprowadzenia egzaminów.

Jakkolwiek nie zostały jeszcze opublikowane oficjalne ogłoszenia o przeprowadzeniu ww. egzaminów to w sprawie podjęto już zaawansowane działania organizacyjne, w szczególności zakończono proces porozumienia z Naczelną Radą Adwokacką i z Krajową Radą Radców Prawnych, zawarto umowy wynajmu odpowiednich sal egzaminacyjnych oraz podano termin egzaminów do wiadomości publicznej. Podkreślenia wymaga, że umowy wynajmu sal egzaminacyjnych są zawierane z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem i są obwarowane koniecznością uiszczenia zaliczek, przy czym wydatki na najem sal w skali kraju są znaczne (w 2022 r. - ok. 2,7 min zł). Wskazany termin egzaminów adwokackiego i radcowskiego uwzględniły w swoich pracach także powołane zarządzeniami Ministra Sprawiedliwości z września br. zespoły do przygotowania zadań na egzamin adwokacki i egzamin radcowski w 2023 r. Aktualnie zespoły te kontynuują prace nad opracowaniem zadań egzaminacyjnych, a ewentualna zmiana terminu egzaminów spowodowałaby perturbacje zarówno w zakresie konieczności zmiany zadań, jak i opracowania nowych harmonogramów posiedzeń zespołów. Zaznaczyć również należy, że egzaminy te mają charakter ogólnopolski, zostaną przeprowadzone w 9 miastach na terenie całego kraju, w kilkudziesięciu lokalizacjach, przez około 60 komisji egzaminacyjnych i około 480 egzaminatorów - przedstawicieli Ministra Sprawiedliwości oraz samorządów prawniczych - adwokatów i radców prawnych.

Z powyższych względów nie wydaje się uzasadnione wyznaczenie innego terminu przeprowadzenia przyszłorocznych egzaminów adwokackiego i radcowskiego.

Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że uwagi dotyczące wyeliminowania zbiegu terminów przeprowadzenia konkursu na aplikację uzupełniającą sędziowską oraz egzaminów adwokackiego i radcowskiego zostaną poddane analizie koncepcyjnej przy realizacji zadań legislacyjnych.

VII.561.19.2022