Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Doktor Frank Mugisha, prawnik, przewodniczący organizacji Mniejszości Seksualne Ugandy (SMUG) – największej i parasolowej organizacji działającej na rzecz praw osób LGBTI w Ugandzie,kraju, który karze więzieniem za stosunki homoseksualne , Nagrodzony za swe działania Nagrodą Praw Człowieka im. Roberta F. Kennedy’ego, Nagrodą im. Thorolfa Rafto oraz Nagrodą Obrońców Praw Człowieka ONZ. Otrzymał także honorowe doktoraty belgijskiego Uniwersytetu w Gandawie i Uniwersytetu w Glasgow w Szkocji.

Wychowany w katolickiej rodzinie na przedmieściach Kampali. Kiedy miał 14 lat, ujawnił przed bliskimi swoją orientację seksualną. Jako student stworzył w Ugandzie organizację Icebreakers Uganda („Lodołamacze Ugandy”) wspierającą młode osoby LGBTI „wychodzące z szafy”.

Przyjaźnił się Davidem Kato, działaczem na rzecz praw osób LGBT, który został zamordowany w 2011 r. po tym, jak wygrał sprawę przeciw tabloidowi „Rolling Stone”, który opublikował w Ugandzie listę stu osób nieheteronormatywnych z wezwaniem, by je powiesić.

W ramach swej wieloletniej działalności aktywistycznej zasłużył się m.in. jako przewodniczący protestów w latach 2009-2014, przeciwko wprowadzeniu w Ugandzie ustawy przewidującej karę śmierci za stosunki homoseksualne (tzw. ustawa „Kill the Gays” – „Zabić Gejów”).

Dr Mugishawalczy o prawa osób LGBT również jako prawnik, występując przed sądami.– np. w sprawie przeciw pastorowi Scottowi Lively, który był współautorem ugandyjskich przepisów z 2014 karzących śmiercią za homoseksualność.

Sytuacja osób LGBT w Ugandzie

Zakaz relacji homoseksualnych Uganda odziedziczyła po brytyjskich kolonizatorach (Brytyjczycy wprowadzili w Ugandzie karę do 14 lat więzienia). W 2014 r., mimo licznych protestów, ugandyjski parlament przyjął ustawę zaostrzającą karę za stosunki homoseksualne do kary śmierci, znaną pod nazwą „Ustawa Zabić Gejów” („Kill the Gays bill”). Akt ten został później unieważniony przez ugandyjski Trybunał Konstytucyjny ze względów proceduralnych.

Mimo, że ustawa ostatecznie nie weszła w życie, jej przyjęcie przez parlament w 2014 r. ściągnęło na Ugandę liczne sankcje zagraniczne. Stosunki jednopłciowe są niezmiennie karane w Ugandzie więzieniem, włącznie z karą dożywocia.  

Media całego świata od lat alarmują o prześladowaniach osób LGBTI w Ugandzie. W 2019 r. sytuacja ponownie zaostrzyła się, ze względu na zapowiedzi ponownych prób wprowadzenia kary śmierci za homoseksualne relacje.Reuters informował w październiku 2019 r. o kolejnych pobiciach, w tym geja uchodźcy z Ruandy, a także o oblężeniu siedziby organizacji Mniejszości Seksualnych Ugandy (SMUG).Jak powiedział agencji Frank Mugisha, kolejny wybuch agresji wiąże się właśnie z zapowiedzią zaostrzenia kar. Jak pisze „Archiwum Osiatyńskiego”, zapowiedź ta jest również bezpośrednim powodem przyjęcia przez Parlament Europejski rezolucji z 24 października 2019 r. w sprawie sytuacji osób LGBTI w Ugandzie.. Parlament wskazuje w niej, że „w ostatnich tygodniach w Ugandzie odnotowano nasilenie wyjątkowo homofobicznej retoryki ze strony władz, w szczególności Simona Lokodo, ugandyjskiego ministra ds. etyki i uczciwości, który 10 października 2019 roku ogłosił zamiar ponownego wprowadzenia ustawy o zwalczaniu homoseksualizmu, która przewidywałaby karę śmierci za » kwalifikowany homoseksualizm«”.

Parlament przypomina także, jak okrutnie homofobiczne jest obecnie obowiązujące prawo Ugandy: „przepisy kodeksu karnego uznają homoseksualizm za przestępstwo, a »akt płciowy sprzeczny z porządkiem natury« podlega karze nawet dożywotniego więzienia”.

Wiele ugandyjskich przepisów „ogranicza dostęp osób LGBTI do zatrudnienia, mieszkań, zabezpieczenia społecznego, edukacji lub usług zdrowotnych”.

Parlament stwierdza, że sytuacja osób LGBTI w Ugandzie jest przerażająca. Systematycznie dochodzi do „przestępstw z nienawiści i kampanii przeciwko homoseksualistom, w tym nękania, pobić, wymuszeń, eksmisji, arbitralnych aresztowań i przetrzymywaniu zatrzymanych oraz do zabójstw”.