Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Prokuratora Generalnego o przedstawienie informacji dotyczących stosowania w ostatnich latach przepisu, który określa podlegające karze naruszenia wolności związkowej (art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych).

W myśl tego przepisu przestępstwem jest w szczególności:

• przeszkadzanie w utworzeniu związku zawodowego,
• utrudnianie wykonywania działalności związkowej,
• dyskryminowanie pracownika z powodu:
  
  • przynależności do związku zawodowego,
  • pozostawania poza związkiem zawodowym,
  • wykonywania funkcji związkowej.

W odpowiedzi Prokurator Generalny poinformował, że w okresie od 2005 r. do końca 2015 r. w urządzeniach ewidencyjnych powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury zarejestrowano łącznie 920 spraw dotyczących popełnienia występku z art. 35 ust. 1 ustawy.

Liczba zarejestrowanych spraw miała początkowo tendencję rosnącą (od 34 spraw w 2005 r. do 111 spraw w roku 2011). Natomiast w okresie od 2012 r. do końca 2015 r. zauważalne jest wyraźne zmniejszenie wpływu spraw dotyczących tej tematyki do 54.

Z zebranych danych wynika, że w latach 2005-2015 do sądu skierowano łącznie 35 spraw, z czego najwięcej (7) w 2011 r. W ramach tej liczby znajdowało się 27 aktów oskarżenia, z czego w 2011 r. i 2012 r. skierowano po 5 aktów oskarżenia.

W badanym okresie w 323 przypadkach odmówiono wszczęcia postępowania, w 501 sprawach postępowanie zostało umorzone.

Z dokonanych ustaleń wynika ponadto, że największa liczba spraw o czyn z art. 35 ust. 1 ustawy została zarejestrowana w obszarze Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach, najmniejsza w obszarach prokuratur apelacyjnych w Rzeszowie i Poznaniu.

Komentarz Lesława Nawackiego – dyrektora Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Biurze Rzecznika:

Choć przepisy penalizujące naruszenia prawa związkowego są rzadko stosowane w praktyce, co pokazują dane liczbowe przekazane przez Prokuratora Generalnego, to jednak wpływają na postawy podmiotów zbiorowego prawa pracy, pełniąc funkcję prewencyjną.