Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje wnioski skazanych, niejednokrotnie posiadających zobowiązania alimentacyjne, w których wskazują na brak możliwości wykonywania odpłatnej pracy w czasie pobytu w zakładzie karnym.

Zgodnie z danymi statystycznymi opublikowanymi na stronie internetowej Służby Więziennej liczba skazanych i ukaranych zatrudnionych odpłatnie zdecydowanie zmniejszyła się po wejściu w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 lutego 2010 r. (sygn. akt P 20/09).

Zdaniem Rzecznika obecna sytuacja jest konsekwencją zmiany przepisów kodeksu karnego wykonawczego, zgodnie z którymi wynagrodzenie przysługujące skazanemu zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy ustala się w sposób zapewniający osiągnięcie kwoty co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przy przepracowaniu pełnego miesięcznego wymiaru czasu pracy lub wykonaniu pełnej miesięcznej normy pracy. W wypadku przepracowania niepełnej miesięcznej normy czasu pracy lub niewykonania pełnej miesięcznej normy pracy wynagrodzenie wypłaca się proporcjonalnie do ilości czasu pracy lub wykonanej normy pracy. W razie zatrudnienia skazanego w niepełnym wymiarze czasu pracy najniższe wynagrodzenie ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin zatrudnienia, biorąc za podstawę kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Powołana regulacja spowodowała problemy w pozyskaniu dla skazanych podmiotów zainteresowanych ich zatrudnieniem.

Wprowadzenie dodatkowych instrumentów zachęcających poszczególne podmioty do zatrudnienia skazanych nie przyniosło oczekiwanego rezultatu. Wydaje się, że ustawodawca, wykonując obowiązek dostosowania systemu prawa do treści wspomnianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, mógł rozważyć również inne rozwiązania prawne niż przyjęcie, że skazany nie może otrzymać niższego wynagrodzenia za pracę niż minimalne wynagrodzenie, przy jednoczesnej zgodności przepisów z Konstytucją RP i orzeczeniem Trybunału. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o rozważenie możliwości podjęcia inicjatywy legislacyjnej, mającej na celu doprowadzenie do zwiększenia poziomu odpłatnego zatrudniania skazanych. 

II.517.1812.2014