Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatele Ukrainy poniżej 13. roku życia nie mogą uzyskać dostępu do elektronicznego profilu Diia.pl, który poświadcza tożsamość, status i legalność pobytu użytkownika
• Diia.pl to jedyny dokument poświadczający prawo do pobytu w Polsce i fakt objęcia ochroną czasową. Bez niego podróż za granicę jest bardzo utrudniona
• Rezygnacja z tradycyjnej formy dokumentu może ponadto sprawiać trudności innym użytkownikom, np. osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym
• Marcin Wiącek pisze o problemie do ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego

Od nowelizacji specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy ze stycznia 2023 r. dokument elektroniczny „diia.pl” poświadcza tożsamość oraz uchodźczy status jego okaziciela. Jest jedynym dokumentem potwierdzającym prawo do pobytu w Polsce i fakt objęcia ochroną tymczasową.

Dokumentu tego uzyskać nie mogą jednak osoby do 13. roku życia. Na przeszkodzie stoją względy proceduralne: do korzystania z diia.pl konieczna jest aktywacja profilu zaufanego, z którego z kolei korzystać mogą jedynie osoby z pełną lub ograniczoną zdolnością do czynności prawnych, którą nabywa się z chwilą ukończenia 13 lat.

O ile młodzi uchodźcy z Ukrainy mogą potwierdzić swoją tożsamość innymi dokumentami, to dla diia.pl nie ma żadnych alternatyw, jeżeli chodzi o poświadczenie prawo do pobytu w Polsce i fakt objęcia ochroną czasową. Częściowo rolę tą spełnia nadany im numer PESEL, jednak nie wobec organów obcych państw, w kontakcie z którymi osoba taka nie ma żadnej możliwości przedstawienia swojego statusu. Brak takich dokumentów może więc uniemożliwiać małoletnim swobodne podróżowanie do innych państw członkowskich Unii Europejskiej wraz z rodziną.

Marcin Wiącek wskazuje, że problem można by rozwiązać poprzez wygenerowanie w aplikacji dorosłego opiekuna dodatkowego dokumentu, zawierającego dane małoletniego do 13. roku życia.

Problemów wynikających z postawienia na wyłącznie elektroniczną formę dokumentu może być zdaniem rzecznika więcej. RPO zwraca uwagę na położenie osób z niektórymi niepełnosprawnościami i starszych, których dostęp do aplikacji może być utrudniony bądź niemożliwy.

Co więcej, okazanie dokumentu Diia.pl wymaga każdorazowo połączenia z internetem, dlatego korzystanie z niego za granicą może być kosztowne i utrudnione. 

XI.543.47.2023