Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur (KMPT) działający w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich przygotował broszurę informacyjną skierowaną do funkcjonariuszy Policji, która opisuje najważniejsze zasady prowadzenia interwencji wobec osób, które ze względu na swój stan wyłączający lub ograniczający świadomość, wymagają szczególnych oddziaływań ze strony funkcjonariuszy Policji.

Ujawniane w ostatnim czasie w mediach przypadki zgonów obywateli w trakcie interwencji policyjnych, wskazują jednoznacznie, że wiedza funkcjonariuszy na temat szczególnie wrażliwej natury takich interwencji, nadal pozostaje niewystarczająca.

Po śmierci Igora Stachowiaka, która wstrząsnęła całą Polską, Policja zapewniała, że funkcjonariusze są i będą szkoleni w zakresie prowadzenia interwencji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. Już w 2015 r. na wniosek Komendanta Głównego Policji opracowany został raport dotyczący optymalizacji procedur szkoleniowych związanych ze sposobem prowadzenia przez funkcjonariuszy Policji taktyk i technik interwencji wobec osób, których zachowanie wskazuje na możliwość zażycia środków odurzających lub występowania zaburzeń psychicznych.

Pomimo zapewnień o właściwym przygotowaniu funkcjonariuszy do podejmowania tego typu interwencji, w dalszym ciągu dochodzi jednakże do sytuacji, w których obywatele ponoszą śmierć w związku z niewłaściwie przeprowadzonymi interwencjami policyjnymi. Tylko w 2021 r. doszło aż do trzech zgonów w trakcie takich działań: Dmytro Nikiforenko – Wrocław 30 lipca 2021 r., Łukasz Łągiewka – Wrocław, 2 sierpnia 2021 r., Bartosz Sokołowski – Lubin, 6 sierpnia 2021 r. W tym samym roku, podczas policyjnej interwencji w Poznaniu do mężczyzny leczącego się psychiatrycznie, który dodatkowo był po użyciu środków odurzających, interweniujący funkcjonariusze oddali kilkanaście strzałów z broni palnej. Zatrzymany przeżył, ale środki przymusu służące jego obezwładnieniu, zastosowane zostały z naruszeniem podstawowych zasad ich użycia.

Stworzona przez KMPT broszura ma być praktycznym i przystępnie sformułowanym źródłem najważniejszych informacji ułatwiających funkcjonariuszom Policji właściwe rozpoznanie stanu osoby zatrzymanej i wdrożenie odpowiedniej procedury służącej zwiększeniu ochrony jej zdrowia i życia w trakcie prowadzonej interwencji.

Broszura informacyjna została opracowana na podstawie ekspertyzy przygotowanej dla Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur przez specjalistów z zakresu psychiatrii i medycyny sądowej: prof. dr hab. n. med. Jarosława Berenta, prof. dr hab. n. med. Piotra Gałeckiego, dr hab. Rafała Kubiaka oraz dr n. med. Annę Smędrę.

W ekspertyzie szczegółowej analizie poddano charakterystyczne objawy mogące świadczyć o zakłóceniu czynności psychicznych u osoby oraz reakcje fizjologiczne organizmu, w przypadku wystąpienia których, konieczne jest natychmiastowe wezwanie pomocy medycznej.

Osobny rozdział ekspertyzy poświęcono omówieniu zjawiska excited delirium syndrome.

Pełna treść ekspertyzy jest dostępna w załączniku poniżej.