Biuletyn Informacji Publicznej RPO

- Żyjemy w czasach, które stawiają przed Europejczykami nowe wyzwania. Względnie spokojne lata rozwoju integracji europejskiej stworzyły wrażenie, że prawa wolnych obywateli na naszym kontynencie są już dostatecznie mocno i nieodwracalnie zagwarantowane. Nie spodziewaliśmy się, że historia w pewnym sensie może zawrócić. Że pojawią się w Europie regiony i środowiska, które w praktyce będą kwestionowały podstawowe wartości demokratyczne, rolę konstytucji, ideę praworządności – wskazał Adam Bodnar w przemówieniu otwierającym galę z okazji wręczenia  nagrody Homo Homini, która odbyła się w Pradze.

Rzecznik podkreślał, że Europejczycy powinni czerpać z doświadczeń historycznych XX wieku, że muszą wystrzegać się błędów, które doprowadziły do tragedii Drugiej Wojny Światowej. To dlatego tak ważne, zdaniem RPO, jest stanowcze reagowanie na wszelkie przejawy mowy nienawiści, przypadki napaści na tle rasistowskim, antysemickim, czy ksenofobicznym.

Nagroda Homo Homini jest przyznawana corocznie przez czeską organizację zajmującą się ochroną praw człowieka People in Need. Otrzymują ją osoby zaangażowane w promowanie ochrony praw człowieka, demokracji i rozwiązywanie sporów politycznych bez użycia przemocy. W tym roku wyróżnienie otrzymali przedstawiciele rosyjskiej organizacji pozarządowej Komitet przeciwko torturom.

Adam Bodnar przypomniał, że zanim został Rzecznikiem Praw Obywatelskich, był członkiem rady dyrektorów Funduszu ONZ na rzecz Ofiar Tortur.  - Miałem możliwość badania tragicznej sytuacji wielu działaczy opozycyjnych w byłych republikach Związku Radzieckiego. Wiem więc doskonale, jak bardzo ruchom na rzecz praw człowieka potrzebny jest przykład tej odwagi i uporu, który reprezentują tegoroczni laureaci nagrody Homo Homini – zaznaczył RPO.

„Nic się nie zmieniło.

 Ciało drży, jak drżało

 przed założeniem Rzymu i po założeniu.

 w dwudziestym wieku przed i po Chrystusie,

 tortury są, jak były, zmalała tylko ziemia

 i cokolwiek się dzieje, to tak jak za ścianą.”

To fragment wiersza Wisławy Szymborskiej pt. „Tortury”, którego tłumaczenie rzecznik przekazał podczas uroczystości członkom rosyjskiego Komitetu przeciwko torturom.

Nagroda Homo Homini została wręczona przy okazji Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych poświęconych tematyce praw człowieka „Jeden Świat” w Pradze. Jest przyznawana od 1995 roku. W 2005 roku jej laureatem został białoruski działacz Aleś Bialacki i kierowana przez niego organizacja Centrum Praw Człowieka "Wiasna". Bialacki w 2014 roku został też odznaczony przez Rzecznika Praw Obywatelskich Nagrodą im. Pawła Włodkowica.