Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Trybunał Konstytucyjny orzekł 22 marca br.  w wyroku  w sprawie P 121/15 , że art. 24 ustawy z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych w zakresie, w jakim uniemożliwia wytoczenie powództwa przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 konstytucji.

Sąd Rejonowy w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zainicjował postępowanie, a Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił w nim udział uznając, że ustawowa regulacja prawa do sądu w odniesieniu do  pracowników tymczasowych pozostaje w sprzeczności z zasadami równego dostępu do sądu.

Art. 24 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych wskazuje wyłącznie sąd właściwy ze względu na siedzibę agencji pracy tymczasowej jako właściwy do rozpatrzenia roszczeń pracownika tymczasowego. Takiego ograniczenia ustawodawca nie zastosował wobec pozostałych pracowników. Artykuł 461§ l k.p.c. pozwala powodowi pracownikowi - stosownie do jego woli i wyboru - na wytoczenie sprawy z zakresu prawa pracy przed sąd pracy właściwy według jednego z kilku kryteriów, w tym przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana. Celem wprowadzenia tej regulacji było ułatwienie uprawnionym dochodzenia roszczeń przez stworzenie im najbardziej dogodnego dostępu do sądu.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że za cechę istotną, pozwalającą wyróżnić kategorię podmiotów, do których odnosi się konstytucyjna gwarancja równego traktowania, należy uznać bycie pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas określony. Ponadto nie odnalazł żadnego racjonalnego celu, którego realizacji miałoby służyć ograniczenie właściwości miejscowej sądu rozpatrującego roszczenia pracownika tymczasowego wyłącznie do sądu właściwego ze względu na miejsce siedziby agencji pracy tymczasowej zatrudniającej pracownika tymczasowego. Trybunał podkreślił, że właściwość przemienna sądu w sprawach z zakresu prawa pracy realizuje istotny postulat ochrony pracownika, wynikający z potrzeby wyrównywania jego szans w stosunku do silniejszego ekonomicznie pracodawcy. Po drugie, możliwość rozpatrywania sprawy dotyczącej roszczeń pracownika tymczasowego przez sąd, w którego okręgu praca była, jest lub miała być wykonywana, może wpływać pozytywnie na ekonomikę procesową.

Na nieprawidłową regulację właściwości miejscowej sądu pracy w odniesieniu do pracowników tymczasowych zwracano uwagę w orzecznictwie i doktrynie. Orzeczenie Trybunału umożliwi Sądowi Rejonowemu w Gliwicach rozpoznanie pozwów pracowników tymczasowych o uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy i zasądzenie stosownej kwoty zadośćuczynienia w związku z tym wypadkiem oraz o zasądzenie odszkodowania w   związku z wadliwym rozwiązaniem umowy o pracę. Brak wyroku Trybunału w powyższej sprawie wymagałby przekazania tych roszczeń do rozpoznania przez sąd w Warszawie, właściwy ze względu siedzibę agencji pracy tymczasowej.

Należy także wskazać, że w Sejmie RP trwają prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1274), który przewiduje uchylenie art. 24 ustawy (art. 1 pkt 13 ustawy zmieniającej), co w konsekwencji oznaczać będzie, że pracownik tymczasowy będzie mieć takie samo prawo wskazania sądu właściwego do rozpoznania jego sprawy, jak pracownik własny agencji pracy tymczasowej (pracownik „kodeksowy”).