Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik ponownie zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości w sprawie kosztów obrony w postępowaniach karnych. Chodzi o szczególnie skomplikowane i długotrwałe sprawy, w których - w przypadku uniewinnienia lub umorzenia postępowania - znaczną część kosztów pokrywa obywatel.

Rzecznik od dłuższego czasu zajmuje się kwestią zwrotu kosztów za czynności obrońców w sprawach karnych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wysokość zasądzonych kosztów obrony nie może przekroczyć sześciokrotności stawki minimalnej wskazanej we właściwych rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości. Jednak w przypadku spraw skomplikowanych i długotrwałych, koszty obrony często znacznie przewyższają tę kwotę. Wówczas, w razie uniewinnienia oskarżonego czy umorzenia postępowania w sprawie z oskarżenia publicznego, to obywatel pokrywa w zasadniczej części koszty obrony, a nie strona przegrywająca, czyli Skarb Państwa. 12 stycznia br. swoje stanowisko w tej sprawie Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił Ministrowi Sprawiedliwości. Resort nie podzielił jednak poglądu RPO.

9 marca br. Rzecznik ponownie zaapelował więc do Ministra o wprowadzenie takiego mechanizmu, który byłby wykorzystywany przede wszystkim w sprawach o nadzwyczajnym charakterze, w sprawach długich i skomplikowanych, które generują znacznie wyższe koszty obrony niż przeciętne sprawy. RPO zaznaczył, że to sąd, a nie obrońca decydowałby o skorzystaniu z takiego mechanizmu, co nie potwierdza obaw przedstawionych przez Ministra Sprawiedliwości. Ponadto Rzecznik wskazał, że mimo podwyższenia minimalnych stawek za czynności obrońcy w postępowaniu karnym, nadal nie stanowią one dostatecznego zabezpieczenia prawa do obrony w sprawach skomplikowanych i długotrwałych.

Zdaniem RPO sytuacja, w której to obywatel a nie strona przegrywająca czyli Skarb Państwa musi pokrywać zasadniczą część kosztów obrony  narusza konstytucyjne gwarancje prawa do obrony, a także poczucie sprawiedliwości społecznej.