Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Minister Sprawiedliwości podziela stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, że nie ma dziś przepisu, który  pozwalałby komornikowi sądowemu wezwać dłużnika do osobistego stawiennictwa w kancelarii pod rygorem ukarania go karą grzywny w trybie art. 762 § 1 k.p.c. Pogląd ten jest konsekwentnie podtrzymywany przez Ministra Sprawiedliwości i wszelkie przeciwne działania organów egzekucyjnych należy ocenić jako nie znajdujące oparcia w powszechnie obowiązujących normach prawnych – informuje RPo wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł.

Sankcja określona w art. 762 § 1 k.p.c. dotyczy jedynie niezłożenia żądanych wyjaśnień, a nie niezastosowania się dłużnika do oczekiwanej przez organ formy wyjaśnień. Zgodnie z zasadą „Gdy ustawa nie rozróżnia, nie do nas należy rozróżnianie” (Lege non distinguente nec nostrum est distinguere), wybór formy złożenia wyjaśnień należy do składającego wyjaśnienia i nie może zostać obwarowany żadną sankcją, w tym kary grzywny.

Również sygnalizowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich (IV.512.299.2015 ) stosowanie przez komorników sądowych rygoru w postaci otwarcia i przeszukania mieszkania w przypadku niezgłoszenia się przez dłużnika w kancelarii, należy uznać za ze wszech miar wadliwe.

Komornik sądowy winien oczywiście pouczyć dłużnika, iż takie uprawnienie organowi egzekucyjnemu przysługuje, jednakże nie powinien wiązać go w żadnej mierze z niestawieniem się dłużnika w kancelarii celem złożenia wyjaśnień, a nawet niezłożenia ich wcale.

Minister Sprawiedliwości przygotował projekt nowej ustawy o komornikach sądowych (druk sejmowy nr 1582). Po pierwszym czytaniu, które odbyło się 7 czerwca 2017 r., projekt został skierowany do prac Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.

Powołana została Podkomisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu, a pierwsze jej posiedzenie odbyło się w dniach 19 i 27 września 2017 r.

Projekt ten obejmuje również nowelizację art. 760 k.p.c. W projektowanym art. 760 § 1 k.p.c. wyraźnie zaznaczono, że wybór sposobu składania oświadczeń należy do składającego to oświadczenie. W tej sytuacji nie będzie żadnych wątpliwości, że komornik sądowy nie może narzucić (do czego i obecnie nie ma uprawnień) sposobu złożenia oświadczenia przez dłużnika co do jego majątku pod rygorem ukarania karą grzywny.

W stosunku do art. 814 k.p.c, zdaniem Ministra Sprawiedliwości, problem polega na wadliwym stosowaniu. Jego błędne stosowanie przez komorników sądowych winno spotkać się z określoną reakcją organów nadzoru, w pierwszej kolejności prezesów sądów rejonowych oraz sądów działających w trybie art. 759 § 2 k.p.c. lub rozpoznających skargi na czynności komornika.

Minister wystosuje też  pismo zobowiązujące Krajową Radę Komorniczą do uczulenia komorników sądowych na podnoszone powyżej przez Rzecznika Praw Obywatelskich kwestie oraz zobowiązujące do rozważenia zasadności przeprowadzenia szkoleń komorników w zakresie stosowania analizowanych regulacji prawnych.

Jednocześnie zwracam się do Pana, aby w przypadku wystąpień tego rodzaju naruszeń prawa przez komorników stwierdzonych w sprawach prowadzonych przez Rzecznika Praw Obywatelskich sygnalizować je Ministrowi Sprawiedliwości, które dokona ich analizy w kierunku oceny podstaw wszczęcia postępowań dyscyplinarnych – pisze wiceminister Marcin Warchoł.