Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Ustawa pochodzi z 2013 r. Po podpisaniu jej prezydent Bronisław Komorowski skierował ją do Trybunału, zaskarżyła ją a także RPO Irena Lipowicz, a  w grudniu 2015 r. pismo procesowe dodał RPO Adam Bodnar. Dwa sądy zadały też pytania prawne. Te połączone wnioski rozpatrywał Trybunał na rozprawie w dniu 15 listopada i 23 listopada ogłosił wyrok.

Zasadniczy zarzut RPO, w którym podnoszono, że ustawa ma zbyt szeroki zakres podmiotowy i może mieć zastosowanie wobec bardzo dużej liczby adresatów, poprzez użycie sformułowania, że stosuje się ją wobec osób, które odbyły karę w systemie terapeutycznym, nie znalazł uznania Trybunału. Zdaniem TK to nie jest jedyna przesłanka zastosowania ustawy.

Podobnie zarzut użycia kumulacji zwrotów niedookreślonych w postaci “wysokiego i bardzo wysokiego prawdopodobieństwa popełnienia czynu zabronionego”, o czym mają rostrzygać biegli w swoich opiniach. W tym przypadku Trybunał uznał, że ustawodawca zarówno w Polsce, jak i w innych krajach często posługuje się takimi niedookreślonymi pojęciami.

Trybunał uznał, że umieszczenie w Ośrodku nie jest środkiem karnym (bo nie ma związku z czynem, za który człowiek był skazany), sąd orzeka wyłącznie w oparciu o zachowanie osadzonego w czasie odbywania kary. Tym samym TK odrzucił zarzut RPO, że ustawa narusza zasadę niekarania dwa razy za to samo, czy nie działania prawa wstecz.

Przepis stanowiący o terapii - zakwestionowany przez RPO ze względu na swoją lakoniczność - zdaniem Trybunału nie wymaga doprecyzowania. Terapia z natury rzeczy jest indywidualna.

Trybunał przyznał natomiast rację RPO, że w przypadku procedury decydowania co 6 miesięcy o dalszym pobycie w Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, przepis zawiera zbyt małe gwarancje ponieważ przewiduje zasięgnięciu przez sąd wyłącznie opinii psychiatry, podczas gdy przy decydowaniu o umieszczeniu w Ośrodku musi sad zasięgnąć opinii psychiatry, psychologa, seksuologa.  Tylko RPO postawił zarzut naruszenia przez art. 46 ustawy Konstytucji i tylko ten zarzut  został uwzględniony przez Trybunał.

Orzeczenie zapadło większością głosów. Sędzia Andrzej Wróbel złożył zdanie odrębne.