Biuletyn Informacji Publicznej RPO

SPOTKANIA REGIONALNE

Problemy rodzin marynarzy

Sytuacja prawna rodzin osieroconych przez marynarzy, którzy zginęli podczas pracy na morzu wymaga zmian. Rzecznik zwrócił się do Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z prośbą o podjęcie odpowiednich działań. Problem ten przedstawiono RPO podczas wizyty regionalnej w Szczecinie i Świnoujściu, na spotkaniu z przedstawicielami Fundacji „Ostatni Rejs” zajmującej się pomocą dla marynarzy i ich rodzin [więcej].

Przeciwdziałanie zanieczyszczeniu środowiska

Zanieczyszczenie środowiska jest tematem coraz częściej poruszanym w skargach do Rzecznika Praw Obywatelskich, a także podczas spotkań Rzecznika z mieszkańcami w różnych regionach Polski. RPO zwrócił się do Ministra Środowiska wskazując, że państwo powinno zarówno wprowadzać przepisy umożliwiające samorządom ograniczanie źródeł zanieczyszczeń, jak też wspierać samorząd w realizacji zadań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom odpowiedniej jakości powietrza [więcej].

Sprawa kobiety, którą mąż chciał umieścić w szpitalu psychiatrycznym

Mąż chciał umieścić żonę, z którą jest w sporze, w szpitalu psychiatrycznym w trybie bez jej zgody. W stosunku do żony już wcześniej wszczęto procedurę „Niebieskiej Karty”, a zatem uznano ją za ofiarę przemocy domowej. Informację o sprawie rzecznik Adam Bodnar dostał w czasie spotkania regionalnego w Rzeszowie 10 marca. Po analizie dokumentów Rzecznik przyłączył się do postępowania przed sądem. W piątek na rozprawie mąż wycofał swój wniosek [więcej].

Zapowiedź spotkań Adama Bodnara w województwie łódzkim

13 – 14 kwietnia Rzecznik Praw Obywatelskich planuje spotkania regionalne z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego w miejscowościach województwa łódzkiego. Konsultacje będą odbywały się według kolejności w: Skierniewicach, Piotrkowie Trybunalskim i Łodzi [więcej].

RÓWNE TRAKTOWANIE

Rodzice na rynku pracy

Odpowiedzialnością za opiekę nad dziećmi i nieodpłatną pracę w domu obarczane są przede wszystkim kobiety, ojcowie zaś jedynie okazjonalnie angażują się w obowiązki domowe. To wnioski wynikające z badania przeprowadzonego na zlecenie Rzecznika, a także z licznych statystyk krajowych i unijnych. Taka sytuacja prowadzi do nierównego traktowania kobiet w obszarze zatrudnienia. RPO wystąpił w sprawie tego problemu do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej [więcej, w tym link do raportu „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych. Równe traktowanie rodziców na rynku pracy”].

Świadczenia dla opiekunów osób z niepełnosprawnością

W wystąpieniu do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Rzecznik ponownie porusza problem ograniczeń w uzyskaniu świadczeń opiekuńczych (świadczenia pielęgnacyjnego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego) przez osoby faktycznie sprawujące opiekę nad niepełnosprawnym członkiem bliskiej rodziny. W ocenie Rzecznika sytuacja ta wymaga interwencji ustawodawcy. Opiekunowie osób niepełnosprawnych nie mogą pozostać wykluczeni z systemu wsparcia [więcej].

Dyskryminacja pacjentów nieheteroseksualnych

Wyniki badań społecznych zrealizowanych na zlecenie RPO, przedstawione w raporcie pt. „Równe traktowanie pacjentów – osoby nieheteroseksualne w opiece zdrowotnej. Analiza i zalecenia”, potwierdziły przekazywane Rzecznikowi informacje o problemie dyskryminacji ze względu na orientację seksualną w obszarze ochrony zdrowia. RPO wystąpił w sprawie tego problemu do Ministra Zdrowia, Rzecznika Praw Pacjenta, Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej i Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych [więcej].

