Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Pan został zatrzymany przez straż miejską, gdy chciał odebrać przesyłkę z paczkomatu, nie miał maseczki, nie przyjął mandatu, sprawa trafiła do sądu. Czy przepisy dotyczące maseczek „są teraz ok”, czy można mieć jeszcze zastrzeżenia co do nich?

Dotychczasowe wątpliwości związane z „mandatami za brak maseczki” dotyczyły przede wszystkim braku wyraźnej podstawy ustawowej do wydania rozporządzenia nakładającego powszechny obowiązek zasłaniania ust i nosa. Nowelizacja ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, która weszła w życie z dniem 29 listopada 2020 r., wypełnia tą lukę prawną poprzez dosłowne wymienienie „nakazu zakrywania ust i nosa” pośród nakazów mogących znajdować się w rozporządzeniu wydanym na podstawie tej ustawy.

Jak stanowi teraz znowelizowany art. 116 § 1a Kodeksu wykroczeń:

§ 1a. Kto nie przestrzega zakazów, nakazów, ograniczeń lub obowiązków określonych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, podlega karze grzywny albo karze nagany.

W myśl §2, tej samej karze podlega ten, kto sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, nie dopełnia obowiązku spowodowania, aby osoba ta zastosowała się do w.w. obostrzeń epidemicznych.

Ta zmiana nie oznacza oczywiście, że każdy mandat wystawiony na podstawie nowych przepisów będzie zasadny. Zasadność ukarania mandatem zależy od okoliczności konkretnego przypadku, dlatego zawsze należy pamiętać o prawie do odmowy przyjęcia mandatu.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1845 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 2316 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 821 z późn. zm.).

Stan prawny na: 20.01.2021 r.