Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Aktualne zalecenia nie przewidują wymogu okazywania testu w kierunku COVID-19 przez osoby towarzyszące przy porodzie - informuje resort zdrowia
• Ponadto uaktualniono ankietę epidemiologiczną, od której wyników zależy, czy osoba towarzysząca rodzącej będzie mogła zostać w oddziale położniczym na czas porodu
• Ostateczną decyzję o obecności osoby towarzyszącej podejmuje kierownik szpitala w porozumieniu z ordynatorem oddziału położniczo-ginekologicznego

Tak wiceminister zdrowia Waldemar Kraska odpowiedział na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich.

Uwagi RPO

W czerwcu RPO zwracał uwagę MZ i NFZ, że część szpitali uzależnia udział w porodzie osoby bliskiej od posiadania aktualnego wyniku testu na koronawirusa - z okresu maksymalnie 5 dni przed porodem.

Tymczasem obostrzenia takiego nie ma w najnowszych wytycznych krajowych konsultantów w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz perinatologii. A koszt jednego testu, który ponosi osoba towarzysząca w porodzie, wynosi od 350 do 600 zł - co może stanowić barierę ekonomiczną.

Przedstawiciele organizacji wspierającej kobiety rodzące wskazywali, że jeżeli w szpitalu wprowadzono możliwość uczestnictwa osoby towarzyszącej podczas porodu w czasie epidemii, to powinna ona być finansowana w ramach powszechnego ubezpieczenia.

Zarówno pacjentki, jak i przedstawiciele środowiska opieki zdrowotnej, wskazują na chaos i dezinformację w kwestii porodów z osobą towarzyszącą. W zakładce MZ ,,Wytyczne dla poszczególnych zakresów i rodzajów świadczeń” zamieszczane są bowiem nieaktualne rekomendacje Krajowych konsultantów ds. ginekologii i położnictwa oraz perinatologii.  Wobec tego sytuacja w różnych szpitalach może być pod tym względem rozbieżna.

Niezbędne jest zatem pilne uporządkowanie zaleceń dotyczących możliwości odbywania porodów rodzinnych w warunkach stanu epidemii. Rzecznik zwrócił się w tej sprawie do Ministra Zdrowia oraz Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia.

Odpowiedź MZ

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym rozporządzeniem Rady Ministrów z 19 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, w Polsce nie ma arbitralnego zakazu porodów rodzinnych.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że od 20 marca br. do odwołania został wprowadzony w Polsce stan epidemii, który obliguje do podejmowania działań ograniczających rozszerzanie się zakażeń wirusem SARS- CoV-2. W przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego, korzystanie z praw pacjenta może zostać ograniczone (zgodnie z art. 5 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).

Mając na uwadze powyższe, ostateczną decyzję o obecności osoby towarzyszącej przy porodzie powinien podjąć kierownik podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych w porozumieniu z ordynatorem oddziału położniczo-ginekologicznego, mając na uwadze lokalne względy organizacyjne, pozwalające na izolację rodzących i osób im towarzyszących od innych pacjentek.

Jednocześnie zalecenia w przypadku dopuszczenia osoby towarzyszącej do porodu określane są zgodnie z aktualną sytuacją epidemiologiczną przez konsultantów krajowych w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz perinatologii.

W związku z koniecznością ujednolicenia wszystkich publikowanych na stronach Ministerstwa Zdrowia zaleceń i wytycznych dla poszczególnych zakresów i rodzajów świadczeń w związku z epidemią COVID-19 opracowane przez konsultantów krajowych zalecenia są uzgadniane z konsultantem krajowym w dziedzinie chorób zakaźnych oraz akceptowane przez Główny Inspektorat Sanitarny, co wymaga dużego nakładu czasu niezbędnego dla wypracowania najlepszych w tym czasie rozwiązań.

Aktualne zalecenia w sprawie możliwości odbywania porodów rodzinnych w warunkach stanu epidemii covid-19 w Polsce dla kierowników podmiotów leczniczych posiadających oddziały położniczo-ginekologiczne, są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia https://www.gov.pl/web/zdrowie/wytyczne-dla-poszczegolnych-zakresow-i-rodzajowswiadczen.

W powyższych zaleceniach zrezygnowano z obligatoryjnego wymogu okazywania przez osoby towarzyszące przy porodzie aktualnego wyniku testu w kierunku COVID-19 oraz uaktualniono ankietę epidemiologiczną, od której wyników zależy, czy osoba towarzysząca rodzącej, będzie mogła zostać w oddziale położniczym na czas jej porodu – poinformował wiceminister Waldemar Kraska.

Odpowiedź NFZ

Narodowy Fundusz Zdrowia uznaje za nieuzasadnione żądanie świadczeniodawców wykonania testu PCR w kierunku COVID-19 przez osoby towarzyszące, na 5 dni przed porodem. 

Zarządzeniem Nr 104/2020/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 8 lipca 2020 r.  - zmieniającym zarządzenie w sprawie zasad sprawozdawania oraz warunków rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 - wprowadzono mechanizm, który umożliwia przekazanie świadczeniodawcom dodatkowych środków finansowych na udzielanie świadczeń w podwyższonym reżimie sanitarnym. Wskazane środki finansowe powinny być wykorzystane na zorganizowanie i zapewnienie pacjentom świadczeń medycznych w bezpiecznych warunkach, w tym na środki ochrony osobistej dla osoby towarzyszącej podczas porodu. 

V.7010.45.2020, V.7010.125.2020