Biuletyn Informacji Publicznej RPO

- Polsce nie wystarczy już promowanie dobrych praktyk biznesowych, nie wystarczy ogólne i niezobowiązujące deklarowanie przywiązania do zasad społecznej odpowiedzialności biznesu. Konieczne jest aktywne monitorowanie, czy korporacje działające w kraju i poza jego granicami nie przyczyniają się do naruszeń praw człowieka – mówił Adam Bodnar otwierając konferencję „Biznes i Prawa Człowieka”, która odbyła się w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.

Wydarzenie zostało zorganizowane we współpracy z UN Global Compact. Wzięli w niej udział przedstawiciele administracji publicznej, dyplomacji, biznesu oraz środowiska naukowego - zaangażowani w tematykę etyki w biznesie. Gościem specjalnym był Krzysztof Zanussi, który sprawuje funkcję ambasadora Zrównoważonego Rozwoju Global Compact Poland.

Zanussi przypomniał o podpisanej w Gdańsku Karcie Powinności Człowieka, czyli dokumencie będącąm w zamyśle uzupełnieniem międzynarodowej Karty Praw Człowieka. Wskazano w niej m.in., że „powinnością wynikającą z poczucia sprawiedliwości jest przeciwstawianie się wszelkim formom korupcji materialnej i politycznej. Obojętność wobec krzywdy dziejącej się człowiekowi w naszej przytomności jest zaniedbaniem naruszającym powinność solidarności.”

–  Nad tym jak wykonujemy swoje obowiązki czuwa nasze sumienie. I to właśnie z tym związana jest społeczna odpowiedzialność biznesu -  dodał Krzysztof Zanussi.

Podczas konferencji został zaprezentowany tzw. Standard Minimum Programu Etycznego. To  unikalne w skali światowej narzędzie pomocne we wdrażaniu programu etycznego, oparte na Wytycznych ONZ ds. biznesu i praw człowieka, które zostało wypracowane przez Global Compact Poland we współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz partnerami programu "Biznes i Prawa Człowieka".

- Moim zdaniem te Wytyczne mogą być swoistym moralnym kompasem, tak potrzebnym w obliczu szeregu nowych wyzwań stawianych polskiemu biznesowi. Jednocześnie tym samym powinny być dla rządu, do którego należy dbanie o to, by w działalności gospodarczej nie dochodziło do naruszeń praw człowieka i przestrzegane były standardy prawne w tym zakresie – mówił Adam Bodnar.

W pracach nad stworzeniem Standardu Minimum Programu Etycznego, które trwały 1,5 roku, uczestniczyło ok. 90 organizacji zrzeszonych w Koalicji Rzeczników Etyki stworzonej przez Global Compact Poland. Powstanie programu jest szczególnie ważne, ponieważ w 2017 roku rząd polski przedstawi plan wdrożenia Wytycznych ONZ ds. biznesu i praw człowieka, ponadto dokument może stać się bardzo przydatnym narzędziem w określeniu poziomu, na którym dana firma się znajduje w zarządzaniu kwestiami etycznymi.

Jak wskazywał RPO nie wystarczy mówić, że prawa człowieka i ich przestrzeganie przez przedsiębiorców są ważne, bo tak stanowi ten czy inny dokument międzynarodowy lub kodeks etyki. - Konieczne są bardziej aktywne działanie – weryfikacja gdzie faktycznie dochodzić do naruszeń praw człowieka przez biznes, tworzenie mechanizmów sprawdzających codzienne funkcjonowanie przedsiębiorców oraz wpływanie na filozofię zarządzania przedsiębiorcami – także poprzez tworzenie wyspecjalizowanych stanowisk, takich jak rzecznicy etyki czy to poprzez przyjmowanie Dokumentów takich jak Standard Minimum – zaznaczał Adam Bodnar.

Rzecznik podkreślał, jak wielką rolę mogą odgrywać rzecznicy etyki. - Przyjęcie przez firmy kodeksów etycznych nie zapewnia samo w sobie ich odpowiedniej realizacji. Na pracodawcach ciąży obowiązek faktycznego wdrażania ich, przeprowadzenie odpowiednich szkoleń, zapewnienie odpowiednich metod komunikacji – wskazywał RPO.  -  Nie można jednak oczekiwać, że środowisko biznesowe samodzielnie zapewni idealne przestrzeganie standardów w obszarze praw człowieka. Pomocą w realizacji tego zadania są niewątpliwie rzecznicy etyki – zaznaczył Bodnar.

Podczas czwartkowej konferencji przedstawiciele instytucji i firm podpisali deklarację przyjęcia Standardu Minimum Programu Etycznego. Wśród nich buli reprezentanci m.in. Business Center Club, Konfederacji Lewiatan, Polpharmy, PKP Energetyka, T-Mobile, EDF.

Jak podkreślają przedstawiciele UN Global Compact, stworzenie Standardu Minimum to dopiero początek. W roku 2017 będą prowadzone działania upowszechniające standard oraz analizowane główne obszary ryzyka oraz wyzwania dla poszczególnych branż (m.in. farmaceutycznej, budowlanej, finansowej), w tym analiza występujących hamulców dla etycznych praktyk biznesowych.