Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Dorosłe dzieci ojca – pozbawionego praw rodzicielskich – bezpodstawnie obciążono odpowiedzialnością za jego długi mieszkaniowe za okres, gdy jako małe dziewczynki z nim nie mieszkały   
• Dzięki interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich dorosłe już kobiety nie  musiały spłacać długu biologicznego ojca

Rzecznik pomógł skarżącej, którą w 2012 r. sąd zobowiązał, solidarnie z siostrą i ojcem, do zapłaty ponad 11 tys. zł zaległego czynszu za mieszkanie. W 2013 r. sąd nadał nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności i komornik wszczął egzekucję przeciwko skarżącej. O całej sprawie dowiedziała się ona dopiero w 2018 r., kiedy zajęto jej wynagrodzenie za pracę.

Problem polegał na tym, że zadłużenie za mieszkanie powstało w czasie, kiedy skarżąca oraz jej siostra były dziećmi i w ogóle w tym miejscu nie mieszkały. W okresie, za który miałyby płacić czynsz, były najpierw w rodzinie zastępczej, gdzie zostały umieszczone z powodu alkoholizmu ojca, a potem w Domu Dziecka. Dopiero w dniu ukończenia 18. roku życia wróciły do ojca, ponieważ nie miały innego miejsca, gdzie mogłyby zamieszkać. Za dług odpowiadał więc ich ojciec jako najemca lokalu. Tylko on powinien zapłacić całe zadłużenie, które po dodaniu odsetek urosło do kwoty 22 tys. zł.

Zdesperowana skarżąca napisała więc do Rzecznika prośbę o interwencję. Rzecznik ustalił na podstawie akt sprawy sądowej, że wierzyciel - kierując pozew o zapłatę - bezkrytycznie objął nim wszystkie osoby zameldowane w lokalu, nie zwracając uwagi na ich daty urodzenia. Dlatego pozwano dzieci, które w ogóle nie były dłużnikami.

W pozwie powołano się na art. 6881 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym odpowiedzialność osób pełnoletnich stale zamieszkujących z najemcą jest solidarna. Zabrakło jednak informacji, że obie siostry nie były pełnoletnie w okresie powstania zadłużenia i nie były "osobami stale zamieszkującymi" z ojcem, który był pozbawiony praw rodzicielskich.

Młode kobiety, które zostały w przeszłości skrzywdzone przez biologicznego ojca, nie powinny być zmuszone do spłacania długu, za który wyłącznie on był odpowiedzialny. Przemawia za tym konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

Z uwagi na jaskrawo niewłaściwe skierowanie roszczenia o zapłatę wobec niepełnoletnich, które nie mieszkały w tym lokalu w okresie objętym pozwem - nie z własnej woli, ale ze względu na swe bezpieczeństwo - Rzecznik poprosił wierzyciela (podmiot zarządzający nieruchomościami Skarbu Państwa), aby odstąpił od działań windykacyjnych wobec sióstr i złożył wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Wierzyciel przychylił się do prośby RPO i złożył do komornika wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego wobec sióstr. Dyrektor Oddziału Terenowego KOWR wyjaśnił, że trudno jest obecnie ustalić, dlaczego pozew został skierowany również wobec dzieci, a nie tylko ich ojca, ponieważ pracownik za to odpowiedzialny już nie pracuje w Oddziale. Zapewnił, że sprawa ta była jednostkowym zdarzeniem, a pracownicy odpowiedzialni za sprawy windykacyjne zostali poinformowani o sprawie - tak by wyeliminować takie przypadki w przyszłości.

BPW.511.75.2019