Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego w sprawie tzw. warunkowego tymczasowego aresztowania. Podczas badania tego zagadnienia w Biurze RPO, ujawniły się rozbieżności co do wykładni prawa w tym zakresie.

Dr Marcin Warchoł, Zespół Prawa Karnego w Biurze RPO:

Przepisy dotyczące pozbawienia wolności w drodze tymczasowego aresztowania powinny być jasne i zrozumiałe dla obywateli. Nie ma tu miejsca na luki, czy jakiekolwiek niejasności. Powinno być ściśle określone, kiedy i na jakich warunkach można pozbawić człowieka wolności i do kiedy ono trwa. Jeśli więc sąd zezwoli na wpłatę sumy pieniężnej tytułem tego poręczenia, a oskarżony tego dokona, to powinno być oczywiste, że wyjdzie na wolność. Tymczasem tak nie jest. W praktyce znaleziono bowiem sprytny wybieg pozwalający na dalsze stosowanie aresztu. Otóż sięgnięto po instrument w postaci wstrzymania wykonania orzeczenia sądu zezwalającego na uchylenie aresztu pod warunkiem wpłaty sumy poręczenia. Problem jednak w tym, że jest to instrument służący do zupełnie innych celów. Są bowiem postanowienia, których wstrzymać się nie da. Dlaczego? Gdyż byłoby to po prostu niesprawiedliwe. Jeśli się coś obiecuje drugiej osobie pod jakimś warunkiem, a ona spełni ten warunek, to zasada elementarnej uczciwości i lojalności państwa wobec obywatela, nakazuje dotrzymanie słowa, a zwłaszcza jest to istotne wówczas, gdy w grę wchodzi wolność człowieka. Dlatego Rzecznik stając w obronie tych zasad skierował powyższy wniosek do Sądu Najwyższego, aby ten ustalił jasne i przejrzyste reguły stosowania tymczasowego aresztowania.