Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje kwestia nierównego traktowania w stosunku do absolwentów aplikacji sędziowskiej ukończonej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury osób, które ukończyły aplikację sędziowską i referendarską na poprzednio obowiązujących zasadach tj. odbyły te aplikacje i zdały egzamin sędziowski lub referendarski przed utworzeniem KSSiP.

W ocenie Rzecznika nierówne traktowanie wskazanych grup polega na faworyzowaniu absolwentów aplikacji sędziowskiej KSSiP w dostępie do stanowiska referendarza sądowego. W odpowiedzi na wcześniejsze wystąpienie w tej sprawie Minister Sprawiedliwości poinformował, że jego zdaniem tryb określony w ustawie o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury nie faworyzował absolwentów KSSiP z uwagi na sposób dojścia do tego stanowiska w wyniku odbycia 30-miesięcznej aplikacji sędziowskiej i zdania egzaminu sędziowskiego z wynikiem pozytywnym. Rzecznik Praw Obywatelskich, biorąc pod uwagę informacje wynikające z wpływających skarg, a także zmianę treści ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, nie zgadza się z przedstawionym stanowiskiem Ministerstwa. Zgodnie z Konstytucją obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że regułą powinien być dostęp do stanowisk w służbie publicznej w drodze konkursu przeprowadzonego na podstawie jasnych, określonych w ustawie kryteriów. Takie rozwiązanie odpowiada nie tylko wymogom sprawiedliwości, wykluczając arbitralność rozstrzygnięć, ale ponadto służy realizacji dobra wspólnego, umożliwiając nabór najlepszych kandydatów na poszczególne stanowiska w służbie publicznej.

Przyznanie absolwentom aplikacji sędziowskiej prowadzonej przez KSSiP pierwszeństwa w zatrudnieniu na stanowisko referendarza sądowego spowodowało, że inne osoby, w tym absolwenci dotychczasowej aplikacji sądowej lub referendarskiej, zostali pozbawieni możliwości skutecznego ubiegania się o wolne stanowiska referendarskie. Analogiczne uwagi należy również odnieść do stanowisk asystenckich. W ocenie Rzecznika, z uwagi na występujący deficyt wolnych stanowisk referendarskich, przyjęte rozwiązania eliminują realne szanse absolwentów dotychczasowej aplikacji sądowej lub referendarskiej na zatrudnienie na stanowisku asystenta sędziego lub referendarza sądowego. W konsekwencji prowadzą one do naruszenia prawa dostępu obywateli do służby publicznej na jednakowych zasadach. Rzecznik Praw Obywatelskich ponownie zwraca się z prośbą o rozważenie dokonania zmiany przepisów w celu usunięcia wskazanych nieprawidłowości.