Biuletyn Informacji Publicznej RPO

26 czerwca to Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur. Z tej okazji rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek, działając jako Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur, dołączył do międzynarodowej akcji popierającej ideę upowszechniania tzw. Zasad Mendeza. Są to wytyczne dotyczące sposobu prowadzenia przesłuchań i gromadzenia informacji przez funkcjonariuszy służb państwowych.

Akcja zorganizowana została przez szwajcarskie Stowarzyszenie Zapobiegania Torturom (APT).

W liście skierowanym do autorów dokumentu (Juan E. Méndez, Mark Thomson), Rzecznik wyraził zadowolenie z opracowania Reguł, których myślą przewodnią jest odejście od przesłuchań opartych na zeznaniach, w kierunku metod przesłuchań opartych na nieprzymusowej relacji i zmierzających do wszechstronnego ustalenia stanu faktycznego, zgodnie ze standardami i wytycznymi zawartymi w Zasadach Mendeza.

Zasady zawierają wskazówki dotyczące prowadzenia wywiadów bez przymusu w oparciu o rozmowę opartą na relacji. Akcentują rolę domniemania niewinności, uzyskiwania wiedzy i dowodów w oparciu o wiedzę naukową, wykorzystywanie nowych technologii (w tym zapisów audio-wideo), strategię i taktykę zadawania pytań. Wskazują na potrzebę analizy błędów, konieczność rozwoju zawodowego funkcjonariuszy w postaci specjalistycznych szkoleń i budowy odpowiedniej kultury instytucjonalnej. Skupiają się też na podstawowych zabezpieczeniach proceduralnych dla osób przesłuchiwanych.

W ocenie RPO Zasady te stanowią fundamentalny dokument dla przeciwdziałania torturom w Polsce i powinny być stałym elementem kształcenia funkcjonariuszy i urzędników publicznych oraz punktem odniesienia dla władz.

Dlatego już w 2021 r. Rzecznik zwrócił się do Prezesa Rady Ministrów (KMP.570.8.2021) oraz Komendanta Głównego Policji (KMP.570.9.2021) o upowszechnienie wiedzy o Zasadach Mendeza wśród podległych resortów i opinii publicznej, a także włączenia ich do szkoleń.

#InternationalDayAgainstTorture #MéndezPrinciples

Apel Marcina Wiącka w Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur

26 czerwca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur. To ważna data również dla nas, w Polsce. Każdego roku w naszych sądach zapadają wyroki za znęcanie się fizyczne i psychiczne. Za groźby, przemoc, za bicie pięścią lub pałką, czy rażenie paralizatorem. Takie czyny wypełniają definicję tortur.

Narażone są na nie przede wszystkim osoby zatrzymane, aresztowane. Ślady cierpień mogą pozostać z nimi i ich rodzinami na całe życie.

Jednym z najefektywniejszych środków walki z tą patologią jest działalność Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur. Polega ona na tym, że specjaliści z Biura RPO składają niezapowiedziane wizyty w miejscach zatrzymań. Ale jest nas mało, mamy ograniczone środki.

Potrzebne są pilne zmiany systemowe. Choćby wprowadzenie przestępstwa tortur do Kodeksu karnego. Do czego Polska zobowiązała się ponad trzydzieści lat temu, ratyfikując Konwencję ONZ. Potrzebne są też skuteczne postępowania sądowe i zapewnienie rekompensat ofiarom.

Działajmy w tym kierunku. Tortury są barbarzyńskim pogwałceniem ludzkiej godności i praw człowieka. Nic ich nie usprawiedliwia.