Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich przekazał Marszałkowi Senatu uwagi do przyjętej przez Sejm ustawy o "tarczy antykryzysowej" 
• RPO powtarza swoje uwagi dla Sejmu, gdyż większość sejmowa ich nie uwzględniła (z jednym wyjątkiem – wycofania się z pomysłu aresztu domowego zarządzanego przez prokuratora  - „środka karnego w postaci zakazu opuszczania lokalu”)

Obszerne uwagi do rządowego projektu ogłoszonego formalnie 26 marca RPO zgłosił tego samego dnia. Sejm projekt przyjął w nocy z 27 na 28 marca przekazując go do Senatu.  Uwagi RPO w większości zignorował. Można o nich przeczytać – są podpięte pod tym tekstem.

Osobne wystąpienie RPO wystosował do Senatu w sprawie zmian w kodeksie wyborczym w trakcie kampanii wyborczej.

Jeśli chodzi o ustawę o "tarczy antykryzysowej", RPO informuje Marszałka Senatu o swej negatywnej ocenie usunięcia z ustawy rozwiązań dotyczących uelastycznień w elektronicznej komunikacji w ramach postępowań sądowych i administracyjnych (art. 15 zzu projektu ustawy, druk sejmowy nr 299). Uelastycznienie komunikacji z sądem i organem administracji publicznej, w sytuacji, gdy możliwość przemieszczania się została znacznie ograniczona, a godziny pracy Poczty Polskiej skrócone, było dobrym rozwiązaniem, zachęcającym do wykorzystania środków porozumiewania się na odległość. Usunięcie wskazanych przepisów wpłynie negatywnie na pracę sądów i urzędów po ustaniu stanu epidemii, kiedy strony i pełnomocnicy zaczną kierować do nich skumulowaną ilość korespondencji.

Zwraca też uwagę na to, że postulowane przez niego specjalne wytyczne Ministra Finansów dla podległych organów podatkowych precyzujące, w jaki sposób należy rozpoznawać wnioski o udzielenie ulg dla podatników z uwagi na stan epidemii COVID-19 (tak, aby w maksymalny sposób ograniczyć możliwość przekraczania przez organy granic uznania administracyjnego i zapobiec przenoszeniu się sporów na poziom sądowy), powstały w niedzielę. Treść dokumentu Ministerstwa Finansów nie została jednak udostępniona, z uwagi na to, że wytyczne mają charakter dokumentu wewnętrznego. RPO zwraca więc uwagę, że należałoby wnioskować o jego upublicznienie, tak aby podatnicy jak najszybciej mogli zapoznać się z jego treścią (nie tylko na podstawie opracowań). Poza tym, treść zasad wskazuje na to, że postępowania mają być odformalizowane, co na pewno należy uznać za pozytywny sygnał. Pozostaje jednak pytanie o to, jak w rzeczywistości zasady te będą stosowane.

RPO z niepokojem odnotowuje, że uchwalona przez Sejm ustawa nie przewiduje przepisów dotyczących możliwości zawieszenia kontroli podatkowych, czy celno-skarbowych. Początkowo taka regulacja zawarta była w projekcie z dnia 26 marca 2020 r. (projektowany art. 15zzh), ale także w uzasadnieniu do projektu przekazanego do Sejmu (pkt 2.59). Z powyższego wynika więc, że takie kontrole będą mogły się toczyć.

W sprawie używania paralizatorów RPO ostrzega senatorów, że "tarcza antykyzysowa" przyznaje uprawnienia do stosowania paralizatorów również do pokonania biernego oporu więźniów. Taka zmiana przepisów stoi w oczywistej sprzeczności z zasadami używania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej określonych w art. 25 ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, które wyłączają używanie takich środków przymusu w celu pokonania biernego oporu.

Za naruszające prawo do sądu RPO uznaje też przyznanie prokuratorowi prawa do złożenia wiążącego sprzeciwu wobec wniosku dyrektora zakładu karnego o udzielenie albo przedłużenie skazanemu przerwy w karze.

V.7100.5.2020