Biuletyn Informacji Publicznej RPO

24 maja 2017 r. odbyło się kolejne posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności, które poświęcone było dyskusji dotyczącej efektów dotychczasowych działań Komisji oraz omówieniu nowych celów i zamierzeń, a także wypracowaniu strategii szerszego współdziałania Komisji z jednostkami samorządu terytorialnego.

W posiedzeniu Komisji, oprócz rzecznika Adama Bodnara i ekspertów Komisji, wzięli udział również przedstawiciele Komisji Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnością oraz Komisji Ekspertów ds. Osób Starszych, które działają przy RPO.

Z chwilą rozpoczęcia działalności Komisji została stworzona mapa problemów związanych z bezdomnością. W wyniku dyskusji podczas ostatniego posiedzenia eksperci przyznali, że pomimo działań podejmowanych przez Komisję w sprawie zdiagnozowanych w mapie problemów - większość zgłaszanych zastrzeżeń, co do sposobu przeciwdziałania bezdomności, jest nadal aktualna.

W dalszym ciągu wyraźnie rysuje się potrzeba odpowiedniej koordynacji działań w zakresie przeciwdziałania bezdomności pomiędzy poszczególnymi resortami, jak również ułatwienia współpracy pomiędzy zajmującymi się przeciwdziałaniem bezdomności jednostkami administracji rządowej i samorządowej.

Wątpliwości budzi także możliwość dostosowania placówek dla osób bezdomnych do standardów, o których mówi ustawa o pomocy społecznej, gdyż termin na dostosowanie tych placówek liczony jest od momentu wejścia w życie ustawy nowelizującej z dnia 5 sierpnia 2015 r. . Same standardy zostały określone dopiero wydanym 28 kwietnia 2017 r. rozporządzeniu w sprawie standardów noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych i ogrzewalni. Niewystarczające w tym kontekście wydają się również środki na świadczenie pomocy dla osób bezdomnych, które od kilku lat pozostają na takim samym poziomie.

Organizacje społeczne zgłaszały również zastrzeżenia do rygorystycznych wymogów co do nazewnictwa placówek dla osób bezdomnych oraz kosztów wymaganych szkoleń specjalizacyjnych z zakresu organizacji pomocy społecznej.

W ocenie ekspertów Komisji ważnym i aktualnym zagadnieniem jest sposób przeciwdziałania bezdomności wśród kobiet i dzieci, w tym także matek z dziećmi. Skala bezdomności tych osób nie jest w pełni zdiagnozowana. W sytuacji niewystarczającej liczby domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, a także biorąc pod uwagę wytyczne niepozwalające na zapewnienie im opieki w placówkach dla osób bezdomnych, pojawia się wiele wątpliwości, co do stopnia zaspokojenia potrzeb kobiet i dzieci dotkniętych bezdomnością.

Bardzo aktualnym tematem jest również zwiększenie środków na programy prowadzące do trwałego wyjścia z bezdomności realizowane m.in. w przyjętym przez Radę Ministrów Narodowym Programie Mieszkaniowym.

W ocenie Rzecznika i Komisji bardzo potrzebna jest także zmiana społecznego odbioru osób bezdomnych i powszechnej stygmatyzacji tej grupy osób.

Rozwiązywanie problemów utrudniających przeciwdziałanie bezdomności wymaga także poszukiwania skutecznej współpracy pomiędzy jednostkami administracji rządowej, samorządowej i organizacjami społecznymi działającymi na poziomie lokalnym. Jest wiele miejsc, gdzie taka współpraca bardzo dobrze funkcjonuje. Zdaniem RPO i członków  Komisji należy promować przykłady takiej współpracy i zachęcać do rozwiązywania istniejących problemów w ramach lokalnych „okrągłych stołów” – z udziałem działających lokalnie instytucji i organizacji.