Seminarium dotyczące dyskryminacji kobiet w Polsce

Wprowadzanie zaleceń Komitetu ONZ ds. likwidacji dyskryminacji kobiet (Komitet CEDAW) było głównym tematem seminarium, które odbyło się w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Spotkanie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Koalicja Karat oraz Koalicję na rzecz CEDAW we współpracy z Biurem RPO [więcej].

Prokuratura ws. antymigranckiej manifestacji we Wrocławiu

Prokuratura postawiła zarzut nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych i wyznaniowych osobie, która w listopadzie ub.r., podczas antyimigranckiej manifestacji we Wrocławiu, spaliła kukłę symbolizującą Żyda. Prokuratura nie wyklucza też postawienia zarzutów w tej sprawie innym uczestnikom listopadowej manifestacji. Rzecznik monitoruje tę sprawę [więcej].

ALIMENTY

Drugie posiedzenie Zespołu Ekspertów ds. Alimentów

Konieczna jest edukacja – policji, prokuratorów, sędziów sądów rodzinnych i karnych. Trzeba także dalej prowadzić badania społeczne, by ustalić powody, dla których ludzie nie płacą alimentów. Musimy również korzystać z dobrych praktyk i doświadczeń innych krajów. To niektóre z wniosków wynikających z drugiego posiedzenia Zespołu Ekspertów ds. Alimentów – wspólnej inicjatywy RPO i Rzecznika Praw Dziecka [więcej].

OCHRONA ZDROWIA

Recepty przekazywane pocztą elektroniczną

Rzecznik zwrócił się do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie nowych rozwiązań prawnych dotyczących przesyłania recept drogą mailową. W ocenie RPO wprowadzone w październiku 2015 r. regulacje nie zapewniają należytego standardu ochrony danych osobowych [więcej].

OSOBY STARSZE

Druga edycja Złotej Księgi Dobrych Praktyk

Rzecznik Praw Obywatelskich wraz z Komisją Ekspertów ds. Osób Starszych zaprasza organizacje społeczne, nieformalne grupy, pracodawców i samorządy terytorialne oraz inne instytucje realizujące programy na rzecz osób starszych do udziału w drugiej edycji konkursu „Złota Księga Dobrych Praktyk na Rzecz Społecznego Uczestnictwa Osób Starszych” [więcej].

Opieka zdrowotna dla osób starszych

System opieki zdrowotnej i pomocy osobom starszym nadal jest niewydolny. Konieczne jest wprowadzenie zmian systemowych, które pozwolą na dostosowanie systemu do zmian demograficznych. Starzejący się obywatele, bez realnego dostępu do właściwej opieki i pomocy narażeni są na utratę autonomii i godności. Rzecznik zwrócił się do Ministra Zdrowia z prośbą o przekazanie informacji na temat podejmowanych i planowanych działań resortu zdrowia w tej kwestii [więcej].

SPRAWY OBYWATELSKIE

Wniosek do TK w sprawie bezpieczeństwa imprez masowych – stanowisko Rzecznika po zmianie ustawy

Instytucja zakazu klubowego, w obowiązującej formie prawnej, jest niezgodna z konstytucją m.in. poprzez zbyt dużą dowolność organizatora imprezy masowej w jej stosowaniu. Dlatego w grudniu 2014 r. Rzecznik złożył w tej sprawie wniosek do Trybunału Konstytucyjnego. W związku ze zmianą jednego z artykułów ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych Trybunał zwrócił się do RPO z prośbą o wyjaśnienie, czy zmiana ta wpływa na złożony wcześniej wniosek [więcej].

Krajowi obserwatorzy wyborów

Rzecznik wystąpił do Przewodniczącego Sejmowej Podkomisji stałej do spraw nowelizacji kodeksu wyborczego oraz kodeksu postępowania administracyjnego z prośbą o uregulowanie instytucji niezależnych krajowych obserwatorów wyborów. 16 marca br. w odpowiedzi na wystąpienie RPO Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej zgodził się z postulatem wprowadzenia tej instytucji do przepisów prawa wyborczego i jednocześnie zadeklarował udział w pracach parlamentarnych w przypadku zgłoszenia stosownego projektu ustawy [więcej].

