Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoby bezdomne nadal spotykają się z odmową wpisu do rejestrów wyborców
• Organy administracji powołują się na rozporządzenie MSWiA z 2011 r., które wymaga podania adresu przez osobę chcącą znaleźć sie w spisie
• Mimo deklaracji z 2016 r., MSWiA nie zmieniło tych przepisów
• W sprawie pełnego zagwarantowania praw wyborczych osób nigdzie niezamieszkałych RPO wystąpił do Państwowej  Komisji Wyborczej

Do Biura RPO od lat wpływają skargi obywateli, którzy mieli kłopoty z wpisaniem się do spisu wyborców.  Były to przede wszystkim osoby nigdzie niezamieszkałe, bezdomne. W urzędzie miasta/gminy wymagano od nich adresu stałego zamieszkania, z nazwą ulicy, numeru domu oraz mieszkania.

Rzecznik w ostatnich dniach otrzymał kolejną skargę od osoby w kryzysie bezdomności, której odmówiono wpisu do rejestru wyborców.

W uzasadnieniu decyzji Prezydent m.st. Warszawy pisze, że wzór wniosku o wpisanie do rejestru wyborców określony w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (z 27 lipca 2011 r. w sprawie rejestru wyborców), wymaga wskazania adresu, pod którym wnioskodawca zadeklaruje stałe zamieszkanie. „Wnioskodawca nie wskazał adresu , a jedynie zadeklarował pobyt na terenie m.st. Warszawy. Wobec powyższego należy uznać, że nie zostały spełnione przesłanki Kodeksu wyborczego pozwalające na dopisanie [...] do rejestru wyborców m.st. Warszawy prowadzonego przez Prezydenta m.st. Warszawy”.

W wystąpieniach do Państwowej Komisji Wyborczej z 10 grudnia 2015 r.  i z 10 maja 2016 r. RPO postulował zmiany w przepisach dotyczących wyborców nigdzie niezamieszkałych.

Z ustaleń RPO wynikało, że praktyka wpisu do rejestru takiego wyborcy jest jednolita. W większości badanych urzędów wymaga sięadresu stałego zamieszkania, ale niekiedy - tylko „stałego przebywania”. Dlatego też w opinii Rzecznika konieczna była zmiana rozporządzenia i ujęcie w jasny, niebudzący wątpliwości sposób, procedury dopisania się do rejestru wyborców uwzględniającej sytuację osób nigdzie niezamieszkałych.

Po wystąpieniach Adama Bodnara PKW w maju 2016 r. wystąpiła do MSWiA o rozważenie zmiany rozporządzenia z 27 lipca 2011 r. Niestety, późniejsza korespondencja RPO z MSWiA nie przyniosła satysfakcjonujących rozstrzygnięć.

W październiku 2016 r. PKW informowała zaś RPO, że MSWiA przedstawił PKW projekt zmiany rozporządzenia. Uwzględniał on propozycję umożliwiającą wyborcy - nigdzie niezamieszkałemu i nieposiadającemu adresu stałego zamieszkania - wskazanie w pisemnej deklaracji adresu umożliwiającego kontakt z nim na obszarze gminy, w której stale przebywa i gdzie złożył wniosek o wpisanie do rejestru wyborców. PKW zaopiniowała projekt pozytywnie.

W związku z tym Adam Bodnar zwrócił się do przewodniczącego PKW Wojciecha Hermelińskiego o opinię na temat koniecznych działań w tej sprawie.

Czasu na załatwienie sprawy jest mało, bo wybory samorządowe odbędą sie 21 października 2018 r.  (I tura) i 4 listopada (II tura) . Terminy te ogłosił 14 sierpnia premier Mateusz Morawiecki. Oznacza to m.in., że oficjalnie ruszyła kampania wyborcza. 

VII.602.15.2018