Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Kanclerz Kurii ks. Tomasz Szopa wyjaśnia RPO przyczyny zwolnienia trzech pracowniczek biura prasowego
• Wyjaśnia, że ich stan cywilny i sytuacja osobista nie miały z tym nic wspólnego, a przyczyny zwolnienia były czysto merytoryczne. Opinia publiczna źle zrozumiała pierwszy komunikat o zwolnieniu, dlatego został on zmieniony
• Ksiądz kanclerz wyjaśnia też, dlaczego Kuria nie jest w stanie zatrudniać na umowę o pracę pracowników i pracownic biura prasowego

O wyjaśnienia te RPO wystąpił po informacjach w mediach, że zdaniem Kurii przyczyną zwolnienia trzech pracowniczek jest to, że nie tworzą katolickich małżeństw, ale samotnie wychowują dzieci. Rzecznik pytał też, pracowniczki te nie były objęte ochroną, jaką daje umowa o pracę – były zatrudnione na umowach cywilnych, które można było łatwo rozwiązać.

Oto treść pisma księdza kanclerza

W odpowiedzi na pismo z 24 września 2019 r. (III.7041.23.2019.JJ) w sprawie zmian personalnych w Biurze Prasowym Archidiecezji Krakowskiej pragnę uprzejmie wyjaśnić, co następuje.

Przede wszystkim chcę z mocą podkreślić, że decyzja o zwolnieniu trzech spośród pięciu osób tworzących Biuro Prasowe opierała się wyłącznie na przesłankach merytorycznych i w absolutnie żaden sposób nie była związana z sytuacją osobistą czy stanem cywilnym tych osób. Rzeczywiście w komunikacie, jaki ukazał się na stronie internetowej Archidiecezji Krakowskiej w dniu 21 września 2019 r., pojawiły się sformułowania zacytowane w Pańskim piśmie. Niemniej jednak komunikat ten nie zawierał informacji o jakimkolwiek związku przyczynowym między stanem cywilnym czy sytuacją osobistą osób tworzących Biuro Prasowe a faktem zakończenia współpracy z niektórymi z nich. Takiego związku przyczynowego oczywiście nie było. Zdaję sobie sprawę, że w przestrzeni medialnej wspomniany komunikat zinterpretowany został inaczej i między innymi z tego powodu oraz dla uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości w tej sprawie w dniu 23 września 2019 r. z treści komunikatu zostały usunięte wszelkie odniesienia do sytuacji osobistej pracownic Biura Prasowego.

Pragnę zaznaczyć, że sama koordynator Biura była świadoma narastania trudności w wewnętrznej komunikacji z jej przełożonymi i pogłębiających się różnic w spojrzeniu na kwestie, dotyczące powierzanych jej zadań. Między innymi dlatego w dniu 10 sierpnia 2019 r. pisemnie poprosiła Metropolitę Krakowskiego o zwolnienie jej z obowiązków. Prośba ta została przyjęta, czego konsekwencją było zwolnienie koordynator Biura i jej dwóch najbliższych współpracowniczek. Zgodnie z umowami każda ze stron mogła rozwiązać umowę z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia bez wskazywania powodów.

Natomiast odnosząc się do kwestii motywów, które legły u podstaw decyzji o nawiązaniu przez Archidiecezję Krakowską współpracy z osobami obsługującymi Biuro Prasowe na podstawie umów cywilnych zamiast nawiązania z nimi stosunku pracy, należy wskazać, iż wszystkie osoby, których dotyczy komunikat, zatrudnione były na umowach zlecenia oraz umowach o dzieło z uwagi na to, iż charakter pełnionych przez nie obowiązków nie pozwalał na nawiązanie z nimi stosunku pracy.

Jeżeli chodzi o zawarte umowy o dzieło, to ich przedmiotem było m. in. wykonywanie wraz z przekazaniem praw autorskich dokumentacji filmowej istotnych dla Archidiecezji wydarzeń oraz zapewnienie sprzętu do wykonywania tej dokumentacji. Jak wynika z zakresu przyjętych w umowie obowiązków wykonywanych przez zatrudnione w Biurze Prasowym osoby, w żaden sposób nie można było objąć ich stosunkiem pracy z uwagi na fakt, iż nie świadczyły one pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 Kodeksu Pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Osoby zatrudnione w Biurze Prasowym miały swobodę w wykonywaniu swoich obowiązków, zarówno jeżeli chodzi o czas, jak i o miejsce.

Trudno wyobrazić sobie sytuację, aby rodzaj wykonywanych przez osoby zaangażowane do obsługi Biura Prasowego obowiązków mógł być ściśle kontrolowany przez Archidiecezję w taki sposób, w jaki zazwyczaj pracodawca kontroluje pracownika zatrudnionego na umowę o pracę (przez bezpośredniego przełożonego). Zawarcie w takiej sytuacji umów o pracę byłoby jedynie fikcją, gdyż Archidiecezja jako pracodawca nie miałaby możliwości realizowania obowiązków kontrolnych (np. w zakresie ewidencji czasu pracy), ani relacji ścisłego podporządkowania. Nie byłyby spełnione co najmniej dwa kryteria, charakteryzujące stosunek pracy, a więc wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy, a także w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Z uwagi na powyższe najbardziej adekwatną formą zatrudnienia osób do obsługi Biura Prasowego było zawarcie z nimi umów zlecenia oraz umów o dzieło tam, gdzie rezultatem ich pracy był element twórczy oraz potrzeba przekazania majątkowych praw autorskich. Praca w Biurze Prasowym miała zatem wszelkie cechy pracy zdalnej, polegającej na właściwej organizacji pracy, która była w dużej mierze delegowana koordynatorowi Biura.

Wskazać ponadto należy, iż m. in. osoba pełniąca obowiązki koordynatora Biura Prasowego była równolegle zatrudniona u innego pracodawcy. Osoba ta we własnym zakresie zapewniała także Archidiecezji Krakowskiej swój sprzęt do wykonywania dokumentacji filmowej i fotograficznej oraz we własnym zakresie ponosiła koszty jego użycia i eksploatacji. Archidiecezja nie posiadała bowiem takiego sprzętu. Tym bardziej więc, kierując się tym, aby umożliwić takiej osobie właściwe wypełnianie jej obowiązków, wynikających z posiadanego wcześniej stosunku pracy, wspólnie z tą osobą zdecydowano o wyborze bardziej elastycznej formy zatrudnienia, jaką niewątpliwie w tych okolicznościach była umowa cywilnoprawna. W ten sposób obowiązki w ramach Biura Prasowego na rzecz Archidiecezji nie były wykonywane z pokrzywdzeniem innego pracodawcy, a koordynator Biura Prasowego miała możliwość samodzielnego decydowania, kiedy i w jakim miejscu będzie wypełniać obowiązki na rzecz Archidiecezji.

Dla pozostałych osób również najbardziej adekwatną była powyżej przedstawiona forma świadczenia pracy z uwagi na fakt, iż wszyscy pracownicy Biura Prasowego obowiązani byli do ścisłej współpracy ze sobą i niewłaściwe byłoby ich różnicowanie poprzez różne formy zatrudnienia. Dlatego z wszystkimi osobami wykonującymi obowiązki w Biurze Prasowym zawierane były umowy cywilne.

Ufam, że powyższe wyjaśnienia pozwolą na lepsze zrozumienie okoliczności sprawy i obiektywne spojrzenie na nią.

III.7041.23.2019