Program 500 plus a ochrona danych osobowych

RPO z satysfakcją odnotowuje przyjmowanie przez państwo rozwiązań prawnych i finansowych, które stanowią wsparcie dla rodzin. Niektóre rozwiązania przyjęte w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, wprowadzającej program Rodzina 500 plus, budzą jednak wątpliwości z punktu widzenia ochrony prywatności i danych osobowych. Dlatego Rzecznik zwrócił się do GIODO z prośbą o przedstawienie aktualnego stanowiska w tej sprawie [więcej].

O publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 marca

Prezes Rządowego Centrum Legislacji nie wydał decyzji o odmowie publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 marca w sprawie zmiany ustawy o TK z 22 grudnia 2015 r. Zasady i tryb ogłaszania orzeczeń TK wskazane są w Konstytucji oraz w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych. A zgodnie z tą ustawą organem odpowiedzialnym jest premier, bo to on wydaje Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej – to odpowiedź na wystąpienie Rzecznika, który spytał Prezes RCL o podstawę normatywną odmowy publikacji [więcej].

System wymiany informacji o wiarygodności płatniczej

Brakuje procedur, które pozwolą dłużnikom domagać się usunięcia wpisu zamieszczonego przez biuro informacji gospodarczej (BIG) w sytuacji, gdy wierzyciel nie dopełnia obowiązku usunięcia lub aktualizacji danych. Dłużnik powinien mieć również możliwość obrony swych praw w sytuacji, gdy np. firma windykacyjna działająca w ramach tzw. internetowych marketów długów zamieszcza informacje o zobowiązaniach spornych lub przedawnionych. M.in. w sprawie tych problemów Rzecznik wystąpił do Ministra Rozwoju [więcej].

Brak regulacji dotyczących badań genetycznych

Zagadnienia związane z przeprowadzaniem testów genetycznych oraz biobankowaniem wymagają niezwłocznego uregulowania – napisał RPO w wystąpieniu do Ministra Zdrowia. Z tymi nowoczesnymi procedurami medycznymi, umożliwiającymi precyzyjną diagnostykę i dobranie odpowiedniego leczenia, mogą bowiem wiązać się zagrożenia dla konstytucyjnych praw i wolności jednostki, takich jak w szczególności prawo do życia, zdrowia i samostanowienia oraz prawo do prywatności [więcej].

Zatrudnianie lekarzy obcokrajowców spoza UE

W Polsce brakuje lekarzy specjalistów, co przekłada się na utrudnienia w dostępie pacjentów do leczenia. Sytuację mogłoby poprawić zatrudnienie lekarzy specjalistów z zagranicy, jednak ich zdaniem w Polsce brakuje programu zatrudniania lekarzy obcokrajowców, który zachęcałby zagranicznych specjalistów do wykonywania zawodu w naszym kraju. Rzecznik zwrócił się do Ministra Zdrowia o przedstawienie stanowiska w tej sprawie [więcej].

Niezgodny z prawem zabieg aborcji

Rzecznik zwrócił się do Prezydent m.st. Warszawy oraz do Rzecznik Praw Pacjenta z prośbą o informacje na temat czynności podjętych w związku z podejrzeniem przeprowadzenia w szpitalu zabiegu aborcji wbrew przepisom ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Zgodnie z informacjami przekazanymi w mediach na świat przyszło żywe dziecko, któremu nie udzielono pomocy, co w konsekwencji doprowadziło do zgonu noworodka [więcej].

MIESZKANIE

Prawa osób oczekujących na lokale socjalne

Gminy coraz częściej dochodzą od eksmitowanych pieniędzy, które zapłaciły właścicielom mieszkań jako odszkodowanie za to, że wyroku eksmisyjnego nie dało się wykonać. W wystąpieniu do ministra infrastruktury i budownictwa Rzecznik Praw Obywatelskich proponuje zmiany przepisów, które mogłyby zaradzić sytuacji: chronić osoby najuboższe i właścicieli mieszkań [więcej].

