Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Nie przesądzam, iż uczestnictwo w projekcie Tydzień Konstytucyjny jest przejawem działalności politycznej – stwierdza szef Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga Łukasz Osiński
• Wyrażanie sprzeciwu w listopadzie 2018 r. jest konsekwencją późniejszych, niezależnych ode mnie kontrowersji i komentarzy różnych środowisk politycznych związanych z projektem (nie przesądzając o ich słuszności bądź jej braku), które w mojej ocenie mogą osłabiać zaufanie co do bezstronności prokuratora angażującego się w ten projekt.
• Powołuje się przy tym na standardy rekomendowane prokuratorom przez poprzedniego Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta.

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił w  styczniu Prokuratura Okręgowego Warszawa-Praga Łukasza Osińskiego, który zgłosił sprzeciw wobec udziału trojga podległych mu prokuratorów w VI edycji Tygodnia Konstytucyjnego, zorganizowanego w listopadzie 2018 r. przez Stowarzyszenie im. prof. Zbigniewa Hołdy.

RPO poprosił prokuratora o wskazanie przyczyn sprzeciwu. W ocenie Rzecznika jego negatywnym efektem może być wywołanie wśród prokuratorów tzw. „efektu mrożącego”, polegającego na wywołaniu w nich obaw związanych z zaangażowaniem się w akcje edukacyjne dotyczące  wymiaru sprawiedliwości.

Zdaniem Stowarzyszenia  „Lex Super Omnia” wadliwa interpretacja Prawa o prokuraturze doprowadziła do naruszenia w ten sposób  praw i wolności obywatelskich prokuratorów. Rzecznik podkreśla, że akcja miała charakter edukacyjny, a jej uczestnicy - przedstawiciele różnych profesji prawniczych - brali w niej udział w celu społecznym.

Prokurator Osiński przysłał w lutym odpowiedź: „Wbrew sugestii zawartej w korespondencji Pana Rzecznika nie przesądzam, iż uczestnictwo w projekcie Tydzień Konstytucyjny jest przejawem działalności politycznej i do czasu poprzedniej (V) edycji nie sprzeciwiałem się udziałowi podległych mi prokuratorów w tym projekcie.

Zgodę taką uzyskał jeden z prokuratorów w maju 2018 r.”

Prokurator Osiński wyjaśnia następnie, że wyrażanie sprzeciwu w listopadzie 2018 r. jest konsekwencją późniejszych, niezależnych ode mnie kontrowersji i komentarzy różnych środowisk politycznych związanych z projektem (nie przesądzając o ich słuszności bądź jej braku), które w mojej ocenie mogą osłabiać zaufanie co do bezstronności prokuratora angażującego się w ten projekt.

Wyrażając sprzeciw nie przesądzałem politycznego charakteru przedsięwzięcia. Wskazywałem natomiast na polityczny kontekst aktywności części członków zarządu stowarzyszenia będącego organizatorem projektu, którzy wielokrotnie wypowiadali się bardzo krytycznie m.in. w zakresie przeprowadzanych reform sądownictwa, jak również uchwalanych ustaw dotyczących wymiaru sprawiedliwości, co tym samym mogło być postrzegane przez społeczeństwo jako włączenie się w spór polityczny.

Zgodnie z § 4 ust. 1 Zbioru Zasad Etyki Zawodowej Prokuratorów prokurator ma obowiązek unikać zachowań i sytuacji, które mogłyby podważyć zaufanie do jego niezależności, bezstronności i rzetelności zawodowej lub wywołać wrażenie braku poszanowania dla prawa. Dlatego też prokurator winien zachować daleko idącą ostrożność w zakresie wypowiadania swoich poglądów.

Z kolei nakaz powstrzymywania się od demonstrowania swoich poglądów politycznych, połączony z zakazem angażowania się prokuratora w jakąkolwiek działalność polityczną sprawi, iż nie będzie on kojarzony tendencyjnie jako osoba pozbawiona obiektywizmu, a co osłabiłoby zaufanie do sprawowanego przezeń urzędu.

Przewidziana w art. 103 § 6 ustawy - Prawo o prokuraturze instytucja sprzeciwu co do podjęcia dodatkowego zajęcia przez prokuratora, jest kompetencją prokuratora, do którego kierowane jest zawiadomienie. Jeżeli powyższe ustawowe uprawnienie narusza prawa i wolności obywatelskie prokuratorów, to jest ono konsekwencją jednego z dość licznych ograniczeń wynikających z przepisów ustrojowych dotyczących instytucji prokuratury.

Na marginesie wskazać należy, że ograniczenia te istniały także na gruncie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze. W kierowanej przeze mnie Prokuraturze Okręgowej Warszawa-Praga w Warszawie w zakresie zagadnień wolności wypowiedzi prokuratorów nadal obowiązują standardy wskazane m.in. w rekomendowanej prokuratorom przez poprzedniego Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta publikacji „Granice Wolności Wypowiedzi Przedstawicieli Zawodów Prawniczych'' pod red. Artura Biłgorajskiego (LEX a Wolters Kluwer Business, Warszawa 2015, str. 13).

Odnosząc się do zarzutu wadliwej interpretacji, z którym spotkałem się także w skierowanym do mnie piśmie Prezesa Zarządu Stowarzyszenia Lex Super Omnia z dnia 10 grudnia 2018 r. zaznaczam, że nie potraktowałem woli udziału prokuratorów w projekcie jako działalności zarobkowej, lecz jako „inne zajęcie”, o którym mowa w art. 103 § 4 ustawy - Prawo o prokuraturze. Ocena ta była zgodna z intencją, jaka wynika z zawiadomień złożonych w dniach 08, 13 15 listopada 2018 r. przez podległych prokuratorów.

Mając na uwadze, że niepodejmowanie dodatkowych zajęć przez prokuratorów jest zasadą od lat panującą w prokuraturze, a podejmowanie takowych zajęć może nastąpić jedynie przy zachowaniu określonych rygorów, nie znajduję podstaw do przypisania pierwszeństwa swobody wypowiedzi prokuratora w ramach realizacji celów statutowych stowarzyszenia którego jest członkiem, przed ustawowym obowiązkiem prokuratora do zapewnienia zaufania do jego bezstronności.

Przekazując powyższe pragnę zaznaczyć również, żc nie jestem inicjatorem nagłośnienia przez media faktu wyrażenia przez mnie przedmiotowych sprzeciwów. Mając na uwadze fakt, że zostały one sporządzone w dniu 17 listopada 2018r. (sobota pracująca) w godzinach popołudniowych, zaś kopia mojej decyzji pojawiła się w mediach społecznościowych w dniu 19 listopada 2019 na profilu członka zarządu Stowarzyszenia im. Prof. Zbigniewa Hołdy, niezasadny jest argument wywoh"vvania podjętymi decyzjami tzw. ”efektu mrożącego”.