Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Minister Sprawiedliwości odpowiedział na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące statusu osoby podejrzanej w postępowaniu karnym. Poinformował, że przygotowywana jest nowelizacja przepisów, dzięki której osoba podejrzana będzie miała m.in. możliwość kontaktu z obrońcą już w trakcie zatrzymania, czy okazania.

Rzecznik zwracał uwagę na konieczność precyzyjnego ustalenia definicji „osoby podejrzanej”, a także katalogu jej praw i obowiązków w postępowaniu karnym. Jest to szczególnie istotne z uwagi na fakt, że wobec osoby podejrzanej można zastosować czynności procesowe, takie jak np. zatrzymanie. Analiza przepisów Kodeksu postępowania karnego prowadzi do wniosku, że rozległe możliwości działania organów wymiaru sprawiedliwości nie zostały powiązane z możliwością stosownej reakcji ze strony osoby podejrzanej. Tym samym można uznać, że obecnie jej status jest z nieuzasadnionych powodów gorszy niż podejrzanego lub oskarżonego. Zdaniem RPO taki stan rzeczy wywołuje wątpliwości co do zgodności z konstytucyjnym prawem do obrony i przemawia za wzmocnieniem statusu osoby podejrzanej.

Minister podzielił opinię Rzecznika. Zapowiedział, że konieczne zmiany w tym zakresie zostaną wprowadzone w ramach wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności. Ministerstwo Sprawiedliwości wystąpiło z wnioskiem o zgłoszenie projektu wprowadzającego tę dyrektywę do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów, z terminem realizacji do końca II kwartału br. 

Minister Sprawiedliwości wskazał ponadto, że projekt przewiduje zachowanie odrębnego statusu osoby podejrzanej i podejrzanego, przy jednoczesnym rozszerzeniu gwarancji procesowych osoby podejrzanej. Dzięki nowelizacji przepisów wprowadzone zostaną mechanizmy służące lepszej realizacji prawa do obrony, przede wszystkim w toku pierwszych czynności procesowych - takich jak zatrzymanie, czy okazanie. W ich takcie osoba podejrzana będzie miała prawo do kontaktu i obecności obrońcy.