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

Zwrot kosztów stawienia się świadka w sądzie

Obecna regulacja zawarta w kodeksie postępowania karnego, określająca maksymalną należność za utracony zarobek lub dochód świadka, często nie zapewnia rzeczywistego pokrycia strat materialnych związanych z udziałem w procesie. Rzecznik zwrócił się w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości [więcej].

Ochrona danych osobowych w materiałach śledztwa

W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik postuluje zwiększenie zakresu ochrony danych osobowych zawartych w aktach postępowania przygotowawczego. Do analizy tego problemu skłoniła RPO sprawa rozpowszechnienia w internecie materiałów śledztwa w sprawie tzw. afery podsłuchowej dotyczącej podsłuchiwania od lipca 2013 r. w dwóch restauracjach kilkudziesięciu osób z kręgu polityki, biznesu oraz byłych i obecnych funkcjonariuszy publicznych [więcej].

Sposób doręczania pism sądowych w postępowaniu karnym

Pełnomocnikowi ustanowionemu do odbioru przesyłek i przekazów pocztowych dla osoby z niepełnosprawnością odmówiono prawa do odebrania pisma nadesłanego przez sąd w postępowaniu karnym. Od 1 lipca 2015 r. wyłączono bowiem możliwość doręczania pism sądowych istotnych dla oskarżonego w drodze tzw. doręczenia pośredniego oraz za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej. Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości wskazując na konieczność uwzględnienia w przepisach sytuacji osób z niepełnosprawnością, obłożnie chorych, czy z innych przyczyn niezdolnych do osobistego odbioru pism [więcej].

PRAWA POZBAWIONYCH WOLNOŚCI

Podstawy przetrzymywania w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym

W Biurze RPO zbadana została sytuacja prawna osoby, w stosunku do której toczyło się postępowanie na podstawie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Okazało się, że przyjęte w powołanej ustawie rozwiązania prowadzą do przymusowego przetrzymywania tej osoby w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym – bez podstawy prawnej. Rzecznik zwrócił się w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości [więcej].

O osobach niepoczytalnych przebywających w aresztach

Osoba niepoczytalna, wobec której sąd orzekł umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym, bezwzględnie powinna trafić do odpowiedniej placówki możliwie jak najszybciej po rozstrzygnięciu sądu. Nie powinna zaś przebywać w areszcie śledczym, który nie jest odpowiednią placówką dla osoby chorej psychicznie i wymagającej leczenia. Dlatego Rzecznik postulował wprowadzenie w tym zakresie odpowiednich zmian w Kodeksie karnym. Minister sprawiedliwości nie podzielił poglądu RPO [więcej].

Uregulowanie przestępstwa tortur w kodeksie karnym

W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik ponownie postuluje uregulowanie przestępstwa tortur w kodeksie karnym. Obowiązujące regulacje prawne nie są wystarczające dla realizacji przez Polskę zobowiązań międzynarodowych [więcej].

INNE DZIAŁANIA RPO

Współpraca z prezydenckim Biurem Interwencyjnej Pomocy Prawnej

O nawiązaniu współpracy między prezydenckim Biurem Interwencyjnej Pomocy Prawnej a polskimi instytucjami rzecznikowskimi rozmawiali 31 marca w Pałacu Prezydenckim: minister Kancelarii Prezydenta Andrzej Dera, rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar, rzecznik praw pacjenta Krystyna Kozłowska, rzecznik praw dziecka Marek Michalak i rzecznik finansowy Aleksandra Wiktorow [więcej].

Patronaty RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich objął Honorowym Patronatem:

• ogólnopolską konferencję naukową pt. „Status osoby chorej psychicznie w świetle polskiego prawa”, która odbędzie się w Krakowie
• konferencję pt. „Obecna? Równość wyznaniowa i światopoglądowa w edukacji publicznej”, która odbędzie się w Warszawie